Zygmunt Frydrych

---

Życiorys

Urodziny Zygmunta Frydrycha miały miejsce w Warszawie, w rodzinie chasydzkiej. W swoim życiu edukacyjnym uczęszczał do szkoły zarządzanej przez CISZO. Warto zaznaczyć, że był członkiem Bundu, co podkreśla jego zaangażowanie w życie społeczne i polityczne w okresie przedwojennym.

Po wybuchu II wojny światowej, Frydrych wziął udział w kampanii wrześniowej. Po jej zakończeniu został uwięziony w obozie jenieckim w Koenigsbergu. Po powrocie do Warszawy nie uniknął jednak tragicznych wydarzeń. Został przesiedlony do getta, gdzie zainicjował działalność podziemną, a także pracował w ślusarskim warsztacie. Jego zaangażowanie doprowadziło do członkostwa w Żydowskiej Organizacji Bojowej.

W lecie 1942 roku, podczas wielkiej akcji deportacyjnej, Zygmunt został wydelegowany przez swoją organizację do Treblinki. Jego celem było odkrycie, co się dzieje z osobami deportowanymi. Relacje, które sporządzał, były publikowane w podziemnych gazetach żydowskich, odsłaniając tragiczny los osób, które tam trafiały. Dzięki swojemu „dobremu wyglądowi” stał się łącznikiem pomiędzy ŻOB a stroną aryjską, co pozwoliło mu na pewien czas zamieszkać w polskiej rodzinie. W tym okresie transportował broń do getta, wspierając działalność ruchu oporu.

Na przełomie 1942 i 1943 roku Frydrych stał się ofiarą prześladowań ze strony szmalcowników, w skutek czego ponownie przeniósł się do getta. Podczas powstania w getcie był niezwykle ważnym łącznikiem, łączącym grupy bojowe z sztabem ŻOB. Współpracował również z aryjskim odpowiednikiem w organizacji. Jego walki miały miejsce głównie w rejonie szopu szczotkarzy oraz w centralnej części getta.

30 kwietnia 1943 roku otrzymał polecenie od dowództwa ŻOB, by razem z Symchą Ratajzerem przedostać się na stronę aryjską. 10 maja, w towarzystwie powstańców, którzy wyszli kanałami przy ulicy Prostej, został przetransportowany do lasku w Łomiankach, niedaleko Warszawy. Trzy dni później brał udział w spotkaniu na ulicy Starynkiewicza. Jego celem była próba umieszczenia ocalałych bojowców z ŻOB w oddziale Nosowskiego z Armii Ludowej.

W tym samym dniu, 13 maja, transportował czwórkę swoich przyjaciół do Płud pod Warszawą. Wśród nich znajdował się Jurek, Eliezer (Luśka) oraz Guta Błones i Fajgla Goldsztein, którzy mieli znaleźć schronienie u lokalnego chłopa. Niestety, zostali oni zdradzeni, co doprowadziło do ich aresztowania przez Niemców. Zatrzymano ich w Płudach i okolicznych wioskach, publicznie ogłaszając, że są „żydowskimi bandytami”. W tragicznych okolicznościach wszyscy zostali zabici tego samego dnia.

Po wojnie, ciała ofiar zostały pochowane w alei głównej cmentarza żydowskiego znajdującego się przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 12). Należy zaznaczyć, że jego żona, Cila, zginęła na Majdanku, a córka Zygmunta przeżyła wojnę, ukrywana w klasztorze pod Krakowem.

---

Oceń: Zygmunt Frydrych

---