Mikołaj Bondarenko-Pawlak

---

Życiorys

Mikołaj Bondarenko-Pawlak był synem Aleksego, robotnika o ukraińskich korzeniach. Ukończył edukację na poziomie podstawowym, po czym podjął pracę w branży budowlanej w Sosnowcu. W 1925 roku został członkiem Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK), gdzie pełnił funkcję sekretarza w swojej komórce. Jego działalność polityczna doprowadziła do zwolnienia z pracy w 1926 roku, a w maju tego samego roku został wybrany do Komitetu Dzielnicowego ZMK w Sosnowcu. Od października 1926 roku był członkiem Wydziału Zawodowego przy Komitecie Okręgowym ZMK Zagłębia Dąbrowskiego. W obawie przed aresztowaniem, na pewien czas wyjechał do Warszawy.

Po powrocie do Zagłębia, 7 maja 1927 roku został aresztowany i skazany na rok więzienia. Po odbyciu kary wrócił do działalności w ZMK, stając się sekretarzem Komitetu Dzielnicowego w Sosnowcu oraz członkiem egzekutywy Komitetu Okręgowego ZMK Zagłębia. W styczniu 1930 roku został ponownie aresztowany, a 26 lutego 1930 roku skazany na kolejne 3 lata pozbawienia wolności. Po uwolnieniu w 1932 roku z więzienia w Mysłowicach osiedlił się w Warszawie, gdzie objął stanowisko sekretarza Komitetu Okręgowego KZMP Warszawa-Podmiejska, a potem na krótko Częstochowa-Piotrków.

Później pełnił funkcję kierownika Wydziału Antymilitarystycznego przy KC KZMP w Warszawie, a w 1933 roku związał się jako działacz z Komunistyczną Partią Polski (KPP), działając w Siedlcach, Lublinie i Krakowie. W latach 1933, 1934 i 1936 był wielokrotnie aresztowany i trafiał do więzień. Po likwidacji KPP w sierpniu 1938 roku, zajął się pracą jako giser w Sosnowcu, gdzie aktywnie działał w Związku Zawodowym Metalowców oraz Robotniczej Spółdzielni Spożywców.

Na początku 1939 roku został osadzony w obozie w Berezie Kartuskiej. W dniu 1 września 1939 roku, po mobilizacji, brał udział w wojnie obronnej. Następnie udał się do ZSRR, gdzie pracował jako giser w Zaporożu. Po ataku Niemiec na ZSRR, 22 czerwca 1941 roku, został wywieziony do obozu w Republice Komi. We wrześniu 1941 roku wstąpił do armii Andersa, z którą w 1942 roku opuścił ZSRR, walcząc m.in. pod Monte Cassino w maju 1944 roku.

Po zakończeniu wojny mieszkał w Anglii. Wrócił do Polski w 1947 roku i przystąpił do Polskiej Partii Robotniczej (PPR). Od czerwca 1947 roku pełnił rolę instruktora organizacyjnego w Komitecie Miejskim PPR w Krakowie, a od lutego do grudnia 1948 roku był I sekretarzem Komitetu Powiatowego PPR w Tarnowie. W grudniu 1948 roku brał udział jako delegat w I Zjeździe PZPR.

W latach 1949-1956 był I sekretarzem Komitetu Miejskiego PZPR w Krakowie, a równocześnie od 1950 do 1956 także członkiem egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Krakowie i członkiem prezydium krakowskiej Miejskiej Rady Narodowej. Po 1957 roku przeszedł na rentę dla zasłużonych. Jego działalność została doceniona poprzez liczne odznaczenia polskie i zagraniczne, w tym Order Sztandaru Pracy II klasy, Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino oraz Gwiazdę Italii.

---

Oceń: Mikołaj Bondarenko-Pawlak

---