Jerzy Wiatr

---

Życiorys

Działalność naukowa

W 1954 roku Jerzy Wiatr ukończył studia na Wydziale Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego kariera akademicka rozpoczęła się z impetem – w 1957 roku uzyskał doktorat, a cztery lata później habilitację. W 1967 roku objął stanowisko profesora nadzwyczajnego, a w 1976 roku awansował na profesora zwyczajnego.

W latach 1951–1958 oraz 1969–1980 był aktywnie związany z Uniwersytetem Warszawskim, gdzie pełnił m.in. funkcję kierownika Zakładu Socjologii Polityki w Instytucie Socjologii. Dodatkowo, w okresie od 1958 do 1968 roku kierował Katedrą Socjologiczną w Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego. W latach 1959–1965 prowadził wykłady na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w latach 1965–1969 sprawował funkcję wicedyrektora Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.

Ważnym aspektem jego kariery była działalność w Polskim Towarzystwie Nauk Politycznych, gdzie jako prezes zarządu głównego działał w latach 1964-1967 oraz 1976-1979. W 1975 roku objął posadę dyrektora Instytutu Socjologii, a w 1977 roku został dziekanem Wydziału Nauk Społecznych UW. Poza tym, w latach 1979–1982 pełnił rolę wiceprezesa International Political Science Association. Jerzy Wiatr również gościnnie wykładał na renomowanych uczelniach, w tym na University of Michigan, University of British Columbia oraz University of Manchester. W 2007 roku w jego życiorysie zaznaczyła się nowa rola, gdy objął funkcję rektora Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji w Warszawie, pełniąc tę funkcję do 2013 roku.

Działalność polityczna w PRL

Jerzy Wiatr związał się z polityką w 1948 roku, przynależąc do Związku Młodzieży Polskiej. Dwa lata później został członkiem PZPR, w której szeregach pozostał aż do jej rozwiązania w 1990 roku. Po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce był częścią Zespołu Partyjnych Socjologów przy KC PZPR. Jako dyrektor Instytutu Podstawowych Problemów Marksizmu-Leninizmu KC PZPR działał w latach 1981-1984. W 1981 roku zaangażował się w prace komisji KC PZPR zajmującej się analizą społecznych konfliktów, a w 1989 roku uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu, reprezentując rządową stronę.

Działalność polityczna w III RP

W latach 1991–1997 Jerzy Wiatr zdobył mandat posła na Sejm I oraz II kadencji, należąc do Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Na początku 2008 roku wszedł w skład komisji etyki tego ugrupowania. W latach 1996–1997 piastował urząd ministra edukacji narodowej z ramienia SLD w rządzie Włodzimierza Cimoszewicza. W swoich wypowiedziach, choćby dotyczących konkordatu, prowadzenia religii w przedszkolach i klasach zerowych, był znany z krytyki wprowadzenia religii do szkół. Jerzy Wiatr wprowadził do ministerstwa eksperta, jakim był znany seksuolog Zbigniew Lew-Starowicz, co wywołało kontrowersje i protesty ze strony części nauczycieli, rodziców oraz przedstawicieli Kościoła katolickiego. W wyniku incydentu podczas wizyty na Uniwersytecie Jagiellońskim doszło do nieprzyjemnej sytuacji, gdy został obrzucony surowymi jajami przez protestujących. Po pewnym czasie, w 2001 roku, uzyskał mandat posła Sejmu III kadencji, zajmując miejsce Danuty Waniek.

Odznaczenia

W 1996 roku Jerzy Wiatr otrzymał zaszczytne odznaczenie, które zostało mu nadane przez ówczesnego prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. To wyróżnienie to Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Publikacje

Jerzy Wiatr, wybitny polski socjolog i badacz problematyki społeczno-politycznej, jest autorem wielu znaczących publikacji, które dotykają kluczowych kwestii związanych z narodem, państwem oraz społeczeństwem. Poniżej znajduje się lista jego najważniejszych dzieł:

• Naród i państwo: socjologiczne problemy kwestii narodowej (KiW, 1969),
• Polska – nowy naród. Proces formowania się socjalistycznego narodu polskiego (tom 198 serii Omega, Warszawa 1971),
• Socjologia stosunków politycznych (PWN, 1977),
• Społeczeństwo. Wstęp do socjologii systematycznej (PWN, 1979),
• Drogi do wolności: polityczne mechanizmy rozwoju krajów postkolonialnych (IPM-L KC PZPR, 1982),
• Socjologia wojska (MON, 1982),
• Marksistowska teoria rozwoju społecznego (PWN, 1983),
• Marksizm i polityka (seria Biblioteka Studiów nad Marksizmem, KiW, 1987),
• Socjologia wielkiej przemiany (KAP, 1999),
• Socjaldemokracja wobec wyzwań XXI wieku (Scholar, 2000),
• Socjologia polityki (Scholar, 2002),
• Refleksje o polskim interesie narodowym (IFiS PAN, 2004),
• Europa pokomunistyczna – przemiany państw i społeczeństw po 1989 roku (Scholar, 2006).

---

Oceń: Jerzy Wiatr

---