Eligiusz Szymanis

---

Życiorys

Eligiusz Szymanis przyszedł na świat 11 czerwca 1955 roku, w Warszawie lub w pobliskim Radzyminie. Był synem Heleny i Leonarda. W okresie dzieciństwa spędzał czas w dworku, który niegdyś pełnił rolę siedziby administratora dworskiego parku krajobrazowego. Jego edukacja rozpoczęła się w 1962 roku, w radzymińskiej Szkole Podstawowej nr 1, a w 1974 roku ukończył Liceum Ogólnokształcące. Po tym etapie swojej edukacji, podjął naukę na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, pozostając związanym z tą instytucją przez całe życie zawodowe.

Szymanis nawiązał współpracę z wybitnym pedagogiem, Stanisławem Makowskim. Jego praca magisterska, zatytułowana „Kategoria uczucia w światopoglądzie poetyckim Mickiewicza” (pod kierunkiem dr hab. Marii Grabowskiej), uzyskała wyróżnienie w 1978 roku. W 1980 roku rozpoczął studia doktoranckie na tym samym wydziale, a w 1983 został asystentem, a następnie w 1986 roku adiunktem. W 1985 roku obronił rozprawę „Romantyczna legenda Adama Mickiewicza”, napisaną pod kierunkiem prof. Makowskiego. W 1992 roku jego praca została opublikowana pod zmienionym tytułem „Adam Mickiewicz – kreacja autolegendy” przez Ossolineum.

W 1986 roku Eligiusz ożenił się z Anną Klimkowską, z którą doczekał się córki, Emilii, urodzonej w tym samym roku. Na początku swojej kariery naukowej koncentrował się na automatycznych mechanizmach w tekstach Adama Mickiewicza. Jego badania doprowadziły do stworzenia książki „Profeta nie może się mylić”, która miała być krytyczną monografią na temat mesjanizmu w III części „Dziadów”. Mimo zaawansowanych prac, niestety nie zdążył on złożyć jej do druku przed swoją przedwczesną śmiercią.

W 1987 roku Szymanis przeprowadził się z rodziną do Frankfurtu nad Menem, gdzie podjął pracę jako wykładowca języka polskiego i literatury na Uniwersytecie Johanna Wolfganga Goethego. Mimo emigracji, pozostawał w Polsce aktywny; w 1988 został dyrektorem warszawskiego uniwersytetu powszechnego, sprawując tę funkcję przez cztery lata. Ponadto, współpracował z Związkiem Literatów Polskich oraz Towarzystwem Wiedzy Powszechnej.

Po pięciu latach życia na obczyźnie, powrócił do Warszawy, gdzie znów związał się z Wydziałem Polonistyki UW. Zaczynając jako adiunkt, w 2003 został starszym wykładowcą, a w 2009 roku uzyskał stopień docenta. W latach 1993-2005 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Literatury Polskiej. Równolegle wykładał w Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku oraz w Szkole Wyższej Przymierza Rodzin w Warszawie. Jego wykłady zyskały ogromną popularność, przyciągając liczną rzeszę studentów nie tylko z własnego kierunku.

W działalności literackiej Szymanis był związany z Towarzystwem Literackim im. Adama Mickiewicza, gdzie był członkiem zarządu głównego (1998–2001) oraz wiceprezesem oddziału warszawskiego. Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 70 tekstów, które ukazały się w różnych publikacjach. Wsp współpracował między innymi z „Przeglądem Humanistycznym” i „Zeszytami Naukowymi SWPR”, a przez krótki czas w 1997 roku był redaktorem naczelnym „Ojczyzny Polszczyzny”. Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie — 17 sierpnia 2009 roku zginął w wypadku samochodowym w okolicach Mińska Mazowieckiego.

W hołdzie swojemu dorobkowi, po jego śmierci, nazwano jego imieniem Teatr Polonistyki UW, a internetowe pismo studentów polonistyki „Niewinni Czarodzieje” również uczciło jego pamięć, wybierając go na swojego patrona. W 2019 roku ukazała się zredagowana przez Marię Makaruk, uczennicę Szymanisa, książka „Projekt 'Dziady'”. Publikacja ta zawiera niewydaną dotąd rozprawę habilitacyjną „Profeta nie może się mylić”, a także część Varia, w której znaleźć można fragmenty wykładów oraz teksty popularyzatorskie Szymanisa, jak i fragmenty jego dzienników oraz wspomnienia przyjaciół i współpracowników.

---

Oceń: Eligiusz Szymanis

---