Andrzej Mokronowski, znany również jako Mokronoski, to postać historyczna, której życie i osiągnięcia zasługują na szczegółowe omówienie. Urodził się 25 maja 1713 roku i zmarł 14 czerwca 1784 roku w Warszawie.
W swojej karierze pełnił wiele istotnych ról, w tym kuchmistrza nadwornego króla Prus. Jako marszałek konfederacji koronnej miał znaczący wpływ na sprawy polityczne swojego czasu. Dodatkowo, wziął udział w sejmie w 1776 roku jako marszałek i poseł ziemi warszawskiej.
W roku 1781 objął urząd wojewody mazowieckiego, a jego kariera wojskowa również była imponująca. W 1759 roku osiągnął rangę generała-lejtnanta wojsk koronnych i wcześniej, w 1754 roku, pełnił funkcję generała majora wojsk francuskich.
Warto zaznaczyć, że w 1752 roku również był generałem majorem oraz generałem inspektorem kawalerii w 1754 roku. Ponadto, przez kilka lat, od 1763 do 1764 roku, pełnił funkcję poczmistrza generalnego, a także był posłem na sejmy.
Nie można zapomnieć o jego wkładzie w edukację, będąc członkiem Komisji Edukacji Narodowej w latach 1776–1784. Jako starosta ciechanowski, janowski oraz starosta tłumacki i janowski, odegrał również istotną rolę w lokalnej administracji. Warto również wspomnieć, że był wolnomularzem, co wpisuje go w szerszy kontekst społeczno-kulturowy swojej epoki.
Życiorys
Pochodził z rodziny szlacheckiej, używającej herbu rodu Bogoriów, a jego korzenie sięgają zapewne daleko w historię. Mokronoscy byli właścicielami m.in. Grodziska pod Warszawą, znanego dzisiaj jako Grodzisk Mazowiecki. Jako major w pułku dragonów stanowiących siły Stanisława Leszczyńskiego, po klęsce swojego władcy, udał się do Francji, gdzie przez osiem lat służył w wojsku francuskim pod dowództwem marszałków de Coigny i de Belle-Isle.
Po powrocie do Polski, uzyskał tytuł generała lejtnanta i stał się zwolennikiem partii hetmańskiej. W roli posła ziemi bielskiej, w dniu 7 maja 1764 roku, podpisał manifest, w którym uznał sejm konwokacyjny, odbywający się w obecności wojsk rosyjskich, za nielegalny. Wkrótce po tym, w czerwcu 1764 roku, zmuszony był opuścić kraj i udał się do Berlina.
W 1768 roku pojednał się z królem Stanisławem Augustem, a po powrocie do Polski otrzymał starostwo tłumackie. W 1776 roku został wybrany na marszałka sejmu konfederackiego, a jako poseł na sejm w 1778 roku reprezentował ziemię bielską. W 1780 roku był członkiem Komisji Dobrego Porządku, a w 1781 roku objął urząd wojewody mazowieckiego. Na sejmie w 1782 roku został konsyliarzem Rady Nieustającej, a w 1783 roku wstąpił do Departamentu Interesów Cudzoziemskich tej samej rady.
Mokronowski był jednym z pierwszych polskich masonów; w 1744 roku założył lożę wolnomularską Trzech Braci w Warszawie. W 1784 roku pełnił funkcję Wielkiego Mistrza Wielkiego Wschodu Królestwa Polskiego oraz Wielkiego Księstwa Litewskiego. W jego życiu osobistym znaczącą rolę odegrała Izabella Poniatowska, siostra króla Stanisława A. Poniatowskiego, którą poślubił jako drugi mąż.
W 1775 roku uhonorowano go tytułem kawalera Orderu Świętego Stanisława, a rok później, w 1776 roku, Orderem Orła Białego. Na zawsze spoczął w krypcie kościoła kapucynów w Warszawie, przy ul. Miodowej, pozostawiając po sobie bogaty dorobek zarówno wojskowy, jak i polityczny.
Przypisy
- Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006 r., s. 183.
- Tomasz Ciesielski, Generałowie wojska koronnego w latach 1717-1763, w: Organizacja armii w nowożytnej Europie: struktura – urzędy – prawo – finanse, Zabrze 2011 r., s. 465.
- Ambroise Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794). Jej dzieło wychowania obywatelskiego, przełożyła i uzupełniła Mirosława Chamcówna, przedmową opatrzył Henryk Barycz, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979 r., s. 277.
- Witold Filipczak, Sejm 1778 roku, Warszawa 2000 r., s. 348.
- Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki, Wojsko koronne. Sztaby i kawaleria, Kraków 2002 r., s. 32-33, kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008 r., s. 217.
- Kolęda warszawska na rok przybyszowy 1783, Warszawa 1783 r.
- Volumina Legum, t. IX, Kraków 1889 r., s. 2.
- Ordynacya Miasta J.K.Mci Bielska W Woiewodztwie Podlaskim Leżącego W Possesyi Uprzywileiowaney Jaśnie Oświeconey Z Xiąząt Poniatowskich Branickiey Kasztelanowy Krakowskiey, Hetmanowy Wielkiey Koronney Będącego Na Kommissyi Boni Ordinis Z Reskryptu Nayiaśnieyszego Krola [...] Stanisława Augusta [...] Przez Kommissarzow Tymże Reskryptem Wyznaczonych Roku 1779. Odprawuiącey Się, Po Rozeznaniu Licznych Okoliczności I Kategoryi Udziałana Z Aktu Kommissyi Teyże Wyięta, Warszawa 1780 r., s. 62.
- Józef Zaleski, Panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego do czasu Sejmu Czteroletniego, 1887 r., s. 21, Dyaryusz seymu convocationis siedmio-niedzielnego warszawskiego: zdania, mowy, projektu y manifesta w sobie zawierający przez sessye zebrany r.p. 1764, s. 4-6.
- Kazimierz Marian Morawski, Wolnomularstwo a Polska w dobie dziejowej przed rewolucją francuską, w: Pamiętnik V Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie, t. I, Lwów 1930 r., s. 244.
- Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860 r., s. 527.
- Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738 – 1821 poprzedzony zarysem historji wolnomularstwa polskiego i ustroju Wielkiego Wschodu Narodowego Polskiego, Kraków 1929 r., s. 36.
- Tamże, s. 24.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Kamilla Kancewicz | Alfred Młocki | Tomasz Chróstny | Jan Więckowski | Mikołaj Bondarenko-Pawlak | Ryszard Reiff | Jacek Milewski (samorządowiec) | Anatol Fejgin | Stanisław Kuziński | Mieczysław Rogalski | Zygmunt Frydrych | Adam Poszwiński | Andrzej Micewski | Wacław Bliziński | Wiktor Leśniewski | Marek Piwowarski | Adolf Berman | Ludwik Ozjasz Lubliner | Bolesław Kotowski | Jerzy Łukaszewicz (polityk)Oceń: Andrzej Mokronowski