Zofia Turowicz, urodzona 15 maja 1916 roku w Warszawie, zmarła 28 lutego 2012 roku w Karaczi, to niezwykła postać, której życie wypełniła pasja do lotnictwa oraz poświęcenie dla innych. Jako studentka Politechniki Warszawskiej, z zapałem rozwijała swoje umiejętności, ucząc się szybownictwa w Aeroklubie Warszawskim. Jej przygoda z lotnictwem zaczęła się jednak od skoków spadochronowych, dzięki którym zdobyła wiele nagród i uczestniczyła w prestiżowych konkursach krajowych.
Gdy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa, Zofia Turowicz nie wahała się i wraz z dwiema innymi pilotkami została zaangażowana przez Polskie Dowództwo Lotnictwa w roli „łączniczki”. Wykonywały loty na samolotach RWD-8, transportując personel i ważne dokumenty do jednostek lotniczych. Lądowały na polowych lądowiskach, gdyż lotniska były zniszczone przez niemieckie bombardowania. Po ataku Armii Czerwonej 17 września 1939 roku, nadeszła dyrektywa, aby przekroczyć granicę rumuńską, by nie stracić sprzętu w rękach wroga.
Udało im się dotrzeć do Bukaresztu i zameldować w polskiej ambasadzie. Zofia działała jako kurierka, przewożąc informacje o polskich żołnierzach internowanych i dostarczając im dokumenty oraz cywilne ubrania, co umożliwiało im ucieczkę do Francji. W obozie w Slatinie (Rumunia) odnalazła swojego narzeczonego, kapitana Władysława Turowicza, a po krótkim czasie wzięli ślub.
Jednak szczęście nie trwało długo. Otrzymali poufne informacje, że władze obozu zamierzają ich aresztować za pomoc w ucieczkach. Udało im się uciec pociągiem do Francji, gdzie zameldowali się w Głównej Kwaterze Lotnictwa Polskiego w Paryżu. Tu Zofia otrzymała stopień podporucznika i została przydzielona do specjalnych działań w Oddziale Przeciwlotniczym w Saint-Nazaire.
Po ewakuacji stacji do Anglii, przez problemy z nalotami, Zofia Turowicz dotarła do Plymouth na rybackiej łodzi. W Anglii kontynuowała pracę w oddziale i towarzyszyła mężowi w jego zadaniach, często pomagając mu w nawigacji w trudnych warunkach pogodowych. W 1944 roku, po tragicznych wieściach o zastrzeleniu przez hitlerowców jej rodziny w Warszawie, nie zdecydowali się powrócić do ojczyzny. W marcu 1949 roku, wspólnie z córkami, poleciała do Pakistanu, gdzie przebywał jej mąż.
W latach 1950–1954 Zofia Turowicz pełniła rolę instruktora szybownictwa dla pakistańskiej młodzieży w Karaczi oraz Rawalpindi. Po urodzeniu syna w 1955 roku, rozpoczęła pracę jako nauczycielka matematyki i chemii w Szkole Amerykańskiej w Karaczi. Zdecydowała się zrezygnować z pracy w 1970 roku, aby opiekować się mężem, który wymagał szczególnej troski. Zofia Turowicz, mieszkała w Karaczi, posiadając obywatelstwo polskie oraz pakistańskie od 1961 roku, zawsze pozostawała emocjonalnie związana z Polską i jej wydarzeniami.
Odznaczenia i uhonorowania
9 czerwca 2005 roku, w Karachi, konsul generalny Rzeczypospolitej Polskiej, Ireneusz Makles, miał zaszczyt wręczyć Zofii Turowicz medal „Pro Memoria”. To wyróżnienie przyznano jej za wybitne zasługi oraz czyny podejmowane w czasie II wojny światowej, mające na celu walkę o niepodległość Polski. Oprócz konsula w ceremonii uczestniczyli również marszałek lotnictwa Pakistańskich Sił Powietrznych, Rizuddin Shaikh, oraz wicemarszałek M. Akhtar, którzy pracowali pod okiem generała W. Turowicza. Wśród zaproszonych gości znaleźli się także ważne osobistości z Karachi oraz przyjaciele rodziny.
Jeszcze więcej wyróżnień czekało na Zofię Turowicz. Dnia 20 listopada 2006 roku, sekretarz stanu MON, Marek Zająkała, wręczył jej w Konsulacie Generalnym RP w Karachi Złoty Medal Wojska Polskiego. W swoim wystąpieniu podkreślił, jak ogromny szacunek Ministerstwo Obrony Narodowej RP ma do jej osoby oraz jak wielki jest jej wkład w rozsławianie dobrego imienia Wojska Polskiego na arenie międzynarodowej. Zofia Turowicz przyjęła to wyróżnienie z głębokim wzruszeniem i radością, wyrażając jednocześnie wdzięczność za pamięć o jej zasługach.
Zasługi tej pary wybitnych Polaków zostały również przedstawione w filmie Anny T. Pietraszek pt. „Polskie orlęta na pakistańskim niebie”, który powstał w 2008 roku.
Przypisy
- Zmarła Zofia Turowiczowa, Polka wybitnie zasłużona dla niepodległości Polski i Pakistanu. msz.gov.pl, 08.03.2012 r. [dostęp 16.08.2015 r.]
- Ishrat Hyatt: A woman full of spirit and brave heart. The News International, 11.11.2008 r. [dostęp 16.08.2015 r.] (ang.).
- Zofia Turowiczowa nie żyje. [dostęp 03.03.2012 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Ryszard Klimaszewski | Feliks Charlak | Kazimierz Pułaski | Roman Sadlik | Eustazy Borkowski | Kazimierz Szrajer | Stefan Stanisław Okrzeja | Karol Szlegel | Stanisław Jan Majewski (działacz kombatancki) | Bronisław Hellwig | Teresa Suchecka-Nowak | Henryk Dutkiewicz (podpułkownik) | Ignacy Radziejowski (powstaniec styczniowy) | Kazimierz Raszplewicz | Andrzej Górnicki | Zygmunt Chmieleński | Edmund Marynowski | Jan Soszyński | Jerzy Wrzoskowicz | Józef ProkopowiczOceń: Zofia Turowicz