Henryk Nusbaum


Henryk Nusbaum, znany również jako Nussbaum, to postać wybitna w historii polskiej medycyny. Urodził się 22 kwietnia 1849 roku w Warszawie, gdzie również spędził większą część swojego życia. Zmarł natomiast 19 lutego 1937 roku, również w stolicy Polski.

Był nie tylko neurolgiem, ale także fizjologiem i filozofem medycyny, co czyni go jednym z ważniejszych myślicieli w tej dziedzinie. Jego prace oraz publikacje miały istotny wpływ na rozwój neurologii w Polsce i poza jej granicami.

Życiorys

Henryk Nusbaum, znany lekarz i naukowiec, ukończył w 1867 roku III Gimnazjum w Warszawie. Następnie podjął studia na Wydziale Lekarskim Szkoły Głównej Warszawskiej, która później przekształcono w Uniwersytet Warszawski. W 1872 uzyskał stopień lekarza, a swoje dalsze kształcenie kontynuował na Uniwersytecie w Dorpacie, gdzie w 1875 roku, z wyróżnieniem, zdobył tytuł doktora medycyny.

Nusbaum był członkiem Konwentu Polonia, a w 1876 roku wyruszył na „podróż naukową” po europejskich miastach. Podczas tego wyjazdu uczestniczył w wykładach prowadzonych przez znaczące postacie, takie jak Theodor Meynert oraz Moritz Benedikt w Wiedniu, a także Alfred Vulpian i Jean-Martin Charcot w Paryżu, oraz Marcele Nencki w Bernie.

Po powrocie do kraju, rozpoczął pracę w Zakładzie Fizjologii Uniwersytetu Warszawskiego, który prowadził Feliks Nawrocki, a w latach 1879-1882 pełnił funkcję prosektora. W 1882 roku, decyzją Senatu uczelni, został mianowany docentem fizjologii, jednak jego nominacja nie uzyskała zatwierdzenia przez władze carskie.

W 1908 roku dołączył do Zarządu Głównego Polskiej Macierzy Szkolnej. W 1920 roku, Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego, dostrzegając jego dorobek naukowy, przyznał mu tytuł docenta w zakresie filozofii i logiki medycyny, a w 1923 roku nadał mu tytuł profesora honorowego.

Za swoje zasługi 2 maja 1922 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Przez ponad pięćdziesiąt lat pełnił rolę lekarza specjalizującego się w chorobach układu nerwowego oraz internistycznych. Jego pacjentką, a zarazem bliską przyjaciółką rodziny, była Eliza Orzeszkowa. W 1910 roku znalazł się w gronie założycieli Żydowskiego Domu Starców w Warszawie.

W swojej działalności naukowej Nusbaum interesował się także filozofią medycyny, przynależąc do tzw. szkoły „średniej” w polskiej filozofii medycyny. Ponadto był redaktorem i wydawcą miesięcznika społeczno-literackiego o nazwie „Rozwaga”.

Życie prywatne

Henryk Nusbaum był synem Hilarego Nusbauma, drobnego przemysłowca o żydowskich korzeniach, oraz Ewy Tenenbaum. W rodzinie wyróżniał się także jego brat, Józef Nusbaum-Hilarowicz, znany polski zoolog. Wśród jego bratanków można wymienić Henryka Hilarowicza oraz Tadeusza Hilarowicza.

Henryk zawarł związek małżeński z Marią Mayzner, z którą miał dzieci: Jana (1881-1927), Jadwigę (po mężu Halanderska), Czesława (1887-1965), Halina oraz Wanda.

Zmarł 19 lutego 1937 roku. Jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie w kwaterze 230–I–1.

Przynależność do organizacji naukowych

Henryk Nusbaum był aktywnym uczestnikiem wielu organizacji naukowych, gdzie pełnił różne istotne funkcje.

  • był członkiem zarządu Towarzystwa Higienicznego,
  • członkiem Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego,
  • uczestniczył w pracach Towarzystwa Naukowego Warszawskiego,
  • był prezesem Stowarzyszenia Lekarzy Polskich.

Najważniejsze prace naukowe

Henryk Nusbaum to postać, której dokonania naukowe mają duże znaczenie w historii medycyny. Wśród jego najważniejszych publikacji można wyróżnić kilka istotnych prac, które wniosły istotny wkład w rozwój tej dziedziny.

  • O nerwach przyspieszających ruch serca. Przyczynek do anatomii i fizjologii nerwów serca i do działalności fizjologicznej kurary (1875),
  • O metodzie rozpoznawania chorób (1877),
  • O unerwieniu wyżymacza pęcherza moczowego,
  • O fizjologicznym działaniu niektórych trucizn na śliniankę żuchwową,
  • Odczyty i szkice, t. I (1908), t. II (1909),
  • Pisma z dziedziny nauk lekarskich (1913),
  • Filozofja medycyny (1926),
  • Zarys etyki lekarskiej (1932).

Prace te ilustrują różnorodność zainteresowań Nusbauma oraz jego wkład w rozwój medycyny, łącząc teoretyczne podstawy z praktycznymi aspektami rozpoznawania i leczenia chorób.

Przypisy

  1. Teresa Ostrowska: Henryk Nusbaum. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 03.11.2024 r.]
  2. Jerzy Diatłowicki: Przedwojenny Żydowski Dom Starców w Warszawie. [dostęp 22.04.2018 r.]
  3. Henryk H. Nusbaum, Wpływ czynności duchowych na ustrój cielesny [online], Odczyty i szkice; 1, polona.pl [dostęp 14.11.2019 r.]
  4. Henryk H. Nusbaum, W sprawach wychowawczych [online], Odczyty i szkice; 2, polona.pl [dostęp 14.11.2019 r.]
  5. Henryk H. Nusbaum, Pisma z dziedziny nauk lekarskich: (fizyologija, patologija i terapia ogólna, propedeutyka) [online], polona.pl [dostęp 14.11.2019 r.]
  6. Henryk H. Nusbaum, Filozofja medycyny [online], polona.pl [dostęp 14.11.2019 r.]
  7. Antoni Minkiewicz, „Konwent Polonia”, 1828-1978, w: Zeszyty Historyczne, zeszyt 46, Paryż 1978, s. 222.
  8. Mateusz Mieses, Z rodu żydowskiego, Zasłużone rodziny polskie krwi niegdyś żydowskiej, Warszawa 1991, s. 190.
  9. Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984.
  10. Zgon prof. dr. Henryka Nusbauma. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 41 z 21.02.1937 r.
  11. J. Zamojski, Henryk Nusbaum (Nussbaum), w: Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe, pod redakcją Michała Musielaka i Jana Zamojskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, Poznań 2010, s. 11.
  12. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 27.
  13. Józef Stemler, Dzieło samopomocy narodowej. Polska Macierz Szkolna 1905-1935, Warszawa 1935, s. 86.

Oceń: Henryk Nusbaum

Średnia ocena:4.95 Liczba ocen:5