Andrzej Mokronowski


Andrzej Mokronowski, znany również jako Mokronoski, to postać historyczna, której życie i osiągnięcia zasługują na szczegółowe omówienie. Urodził się 25 maja 1713 roku i zmarł 14 czerwca 1784 roku w Warszawie.

W swojej karierze pełnił wiele istotnych ról, w tym kuchmistrza nadwornego króla Prus. Jako marszałek konfederacji koronnej miał znaczący wpływ na sprawy polityczne swojego czasu. Dodatkowo, wziął udział w sejmie w 1776 roku jako marszałek i poseł ziemi warszawskiej.

W roku 1781 objął urząd wojewody mazowieckiego, a jego kariera wojskowa również była imponująca. W 1759 roku osiągnął rangę generała-lejtnanta wojsk koronnych i wcześniej, w 1754 roku, pełnił funkcję generała majora wojsk francuskich.

Warto zaznaczyć, że w 1752 roku również był generałem majorem oraz generałem inspektorem kawalerii w 1754 roku. Ponadto, przez kilka lat, od 1763 do 1764 roku, pełnił funkcję poczmistrza generalnego, a także był posłem na sejmy.

Nie można zapomnieć o jego wkładzie w edukację, będąc członkiem Komisji Edukacji Narodowej w latach 1776–1784. Jako starosta ciechanowski, janowski oraz starosta tłumacki i janowski, odegrał również istotną rolę w lokalnej administracji. Warto również wspomnieć, że był wolnomularzem, co wpisuje go w szerszy kontekst społeczno-kulturowy swojej epoki.

Życiorys

Pochodził z rodziny szlacheckiej, używającej herbu rodu Bogoriów, a jego korzenie sięgają zapewne daleko w historię. Mokronoscy byli właścicielami m.in. Grodziska pod Warszawą, znanego dzisiaj jako Grodzisk Mazowiecki. Jako major w pułku dragonów stanowiących siły Stanisława Leszczyńskiego, po klęsce swojego władcy, udał się do Francji, gdzie przez osiem lat służył w wojsku francuskim pod dowództwem marszałków de Coigny i de Belle-Isle.

Po powrocie do Polski, uzyskał tytuł generała lejtnanta i stał się zwolennikiem partii hetmańskiej. W roli posła ziemi bielskiej, w dniu 7 maja 1764 roku, podpisał manifest, w którym uznał sejm konwokacyjny, odbywający się w obecności wojsk rosyjskich, za nielegalny. Wkrótce po tym, w czerwcu 1764 roku, zmuszony był opuścić kraj i udał się do Berlina.

W 1768 roku pojednał się z królem Stanisławem Augustem, a po powrocie do Polski otrzymał starostwo tłumackie. W 1776 roku został wybrany na marszałka sejmu konfederackiego, a jako poseł na sejm w 1778 roku reprezentował ziemię bielską. W 1780 roku był członkiem Komisji Dobrego Porządku, a w 1781 roku objął urząd wojewody mazowieckiego. Na sejmie w 1782 roku został konsyliarzem Rady Nieustającej, a w 1783 roku wstąpił do Departamentu Interesów Cudzoziemskich tej samej rady.

Mokronowski był jednym z pierwszych polskich masonów; w 1744 roku założył lożę wolnomularską Trzech Braci w Warszawie. W 1784 roku pełnił funkcję Wielkiego Mistrza Wielkiego Wschodu Królestwa Polskiego oraz Wielkiego Księstwa Litewskiego. W jego życiu osobistym znaczącą rolę odegrała Izabella Poniatowska, siostra króla Stanisława A. Poniatowskiego, którą poślubił jako drugi mąż.

W 1775 roku uhonorowano go tytułem kawalera Orderu Świętego Stanisława, a rok później, w 1776 roku, Orderem Orła Białego. Na zawsze spoczął w krypcie kościoła kapucynów w Warszawie, przy ul. Miodowej, pozostawiając po sobie bogaty dorobek zarówno wojskowy, jak i polityczny.

Przypisy

  1. Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006 r., s. 183.
  2. Tomasz Ciesielski, Generałowie wojska koronnego w latach 1717-1763, w: Organizacja armii w nowożytnej Europie: struktura – urzędy – prawo – finanse, Zabrze 2011 r., s. 465.
  3. Ambroise Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794). Jej dzieło wychowania obywatelskiego, przełożyła i uzupełniła Mirosława Chamcówna, przedmową opatrzył Henryk Barycz, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979 r., s. 277.
  4. Witold Filipczak, Sejm 1778 roku, Warszawa 2000 r., s. 348.
  5. Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki, Wojsko koronne. Sztaby i kawaleria, Kraków 2002 r., s. 32-33, kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008 r., s. 217.
  6. Kolęda warszawska na rok przybyszowy 1783, Warszawa 1783 r.
  7. Volumina Legum, t. IX, Kraków 1889 r., s. 2.
  8. Ordynacya Miasta J.K.Mci Bielska W Woiewodztwie Podlaskim Leżącego W Possesyi Uprzywileiowaney Jaśnie Oświeconey Z Xiąząt Poniatowskich Branickiey Kasztelanowy Krakowskiey, Hetmanowy Wielkiey Koronney Będącego Na Kommissyi Boni Ordinis Z Reskryptu Nayiaśnieyszego Krola [...] Stanisława Augusta [...] Przez Kommissarzow Tymże Reskryptem Wyznaczonych Roku 1779. Odprawuiącey Się, Po Rozeznaniu Licznych Okoliczności I Kategoryi Udziałana Z Aktu Kommissyi Teyże Wyięta, Warszawa 1780 r., s. 62.
  9. Józef Zaleski, Panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego do czasu Sejmu Czteroletniego, 1887 r., s. 21, Dyaryusz seymu convocationis siedmio-niedzielnego warszawskiego: zdania, mowy, projektu y manifesta w sobie zawierający przez sessye zebrany r.p. 1764, s. 4-6.
  10. Kazimierz Marian Morawski, Wolnomularstwo a Polska w dobie dziejowej przed rewolucją francuską, w: Pamiętnik V Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie, t. I, Lwów 1930 r., s. 244.
  11. Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860 r., s. 527.
  12. Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738 – 1821 poprzedzony zarysem historji wolnomularstwa polskiego i ustroju Wielkiego Wschodu Narodowego Polskiego, Kraków 1929 r., s. 36.
  13. Tamże, s. 24.

Oceń: Andrzej Mokronowski

Średnia ocena:4.61 Liczba ocen:23