Tamara Sorbian, znana również jako Tamara Sorbian-Kasprzycka oraz Tamara Kasprzycka, to postać, która wywarła znaczący wpływ na polski przemysł filmowy. Urodziła się 5 października 1952 roku w Warszawie, natomiast zmarła 27 stycznia 2020 roku w Poznaniu. Była to polska reżyserka, scenarzystka oraz producentka.
Twórczość Tamary obejmowała różnorodne gatunki filmowe, w tym filmy animowane oraz dokumentalne, a także scenariusze do różnych produkcji filmowych. Jej prace są uznawane za reprezentację polskiej animacji z lat 80. i 90., co czyni ją ważną postacią w historii tego medium w Polsce. Dzięki swojej pasji i zaangażowaniu, Tamara pozostawiła po sobie trwały ślad w polskim kinie.
Życiorys
Tamara Sorbian jest absolwentką Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie studiowała na Wydziale Filozoficzno-Historycznym w latach 1972-1977. Po zakończeniu studiów podjęła kształcenie jako wolny słuchacz w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi w okresie 1980-1984.
W swojej karierze artystycznej współpracowała z wybitnym reżyserem oraz scenarzystą Jackiem Kasprzyckim. Realizowała projekty filmowe wspólnie ze Stanisławem Janickim oraz Eduardo Qiurogą. W 1989 roku uzyskała uprawnienia reżyserskie, co otworzyło jej drogę do tworzenia innowacyjnych filmów.
Jednym z ważniejszych osiągnięć Tamary Sorbian jest stworzenie pierwszych animowanych spotów wyborczych dla NSZZ „Solidarność” podczas wyborów w roku 1989. Jej doświadczenie zawodowe obejmuje pracę w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu w latach 1977-1978, a następnie w Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi, gdzie przez kilka lat pełniła rolę asystenta reżysera i kierownika produkcji (1981-1985). Również współpracowała w Studio Miniatur Filmowych w Warszawie jako współscenarzysta i asystent reżysera (1983-1985), w Zespole Filmowym „Dom” w charakterze asystenta reżysera i animatora (1987-1988) oraz w Studio Filmowym im. K. Irzykowskiego (1985-1987) jako współscenarzysta i asystent reżysera.
W latach 1989-2001 pracowała w Telewizyjnym Studio Filmów Animowanych w Poznaniu, gdzie zrealizowała wiele projektów jako reżyser, scenarzysta, scenograf oraz asystent reżysera. W późniejszych latach zajmowała się produkcją pełnometrażowego filmu, który łączy aktorstwo i animację, koncentrując się na życiu i śmierci Brunona Schulza w projekcie zatytułowanym „Czas Zatrzymany”.
Tamara Sorbian była członkinią NSZZ „Solidarność” w latach 1988-1998, a także wchodziła w skład Zarządu Komisji Krajowej TVP w latach 1989-1992. Działała aktywnie w Komitecie Porozumiewawczym Środowisk Twórczych i Naukowych w Poznaniu, a także była członkinią Koła Scenarzystów oraz Koła Realizatorów Filmów dla Dzieci i Młodzieży w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich w Warszawie od 1994 roku. W 1998 roku była jedną z osób założycieli Stowarzyszenia Kulturalnego „Artes” i Poznańskiego Towarzystwa Filmowego, w którym aktywnie uczestniczyła jako członek założyciel od 2000 roku.
Jej życiowym partnerem był reżyser Jacek Kasprzycki, znany ze swoich osiągnięć w dziedzinie filmowej.
Filmografia
Współpraca reżyserska
Tamara Sorbian przez szereg lat współpracowała z różnymi uznanymi postaciami w świecie kina. W latach 1981-1984 działała u boku Stanisława Janickiego, co zaowocowało wieloma interesującymi projektami. Jej następna współpraca miała miejsce z Eduardo Quirogą w latach 1982-1983, kiedy to w Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi zrealizowali film dyplomowy pod tytułem „Oko w oko”.
Kolejne lata, od 1982 do 2000, przyniosły jej wspólne projekty z Jackiem Kasprzyckim, w tym scenariusze i asystenturę reżyserską w takich miejscach jak Studio Miniatur Filmowych czy Telewizyjne Studio Filmów Animowanych w Poznaniu.
Samodzielna praca jako reżyser, realizator, scenarzysta
W okresie 1989-2000, Tamara Sorbian rozwijała swoje umiejętności w Telewizyjnym Studiu Filmów Animowanych w Poznaniu. Od 1992 do 2001 była współwłaścicielką firmy producenckiej „Scarlett-Feniks”, gdzie współpracowała z takimi agencjami jak „Tranzyt Film” i „Video Film”. Od 2012 roku prowadzi własne studio produkcyjne, które nosi nazwę „Sorbian Studio Tamara Kasprzycka”.
Realizacja filmów ze Stanisławem Janickim
- 1983: Konterfekty Króla Jegomości,
- 1983: Chocim 11 listopada 1673, współpraca realizatorska,
- 1983: Rapsod Królewski, współpraca,
- 1983: Skarby Wawelskiej Katedry, współpraca produkcyjna,
- 1983: Życie, męczeństwo i śmierć, współpraca realizatorska,
- 1985: Józef Bem, współpraca realizatorska.
Realizacja filmu z Eduardo Quirogą
- 1982: Oko w oko, dyplom PWSFTviT.
Scenariusze do filmów realizowanych z Jackiem Kasprzyckim
- 1983: Mój Dom,
- 1985: Zwykła Podróż,
- 1986: Wnętrze,
- 1992: Rondo Russo,
- 1992: Dla Elizy,
- 1993: Światło księżyca,
- 1995: Piet Modrian,
- 1997: Upadek Ikara.
Samodzielna reżyseria filmu według scenariusza Jana Zamojskiego
- 2000: Oburzające dropsy, z cyklu Czternaście bajek z Królestwa Lailonii Leszka Kołakowskiego dla TVP.
Samodzielna reżyseria filmów według własnych scenariuszy
- 1981: Czas zatrzymany, film autorski – produkcja niezależna, 16 mm,
- 1989-1991: pierwsze w Polsce animowane plakaty wyborcze (dla NSZZ Solidarność),
- 1990: Adagio Cantabile (dla TVP S.A); udział filmu w licznych festiwalach m.in.; WRO 90 Wrocław, MFFK w Krakowie 1990, Animation Celebration Los Angeles 1991, EXPO 2000 w Hanowerze, Animation Celebration Summary, Los Angeles 2000,
- 1991: Lacrimosa z Requiem d-moll Mozarta dla TVP; udział w festiwalu filmowym Huesca w 1992 roku,
- 2005: Andante (według obrazów i twórczości kompozytorskiej Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa,
- 2005 – 2010: cykl Artyści Poznania i Wielkopolski,
- 2012 – 2014: filmy o sztuce dokumentujące działalność CSW Znaki Czasu w Toruniu, m.in.: Teatr Życia, CSW 2012, CSW 2013, Performances in Toruń 2013, Koło Czasu 2012, Koło Czasu 2013, TORMIAR 2014, Koło Czasu 2014 -Dramat Wolności.
Nagrody i wyróżnienia
Tamara Sorbian otrzymała szereg prestiżowych nagród i wyróżnień, które potwierdzają jej talent i znaczący wkład w świat sztuki filmowej.
- W 1996 roku zdobyła nagrodę specjalną na Międzynarodowym Przeglądzie Filmów o Sztuce w Zakopanem za film „Piet Mondrian” ,
- Otrzymała dyplom za reżyserię dla filmu „Adagio Cantabile”, przyznany przez organizatorów i jury Biennale Filmów Animowanych BAB’99 w Bratysławie,
- W 2000 roku zespół TVSFA, z którym współpracuje, został uhonorowany „Złotą Kreską” za istotny wkład w rozwój polskiego filmu animowanego przez Komitet Organizacyjny oraz jury VI Ogólnopolskiego Festiwalu Autorskich Filmów Animowanych OFAFA w Krakowie.
Przypisy
- Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu.
- Członkowie Koła Realizatorów Filmów dla Dzieci i Młodzieży Stowarzyszenia Filmowców Polskich w Warszawie.
- Członkowie Koła Scenarzystów Stowarzyszenia Filmowców Polskich.
- Sorbian Studio Tamara Kasprzycka.
- Tamara Sorbian w bazie filmpolski.pl.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Józef Szczepkowski (1849–1909) | Dorota Naruszewicz | Kamil Kulczycki | Pezet | Jerzy Zalewski | Kamila Kamińska | Jerzy Karaszkiewicz | Edward Żebrowski (reżyser) | Aleksander Rodziewicz | Małgorzata Walewska | Karol Płudowski | Piotr Stramowski | Saul Goskind | Aleksander Gawroński | Antek Smykiewicz | Kafar (raper) | Stanisława Nowicka (1905–1990) | Zofia Kucówna | Tadeusz Gosk | Bronisław BrokOceń: Tamara Sorbian