Andrzej Feliks Grabski

Nauka i edukacja

Andrzej Feliks Grabski, urodzony 13 września 1934 roku w Warszawie, zmarł 26 czerwca 2000 roku w Łodzi. Był znaczącą postacią w polskiej historiografii, specjalizując się w historii średniowiecza oraz w badaniach nad historią historiografii.

Grabski był synem Andrzeja Kazimierza i Marii z Jaśkowskich. Jego dziedzictwo intelektualne wzbogacone było także wpływem rodzinnym, jako że był wnukiem Władysława Grabski – uznanego ekonomisty i byłego premiera Rzeczypospolitej Polskiej.

Kariera naukowa

W 1951 roku Andrzej Feliks Grabski rozpoczął swoje studia z zakresu historii na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UŁ. W tym czasie miał przyjemność kształcić się pod okiem wybitnych profesorów, takich jak Stefan Krakowski, Stanisław Zajączkowski oraz Marian Henryk Serejski. Program studiów ukończył w 1955 roku.

Po zakończeniu studiów, w 1962 roku uzyskał stopień doktora na podstawie pracy zatytułowanej Polska X–XII wieku w opinii współczesnych. Jego kariera zawodowa rozpoczęła się w Instytucie Historii PAN, gdzie w 1967 roku zaprezentował pracę habilitacyjną, której temat brzmiał Polska w opiniach Europy Zachodniej XIV–XV wieku. W 1976 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1988 roku został profesorem zwyczajnym.

W latach 1986–1989 brał udział w działaniach Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego. Andrzej Grabski specjalizował się w badaniach nad historią średniowiecza, dziejami myśli społecznej i politycznej z XIX i XX wieku, a także historią historiografii, co stanowiło główny temat jego badań.

Choć przez większość swojej kariery był związany z Instytutem Historii PAN, to jednak utrzymywał kontakty z UŁ, gdzie w późnych latach 70. współtworzył Międzyuczelniany Instytut Nauk Politycznych. Oprócz tego, w latach 1988-1990 pełnił funkcję przewodniczącego Rady Narodowej m. Łodzi jako niezależny działacz polityczny, co wiązało się z jego rolą przewodniczącego Wojewódzkiej Rady Narodowej w tym mieście.

W latach dziewięćdziesiątych objął kierownictwo Katedry Historii Historiografii na UŁ, w której to pełnił funkcję do momentu swojej śmierci. Jako członek-założyciel Międzynarodowej Komisji Historii Historiografii i członek komitetu redakcyjnego czasopisma Storia della Storiografia, skoncentrował swoje wysiłki na redagowaniu serii Klasycy Historiografii. W swojej długoletniej karierze został uhonorowany wieloma odznaczeniami i nagrodami.

Andrzej Feliks Grabski był autorem 17 książek oraz setek artykułów naukowych, w tym monografii oraz podręczników z obszaru historii historiografii. Jego najbardziej znaczące prace to Zarys historii historiografii polskiej oraz Dzieje historiografii, które doczekały się również publikacji za granicą.

Jednakże według Sławomira Nowinowskiego, jego działalność nie była wolna od kontrowersji, gdyż istniały oskarżenia o tajne współpracownictwo z SB, co stanowi temat dalszych badań nad jego postacią.

Publikacje

Andrzej Feliks Grabski jest autorem wielu istotnych publikacji dotyczących historii Polski. Jego prace ukazują głębokie zrozumienie zarówno tematów wojskowych, jak i politycznych, a także szerokiej panoramy myśli historycznej. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego kluczowych dzieł, które zyskały uznanie wśród badaczy oraz miłośników historii.

  • Polska sztuka wojenna w okresie wczesnofeudalnym, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1959,
  • Bolesław Chrobry. Zarys dziejów politycznych i wojskowych, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1964,
  • Polska w opiniach obcych X-XIII w., Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1964,
  • Bolesław Krzywousty, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968,
  • Polska w opiniach Europy Zachodniej XIV–XV w., Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1968,
  • Orientacje polskiej myśli historycznej. Studia i rozważania, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1972,
  • Mieszko I ok. 930–992, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1973,
  • (redakcja) Michał Bobrzyński, Dzieje Polski w zarysie, oprac. i wstęp Marian Henryk Serejski, A. F. Grabski, Warszawa: PIW 1974 (wiele wydań),
  • (redakcja) Tadeusz Korzon, Odrodzenie w upadku: wybór pism historycznych, oprac. i wstępem poprzedzili Marian Henryk Serejski, i A. F. Grabski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1975,
  • Myśl historyczna polskiego oświecenia, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1976,
  • Historiografia i polityka. Dzieje konkursu historycznego im. Juliana Ursyna Niemcewicza 1867–1922, Warszawa: PIW 1979,
  • (redakcja) Zygmunt Wojciechowski, Zygmunt Stary (1506–1548), oprac. i wstępem poprzedził Andrzej Feliks Grabski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979,
  • W kręgu naczelnika. Rapperswilskie inicjatywy kościuszkowskie 1894–1897, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981,
  • Troski i nadzieje. Z dziejów polskiej myśli społecznej i politycznej XIX wieku, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1981,
  • (redakcja) Marc Bloch, Społeczeństwo feudalne, tł. Eligia Bąkowska, wstępem poprzedził Andrzej Feliks Grabski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981,
  • Perspektywy przeszłości. Studia i szkice historiograficzne, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1983,
  • Dzieje polskiej myśli politycznej w czasach nowożytnych i najnowszych, cz. 1, pod red. Andrzeja Feliksa Grabskiego, Łódź: UŁ 1985,
  • Kształty historii, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1985,
  • (redakcja) Władysław Smoleński, Szkoły historyczne w Polsce (główne kierunki poglądów na przeszłość), przedmową poprzedził Andrzej Feliks Grabski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1986,
  • Joachim Lelewel i demokracja niemiecka: z dziejów międzynarodowych kontaktów polskiej lewicy w dobie Wielkiej Emigracji, Łódź: Wydawnictwo UŁ 1987,
  • (wstęp) Wiaczesław P. Wołgin, Szkice o zachodnioeuropejskim socjalizmie utopijnym, tł. Janina Smoleńska, wyboru dokonała Alina Barszczewska-Krupa, wstępem poprzedził Andrzej Feliks Grabski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989,
  • (redakcja) Między Wschodem a Zachodem. Studia z dziejów polskiego ruchu i myśli socjalistycznej, pod red. Andrzeja Feliksa Grabskiego i Pawła Samusia, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 1995,
  • (redakcja) Zygmunt Zaremba (1895–1967). Materiały z ogólnopolskiej sesji naukowej, pod red. Andrzeja F. Grabskiego i Jerzego Kukulskiego, Piotrków Trybunalski: Wydawnictwo WSP 1997,
  • Zarys historii historiografii polskiej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2000,
  • Spór o prawa dziejowe. Kontrowersje wokół Henry’ego Thomasa Buckle’a w Polsce w dobie pozytywizmu, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej 2002,
  • Dzieje historiografii, wprowadzenie Rafał Stobiecki, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2003 (wyd. 2 – 2006).

Te publikacje stanowią nie tylko bogate źródło wiedzy na temat polskiej historii i myśli społecznej, ale również pokazują niezwykły wkład Andrzeja Feliksa Grabskiego w rozwój nauk humanistycznych w Polsce.

Przypisy

  1. Aleksander Kochański: Polska 1944–1991. Informator historyczny. Struktury i ludzie. T. 1. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 26.11.2024 r.
  2. Recenzje: Cezary Rzęchowski, „Historyka” 34 (2004), s. 173–177
  3. Recenzje: Krystyna Szelągowska, „Studia Podlaskie” 14 (2004), s. 336–340
  4. Maria Wierzbicka, Wokół syntetycznego zarysu dziejów historiografii polskiej, „Przegląd Humanistyczny” 51 (2007), nr 3, s. 133–147
  5. Recenzje: I. Soós, „Acta Hist. Acad. Scient. Hungaricae” 26 (1980), nr 1/2, s. 210–213; Jerzy Topolski, „Kwartalnik Historyczny” 1977, z. 2, s. 481
  6. Recenzja: Henryk S. Michalak, „Rocznik Łódzki” 30 (1981), s. 332–336
  7. Recenzje: Jerzy Ziembiński, Obchody kościuszkowskie w Rapperswilu, „Nowe Książki” 33 (1981), nr 11, s. 26–27; Halina Florkowska-Francić, „Kwartalnik Historyczny” 90 (1983), nr 11, s. 245–257
  8. Recenzje: Ţ M. Marekov, „Hist. Łasop” 30 (1982), z. 4 s. 627–630; Radomir Vlek, „Slov. Póehl” 69 (1983), nr 4, s. 326–328; Andrzej Wierzbicki, „Przegląd Humanistyczny” 26 (1983), nr 3/4, s. 171–174
  9. Recenzje: Radomir Vlek, „Slov. Póehl” 73 (1987), nr 3, s. 249–252; Marian Dyba, „Historyka” 19 (1989), s. 137–142
  10. Recenzja: I. Zarębski, „Studia Źródłoznawcze” 16 (1971), s. 236
  11. Recenzje: Juliusz Bardach, „Kwartalnik Historyczny” 1965, z. 1, s. 190–192; Jerzy Strzelczyk, „Studia Źródłoznawcze” 12 (1967), s. 181
  12. Recenzja: Krystyna Śreniowska, „Przegląd Historyczny” 1973, z. 3, s. 619–622
  13. Recenzja: Lucjan Kieszczyński, „Dzieje Najnowsze” 28 (1996), nr 3/4, s. 185–187
  14. Recenzje: Janusz Tazbir, Clio we własnym zwierciadle, „Nowe Książki” 50 (2000), nr 9, s. 66; Ewa Domańska, Historia – historiografia – ideologia. (Refleksje nad „Zarysem historii historiografii polskiej” Andrzeja F. Grabskiego), „Historyka” 31 (2001), s. 109–115; Lidia Michalska-Bracha, W sprawie syntezy dziejów historiografii polskiej, „Studia Historyczne” 44 (2001), z. 3, s. 507–516; Piotr Kurlenda, „Słupskie Studia Historyczne” 10 (2003), s. 319–321

Oceń: Andrzej Feliks Grabski

★★★★★
Średnia ocena:4.59 Liczba ocen:10