Bronisław Karol Hellwig, znany również pod pseudonimem Bruno, był wyjątkową postacią w historii Polski. Urodził się 4 lipca 1920 roku w stolicy kraju, Warszawie, gdzie również spędził ostatnie chwile swojego życia, zmarł bowiem 22 lipca 1945 roku.
W czasie wojny Hellwig pełnił rolę harcerza i odgrywał znaczącą rolę jako członek Armii Krajowej. Jako żołnierz w batalionie „Parasol”, brał udział w jednym z najważniejszych wydarzeń w polskiej historii – powstaniu warszawskim.
Życiorys
Bronisław Hellwig był osobą, która znacząco wpłynęła na dzieje polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. Jego działalność rozpoczęła się w żoliborskiej grupie organizacji samokształceniowej PET, która stała się wstępem do późniejszego wstąpienia do Szarych Szeregów.
W 1941 roku, wraz ze swoim bliskim przyjacielem Zbigniewem Gęsickim, znanym pod pseudonimem „Juno”, zakończył naukę w Liceum Telekomunikacyjnym i rozpoczął pracę na kolei. Jego odwaga i determinacja sprawiły, że 1 sierpnia 1943 roku, razem z całą drużyną o kryptonimie CR-500, trafił do „Agatu” (później znanego jako „Parasol”). Hellwig został mianowany szefem służby motorowej „Moto” w 1. kompanii, gdzie miał soczystą rolę w organizacji działań.
Warto wspomnieć, że do batalionu dołączyła jego narzeczona, Janina Barbara Dyga-Hellwig, znana jako „Ola”, która także brała czynny udział w powstaniu warszawskim. Mieszkanie ciotki Bruna przy ul. Dygasińskiego 22 stało się istotnym miejscem kontaktowym dla członków oddziału, gdzie odbywały się ważne narady.
Hellwig uczestniczył w licznych akcjach bojowych batalionu „Parasol”, walcząc z niemieckim okupantem. Do najważniejszych z nich należały akcje „Braun” w 1943 roku, akcja „Kutschera” oraz akcja „Stamm” w 1944 roku. Podczas tej ostatniej, w wyniku ciężkiego trafienia w głowę, Hellwig zdołał, mimo ran, wykonać swoje zadanie jako kierowca. Udało mu się ewakuować nie tylko uczestników akcji, ale również samego siebie oraz innych rannych do punktu przy ul. Kossaka.
Po przetransportowaniu do mieszkania ojca na ul. Pługa 1/3, gdzie pomoc zaoferowały mu zarówno narzeczona, jak i Krystyna Gęsicka ps. „Juna”, Hellwig zdiagnozowany został z rozległym krwotoku wewnątrzczaszkowego oraz zapaleniem opon mózgowych. Po przeprowadzonej operacji w warunkach domowych przez dra Rudowskiego oraz długotrwałej rekonwalescencji, „Bruno” powrócił do niemal pełnej sprawności i miał zaszczyt wziąć udział w powstaniu warszawskim.
Drugiego dnia powstania, 1944 roku, otrzymał rozkaz przyprowadzenia samochodów z ul. Czerniakowskiej do Śródmieścia, gdzie miały zbiegać się oddziały motorowe „Parasola”. Razem z Zbigniewem Tchórzewskim ps. „Rakoczy” wyruszyli w niebezpieczną misję. Niestety, podczas powrotu napotkali obszar zajęty przez Niemców. W wyniku ostrzału, „Bruno” został ponownie ranny.
Po tym incydencie trafił do szpitala powstańczego przy ul. Wilanowskiej na Górnym Czerniakowie, gdzie czuwał nad nim personel medyczny. Hellwig przeżył trudne chwile powstania, jednak jego życie zakończyło się tragedią – 22 lipca 1945 roku, w wyniku nawrotu choroby spowodowanej wcześniejszymi ranami, zmarł. Jego ostatnie chwili spędził w kwaterze żołnierzy i sanitariuszek batalionu „Parasol”, gdzie zakochany w swej ojczyźnie został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A24-7-20). Był ewangelikiem.
Ordery i odznaczenia
Bronisław Hellwig był odznaczanym bohaterem, który zasłużył się w historii Polski poprzez swoje działania wojskowe. Oto lista jego nagród i odznaczeń:
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 13592,
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (pośmiertnie, przyznany 8 maja 1946),
- Krzyż Walecznych (nadany za uczestnictwo w akcji „Kutschera” na mocy rozkazu Dowódcy AK nr 267 z dnia 25 marca 1944).
Upamiętnienie
Bronisław Karol Hellwig to postać, która znalazła uznanie jako bohater w filmie dokumentalnym zatytułowanym „Bronisław Hellwig”, w reżyserii Tomasza Matuszczaka. Film ten był częścią cyklu dokumentalnego „Portrety wojenne”, który został zaprezentowany w 2014 roku.
Jego imię oraz nazwisko można odnaleźć na tablicy, która została umieszczona na ścianie kamienicy przy al. Szucha 16. Ta tablica jest hołdem dla żołnierzy związanych z oddziałem „Pegaz”, którzy polegli podczas akcji „Stamm”. Należy jednak zaznaczyć, że inskrypcja na tej tablicy zawiera błąd, ponieważ błędnie sugeruje, iż Hellwig zginął w tejże akcji.
Przypisy
- FilmPolski.pl - „Portrety wojenne” [online], FilmPolski [dostęp 30.01.2020 r.]
- a b Powstańcze Biogramy - Bronisław Hellwig [online], www.1944.pl [dostęp 30.01.2020 r.]
- Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 18.11.2019 r.]
- Ewangelicy warszawscy w walce o niepodległość Polski 1939–45. Tom pierwszy. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Mentor, 2007, s. 240. ISBN 83-909051-09.
- Łukomski Ł. G., Polak P. B., Suchcitz S. A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 420.
- Maria Dylawerska, Elżbieta Dziembowska, Zbigniew Gąsior, Danuta Kaczyńska: Akcja na Kutscherę [w:] „Wojskowy Przegląd Historyczny” nr 4. Warszawa: 1959, s. 119.
- Piotr Stachiewicz: „Parasol.” Dzieje oddziału do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 70, 683. ISBN 83-211-0273-5.
- Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa: Akcja Kutschera. Warszawa: 'Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1967, s. 7.
- M.P. z 1946 r. nr 103, poz. 192 „w uznaniu zasług za działalność konspiracyjną w okresie okupacji”.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Stanisław Lesiński | Anna Mizikowska | Bronisław Gutowski | Ryszard Białoszewski | Józef Fuśniak | Stefania Jastrzębowska | Andrzej Englert | Bogusław Wolniak | Stanisław Karol Dangel | Stanisław Huskowski (żołnierz AK) | Stanisław Jan Majewski (działacz kombatancki) | Karol Szlegel | Stefan Stanisław Okrzeja | Kazimierz Szrajer | Eustazy Borkowski | Roman Sadlik | Kazimierz Pułaski | Feliks Charlak | Ryszard Klimaszewski | Zofia TurowiczOceń: Bronisław Hellwig