Pałac Krasińskich, znany również jako pałac „Rozkosz”, to interesujący obiekt architektoniczny, ulokowany na warszawskim Ursynowie. Jego lokalizacja przy ul. Nowoursynowskiej 166 dodaje mu niezwykłego uroku w kontekście różnorodnego otoczenia tej części stolicy.
Obiekt ten, mający bogatą historię, jest przykładem klasycznej architektury, która przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów. Z pewnością warto poznać jego dzieje oraz architektoniczne detale, które czynią go jednym z punktów na mapie Warszawy, wartego odwiedzenia.
Historia
W okolicach roku 1776 księżna Izabela Lubomirska z Czartoryskich zdecydowała się na budowę niewielkiego pałacu przeznaczonego dla swojej córki, Aleksandry Potockiej z Lubomirskich. Na przełomie tego okresu, w rezydencji mieszkał Józef Maisonneuve. Natomiast od 1785 roku, aż do 1799, obiekt był w posiadaniu Aleksandry, która była żoną Stanisława Kostki Potockiego. To właśnie Kostka Potocki był odpowiedzialny za rozbudowę pałacu, korzystając z projektu autorstwa Piotra Aignera.
Kolejnymi właścicielami byli Grzegorz Wykowski oraz Ignacy Kochanowski. W roku 1822, majątek przeszedł w ręce Juliana Ursyna Niemcewicza, który wzbogacił pałac o własną bibliotekę, gromadząc w jej zbiorach liczne cenne dokumenty i książki. W 1830 roku, w pałacu gościł Juliusz Słowacki, który wyraził swoje zachwyty na temat posiadłości Niemcewicza.
Po 1832 roku, własnością pałacu został lekarz Wilhelm Malcz, a potem przez krótki czas obiekt ponownie przypadł Aleksandrowi Potockiemu z Wilanowa, następnie Aleksandrze z Markowskich Stokowskiej Potockiej. W 1857 roku nowymi właścicielami zostali Krasińscy. W okresie od 1858 do 1860 całościowo przebudowano pałac według planów Zygmunta Rospendowskiego, nadając mu styl neorenesansowy. Frontowa elewacja zyskała bogate zdobienia, w tym płaskorzeźby autorstwa Faustyna Cenglera, przedstawiające znane postacie historyczne takie jak Stanisław Koniecpolski, Stefan Czarniecki, Paweł Jan Sapieha czy Jan Tarnowski.
Nad wejściem umieszczono herb Ślepowron (rodzina Krasińskich) oraz figury symbolizujące pory roku – Fortunę i Ceres. Po 1857 roku, Ursynów stał się własnością Elizy Branickiej, która była żoną poety Zygmunta Krasińskiego, a później ekonomisty Ludwika Krasińskiego z Krasnego. Po śmierci Elizy w 1876 roku, jej mąż Ludwik pozostał właścicielem majątku do 1895. Później pałac przeszedł na własność ordynata opinogórskiego Adama Krasińskiego, który w 1906 roku ofiarował go Polskiej Macierzy Szkolnej.
Od tego momentu w budynku zaczęły funkcjonować ośrodki edukacyjne. W 1921 roku nowym właścicielem został hrabia Edward Raczyński, który przekazał pałac Ministerstwu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Niestety, obiekt został poważnie zniszczony podczas I wojny światowej przez wojska rosyjskie, lecz podczas II wojny światowej nie odniósł większych szkód. Od 1956 roku, pałac jest użytkowany przez Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego, w której mieści się m.in. rektorat. W kręgach akademickich budynek zyskał miano „pałacyku rektorskim”.
Na terenie pałacu rośnie Drzewo Niemcewicza, czyli orzech czarny (Juglans nigra), które zostało uznane za pomnik przyrody. Park pałacowy sąsiaduje z rezerwatem przyrody Skarpa Ursynowska, a w jego obrębie znajduje się także Staw pod pałacem SGGW.
W kulturze masowej
Pałac Krasińskich odnajduje swoje miejsce w kulturze masowej i jest wykorzystywany w różnych produkcjach filmowych.
W filmie Kiler-ów 2-óch odgrywał rolę siedziby fundacji Jurka Kilera, co przyczyniło się do jego rozpoznawalności.
Dodatkowo, w innej produkcji, Bulgarski Pościkk, przedstawiał ambasadę Bułgarii, co podkreśla jego różnorodne zastosowanie w sztuce filmowej.
Przypisy
- a b c NinaN. Herzberg-Zielezińska NinaN., Pałac Warszawa Ursynów [online], Dwory i Pałace Polski dipp.info.pl [dostęp 04.08.2023 r.]
- AdamA. Snopek AdamA., Problemy funkcjonowania rezerwatu przyrody na kampusie akademickim: Przykład rezerwatu Skarpa Ursynowska (Warszawa) i Forêt de Dorigny (Écublens, Szwajcaria), „Przegląd Przyrodniczy” (XXVII, 4, 2016), s. 138.
- Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 269. ISBN 83-908950-8-0.
- Pomniki przyrody na terenie m.st. Warszawy. Pomniki przyrody na terenie dzielnicy Ursynów. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. bip.warszawa.pl. [dostęp 02.07.2019 r.]
- Tadeusz S. Jaroszewski: Księga pałaców Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1985, s. 67. ISBN 83-223-2047-7.
- Tadeusz S. Jaroszewski: Księga pałaców Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1985, s. 68. ISBN 83-223-2047-7.
- Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”, 1939, s. 241.
Pozostałe obiekty w kategorii "Pałace":
Pałac Borchów w Warszawie | Zespół pałacowo-parkowy w Natolinie | Pałac Brühla na Młocinach | Pałac Dziekana w Warszawie | Pałac Staszica w Warszawie | Pałac Uruskich | Pałac Wesslów | Pałacyk Dziewulskich w Warszawie | Pałac Bogusławskiego w Warszawie | Królikarnia | Pałac Krasińskich w Warszawie | Pałac Kazimierzowski w Warszawie | Pałac Janaszów w Warszawie | Pałac Działyńskich w Warszawie | Pałac Brzozowskich w Warszawie | Pałacyk Wielopolskich w Warszawie | Pałacyk Sanguszków w Warszawie | Pałacyk Biernackich | Pałac Szlenkierów w Warszawie | Pałac Symonowiczów w WarszawieOceń: Pałac Krasińskich w Warszawie (Ursynów)