Julia Halina Piwońska, znana również jako Henryka, to niezwykle ważna postać w historii Polski. Urodziła się 22 maja 1898 roku w Warszawie, gdzie również zakończyła swoje życie 8 grudnia 1974 roku.
Była ona nie tylko działaczką niepodległościową, ale także członkinią Polskiej Organizacji Wojskowej, organizacji, która odegrała kluczową rolę w dążeniu do niepodległości Polski. Jej zaangażowanie w sprawy narodowe oraz służba w Wojsku Polskim świadczą o jej poświęceniu dla kraju.
Życiorys
Julia Halina Piwońska dorastała w rodzinie o wyjątkowym patriotyzmie. Jej ojciec, Franciszek Beniamin Kowalski (1869–1941), który spoczął na cmentarzu Powązkowskim, znany był jako lekarz oraz osoba mocno zaangażowana w działania społeczne na warszawskiej Woli. Matka, Natalia Apolonia Kowalska z d. Olszewska (1870–1944), mieszkała przez jakiś czas w Krakowie, gdzie aktywnie uczestniczyła w ruchu niepodległościowym.
Julia oraz jej siostra Irena były uczennicami pensji prowadzonych przez Jadwigę Kowalczykówną i Jadwigę Jawurkówną przy ul. Wiejskiej 5 w Warszawie. Młoda Piwońska zdała maturę w Krakowie w 1916 roku, a następnie w latach 1916–1918 studiowała na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W trakcie studiów zaangażowała się w działalność niepodległościową, a już w 1918 roku została komendantką Oddziału Żeńskiego Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) i pracowała w jej Naczelnej Komendzie.
Po powrocie do Warszawy, wstąpiła do Ochotniczej Legii Kobiet (OLK) i brała udział w zaciętych walkach o Lwów oraz Wilno. W latach 1919–1920 ponownie kontynuowała studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wydarzenia 1920 roku to czas, w którym aktywnie uczestniczyła w wojnie polsko-sowieckiej. W czasie bitwy pod Krzywczycami, na obrzeżach Lwowa, odniosła rany, co nie przeszkodziło jej w awansie do stopnia porucznika OLK.
W 1921 roku ukończyła doszkolenie w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Warszawie, a rok później zweryfikowano jej stopień wojskowy. Julia Piwońska działała także w Organizacji Przysposobienia Wojskowego Kobiet (OPWK). Następnie pracowała w Referacie Przysposobienia Rezerw Kobiecych w Wydziale Przysposobienia Rezerw w Oddziale III Sztabu Generalnego WP przez kilka lat, do 1924 roku. W 1928 roku była zatrudniona w Państwowym Monopolu Spirytusowym, a później pełniła służbę wojskową w Grodnie, w 3 Okręgowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego.
W latach 1935–1939 pracowała w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Warszawie. W momencie wybuchu II wojny światowej, w 1939 roku, wraz z Władysławą Piechowską uzyskała powołanie na Kobiece Bataliony pomocniczej służby wojskowej. To pozwoliło tej jednostce na formalne dołączenie do Lwowskiej Brygady Obrony Narodowej.
Pełniła wiele ważnych funkcji w strukturach SZP-ZWZ-AK, w tym kierując Wydziałem Łączności Konspiracyjnej V-K KG w latach 1944–1945. Po powstańczej walce warszawskiej opuściła miasto, ewakuując się z ludnością cywilną. W 1960 roku została zweryfikowana jako major WP, kończąc swoje wojskowe obowiązki.
Po zakończeniu wojny Julia Halina Piwońska pracowała w Biurze Odbudowy Stolicy (BOS). Ostatecznie spoczęła w zbiorowej mogile członkiń Przysposobienia Wojskowego Kobiet na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 155b Pod Murem-1-2,3).
Ordery i odznaczenia
Wśród odznaczeń i wyróżnień Julii Haliny Piwońskiej znajdują się następujące nagrody:
- Krzyż Walecznych,
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami,
- Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931),
- Krzyż Armii Krajowej,
- Medal Wojska.
Przypisy
- Powstańcze Biogramy - Julia Piwońska [online], www.1944.pl [dostęp 09.07.2020 r.]
- Cmentarz Stare Powązki: POLEGLI I POMORDOWANI W CZASIE WOJNY, OKUPACJI I W POWSTANIU WARSZAWSKIM ORAZ UCZESTNICY TYCH WYDARZEŃ ZMARLI W LATACH PÓŹNIEJSZYCH*, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 19.01.2020 r.]
- M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 104 „za zasługi na polu wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego”.
- Kobuszewski 2014, s. 472.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Wanda Gertz | Stefan Wolski (major) | Jerzy Antoszewicz | Eugeniusz Kowalczyk | Czesław Chmielewski (działacz niepodległościowy) | Stefan Grzesikiewicz | Zygmunt Strubel | Aleksander Sarkisow | Stanisław Patrzykąt | Michał Cichocki | Arseniusz Jermoliński | Jerzy Emir-Hassan | Edward Dietrich | Leon Loria | Aleksander Reszczyński | Bronisław Żelkowski | Edward Lewandowski (oficer) | Marian Orzechowski (1893–1940) | Kazimierz Elżanowski | Wincenty KowalskiOceń: Julia Halina Piwońska