Jan Czesław Łebkowski to ważna postać w dziedzinie inżynierii ogrodniczej, której życie i praca są godne uwagi. Urodził się 13 lutego 1889 roku w Warszawie, gdzie również spędził ostatnie dni swojego życia, zmarł tam 14 sierpnia 1967 roku.
Jego kariera jako inżyniera ogrodnika i planisty odzwierciedla zaangażowanie i pasję do tworzenia zielonych przestrzeni, które miały duży wpływ na rozwój architektury krajobrazu w Polsce.
Życiorys
Jan Łebkowski urodził się jako syn urzędnika państwowego, Adolfa Gustawa Łebkowskiego, oraz Joanny z Cholewiuszów, córki rolnika. W 1907 roku ukończył Średnią Szkołę Ogrodniczą, znajdującą się przy ul. Nowogrodzkiej, uzyskując przy tym odznaczenie za wybitne osiągnięcia. Następnie zyskał praktyczną wiedzę, podróżując po różnych regionach, w tym sady, ogrody oraz szkółki drzew na Krymie i Kaukazie. Od 1908 do 1911 roku przebywał we Francji, a potem kontynuował naukę w Belgii, Szwajcarii oraz Austrii.
Po powrocie do Polski w 1913 roku, Jan rozpoczął pracę na stanowisku głównego ogrodnika Łazienek oraz Belwederu. Został zatrudniony przez Wydział Zieleni miasta Warszawy, co stało się punktem zwrotnym w jego karierze ogrodniczej. W 1914 roku dostał wezwanie do służby w rosyjskiej formacji saperów, gdzie spędził cztery lata, aż do 1918 roku. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej uczestniczył w budowie fortyfikacji stolicy.
Po zakończeniu działań wojennych, Łebkowski wrócił do pracy w Wydziale Zieleni, łącząc to z nauczaniem w średniej szkole ogrodniczej, gdzie przekazywał swoją wiedzę na temat ogrodnictwa ozdobnego, kwiaciarstwa, drzewoznawstwa oraz rysunku technicznego. W 1922 roku objął stanowisko kierownika Miejskiego Zakładu Hodowli Roślin, który przeniesiono z ul. Koszykowej na ul. Chodkiewicza. W 1926 roku przeprowadził się tam z żoną i dwoma synami do domku dla ogrodników. Pod jego zarządem hodowano różnorodne rośliny dla potrzeb stolicy, w tym rośliny doniczkowe, krzewy oraz drzewa ozdobne. Zieleń, której projektantem był Leon Danielewicz, była jego wizytówką i była starannie urządzana przez Zakład.
Warto również wspomnieć, że do palmiarni, umiejscowionej na Wyględowie, przybywali ogrodnicy z całego kraju, aby uczestniczyć w szkoleniach. Jan Łebkowski aktywnie uczestniczył w projektowaniu ogrodów, zdobywał renomę uczestnicząc w konkursach planistycznych, które odbywały się w wielu większych miastach, jak Łódź czy Warszawa. Otrzymał szereg nagród, w tym medale złoty, srebrny oraz brązowy. W 1926 roku wziął udział w konkursie na rozplanowanie Parku Łazienkowskiego, gdzie uplasował się na II miejscu.
W swoim dorobku przedwojennym Jan miał na koncie 114 projektów ogrodów, w tym m.in. ogród przyklasztorny oo. jezuitów usytuowany przy ul. Rakowieckiej oraz park na stokach Cytadeli w Warszawie. W 1927 roku ponownie odwiedził Belgię oraz Francję, biorąc udział w wymianie doświadczeń oraz zdobywając nowe inspiracje.
W 1933 roku podjął decyzję o dalszym kształceniu się, zdając egzamin dojrzałości jako ekstern, a następnie rozpoczął studia na Wydziale Ogrodniczym SGGW, które zakończył w 1936 roku. W 1944 roku, podczas tajnego nauczania, zdobył tytuł doktora, co zostało potwierdzone po wojnie przez Radę Wydziału Ogrodniczego SGGW 19 maja 1945 roku. W tym samym roku ponownie objął stanowisko głównego ogrodnika Łazienek.
Po 1947 roku Jan Łebkowski skupił się na pracy nauczyciela w Zawodowej Szkole Ogrodniczej w Warszawie oraz w Technikum i Zawodowej Szkole Terenów Zieleni w Radzyminie. Miał trzech synów. Ostatecznie spoczął na warszawskich Powązkach, w kwaterze 109-5-14.
Publikacje
Jan Łebkowski, znany specjalista w dziedzinie ogrodnictwa, ma na swoim koncie liczne publikacje, które stanowią cenne źródło wiedzy dla miłośników roślin. Jego prace dotykają różnych aspektów upraw, zarówno dla amatorów, jak i dla profesjonalistów.
- Kwiaty dochodowe w gruncie, Warszawa 1930 r., SPK,
- Zakładanie ogródków ozdobnych. Praktyczne wskazówki dla właścicieli działek podmiejskich. Projekty, rośliny, kwietniki, Warszawa 1931, SPK,
- Ogródki kwiatowe. Praktyczne wskazówki dla posiadaczy małych ogródków, Warszawa 1933, SPK,
- Złocienie (Chryzantemy). Hodowla dla siebie i na sprzedaż, Warszawa 1933, SPK,
- Drzewa ozdobne liściaste, Warszawa 1935, Towarzystwo Oświaty Rolniczej,
- Dalje (georginie), Warszawa 1935, SPK,
- Cieplarnie, oranżerie i inne budynki oszklone, ich budowa i użytkowanie, Warszawa 1936, SPK,
- Kwiaciarstwo. Praca zbiorowa pod red. Jana A. Szendla, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1960.
Jego publikacje nie tylko przekazują praktyczne informacje, ale także inspirują do rozwijania pasji z zakresu ogrodnictwa i florystyki.
Odznaczenia
Jan Łebkowski został uhonorowany wieloma odznaczeniami, które potwierdzają jego znaczący wkład w działalność na rzecz społeczeństwa oraz edukacji.
- złoty Krzyż Zasługi,
- srebrny Krzyż Zasługi,
- tytuł honorowy Zasłużonego nauczyciela PRL.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: LUCYNA LUDWIKA ŁEBKOWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 20.12.2019 r.]
- pismo Kancelarii Cywilnej Prezydenta Rzeczypospolitej Nr 14248 z dnia 10.12.1926 r.
- Stowarzyszenie Pracowników Księgarskich
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Andrzej Feliks Grabski | Krzysztof Kaczanowski | Kazimierz Kuratowski | Ludwika Wawrzyńska | Jerzy Kisielnicki | Regina Pisarska | Eligiusz Szymanis | Jan Żołna-Manugiewicz | Stanley Wojcicki | Magdalena Środa | Rafał Latała | Janusz Zawodny | Władysław Józef Stankiewicz | Tadeusz Wyrwa | Tadeusz Bronisław Massalski | Zbigniew Grzegorzewski | Michał Leśniewski (historyk) | Adam Chełmoński (1929–2001) | Benoît Mandelbrot | Andrzej Sas-UhrynowskiOceń: Jan Łebkowski