Wojciech Jastrzębowski (artysta)


Wojciech Jastrzębowski, znany również pod pseudonimem „Wojtek”, przyszedł na świat 25 lutego 1884 roku w Warszawie i zmarł tam samym mieście 9 marca 1963 roku. To niezwykle utalentowany polski artysta, który zdobył uznanie jako projektant sztuki użytkowej oraz grafik.

Jego prace charakteryzują się m.in. wpływami stylu secesyjnego, który wówczas cieszył się dużą popularnością. W latach 1935–1938 zasiadał w ławach senackich RP IV kadencji, gdzie został powołany przez ówczesnego prezydenta Polski. W ten sposób jego działalność artystyczna łączyła się z aktywnością na polu politycznym, co czyni go postacią niezwykle interesującą zarówno w sferze kultury, jak i publicznego życia.

Życiorys

Wojciech Jastrzębowski przyszedł na świat w rodzinie artystycznej. Jego ojciec, Władysław, był ilustratorem warszawskich pism, a matka, Leona (Teona) ze Staweckich, miała znaczący wpływ na jego rozwój. Uczęszczał do prywatnej szkoły realnej J. Pankiewicza w Warszawie, a naukę w warszawskiej szkole realnej Witolda Wróblewskiego zakończył w 1904 roku. W tym samym roku rozpoczął naukę w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, na której miał zaszczyt być uczniem takich wybitnych artystów jak Józef Mehoffer, Stanisław Wyspiański oraz Jan Stanisławski.

Jastrzębowski w 1909 roku zyskał stypendium, co umożliwiło mu wyjazd na dwuletnie studia do Paryża. Po powrocie w 1911 roku, wziął udział w zakładaniu organizacji zrzeszającej artystów, zwanej Architektura, Rzeźba, Malarstwo i Rzemiosło, która w 1913 roku zmieniła nazwę na Warsztaty Krakowskie. Działalność ta skupiała się na projektowaniu oraz realizowaniu wzornictwa przemysłowego, wzorując się na Wiener Werkstätte.

Od 1912 roku Jastrzębowski pełnił rolę kierownika artystycznego i wykładowcy na Kursach dla Rzemieślników w Muzeum Techniczno-Przemysłowym w Krakowie, równocześnie prowadząc Kurs Sztuki Stosowanej w Szkole Sztuk Pięknych dla kobiet, kierowanej przez Marię Niedzielską. Jako aktywny członek Związku Strzeleckiego, w 1914 roku dołączył do battalionu warszawskiego Legionów Polskich. Służył w różnych kompaniach, a także został podoficerem ordynansowym w 1 pułku piechoty, a następnie przeniesiony do kompanii rekrutacyjnej.

W 1917 roku, będąc na urlopie, Jastrzębowski prowadził kurs rysunku i malarstwa na Wyższych Kursach dla Kobiet im. Adriana Baranieckiego, natomiast w następnym roku włącza się w obronę Lwowa poprzez Polską Organizację Wojskową. Po zakończeniu służby w grudniu 1921 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie objął stanowisko kierownika artystycznego w Gmachach Reprezentacyjnych.

W 1922 roku z powodzeniem brał udział w konkursie na projekt monet obiegowych. W tym samym czasie dołączył do redakcji magazynu „Grafika Polska” oraz rozpoczął wykłady w Szkole Sztuk Pięknych. Tam zainicjował projektowanie doświadczalnego warsztatu stolarskiego, który wkrótce stał się podstawą dla Towarzystwa Polskiej Sztuki Stosowanej, wzorującego się na wcześniejszych doświadczeniach z Krakowa.

Jako kierownik artystyczny w pracowni kilimów w Henrykowie, a także tytuł profesora Szkoły Sztuk Pięknych, Jastrzębowski przyczynił się do powstania Spółdzielni Artystów Plastyków ŁAD. Zaledwie kilka lat później, w 1934 roku, zyskał uznanie w związku z rządowymi decyzjami o budowie dwóch transatlantyków, przewodnicząc powołanej do tego celu Podkomisji Artystycznej.

W 1935 roku został prorektorem Akademii Sztuk Pięknych, a od 1936 roku aż do wybuchu II wojny światowej pełnił funkcję rektora tejże uczelni. Po najazdach wojennych znalazł się w Londynie, gdzie był rzeczoznawcą oraz kierownikiem artystycznym wystaw polskiego dorobku, organizowanych przez Ministerstwo Informacji i Dokumentacji. Od 1943 roku został prezesem Decorative Arts Studio, a od 1946 roku nauczał w Polskim Studium Malarstwa i Grafiki Użytkowej, stworzonym przez Mariana Bohusz-Szyszko.

W 1947 roku Jastrzębowski powrócił do kraju, związując swoje siły z Biurem Nadzoru Estetyki Produkcji, obecnie znanym jako Instytut Wzornictwa Przemysłowego. W tym samym roku został mianowany profesorem zwyczajnym Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Od 1951 roku do 1959 roku był przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, a równocześnie od 1953 roku przez pięć lat pełnił tę rolę w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Jastrzębowski był także rzeczoznawcą w Komisji Planowania Sztuk Plastycznych Rady Kultury i Sztuki. Jego niektóre projekty, jak awers monety 5-złotowej z rybakiem, zyskały uznanie społeczne.

Artysta zmarł w Warszawie, a jego prochy spoczywają na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w porządku Aleja Zasłużonych, numerach 1-125,126.

Twórczość

Wojciech Jastrzębowski był artystą o niezwykłych umiejętnościach plastycznych, którego twórczość obejmowała szeroki wachlarz projektów. W jego dorobku można znaleźć nie tylko obrazy, ale również plakaty, afisze, ilustracje do książek oraz czasopism, a także polichromie, kilimy, medale, projekty wnętrz, pomników, witraży oraz dzieła metaloplastyczne. Dodatkowo, Jastrzębowski zajmował się projektowaniem mebli i monet (w latach 1924 oraz 1958), wzorami neonów, organizacją plastyczną rozmaitych imprez, heraldyką oraz projektowaniem znaczków pocztowych.

Nie można pominąć jego ogromnego sukcesu, jakim była paryska wystawa światowa w 1925 roku, która zyskała uznanie w artystycznym świecie. Wśród jego znacznych realizacji warto wspomnieć o zaprojektowanych wnętrzach gmachu Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w 1924 roku oraz wnętrzach statków MS Piłsudski i MS Batory w latach 1934–1936.

Wojciech Jastrzębowski wysłał również dwie swoje prace, puchary, na Olimpijski Konkurs Sztuki i Literatury, który miał miejsce podczas igrzysk olimpijskich w Los Angeles w 1932 roku. Niestety, nie zdobyły one żadnego wyróżnienia.

Artystyczna sylwetka Jastrzębowskiego jest nakreślona w zwięzłym opisie Macieja Masłowskiego, który stwierdził:

„Jeden człowiek – nie, bo naprawdę trzech ludzi – artysta, wychowawca i działacz – wspierając się nawzajem radą i zręcznością ręki, doświadczeniem i pracą – stworzyło wspólnym solidarnym wysiłkiem wielką sprawę, której na imię Wojciech Jastrzębowski.”

Maciej Masłowski, „Z dziejów polskiej sztuki stosowanej. Wojciech Jastrzębowski (1884-1963)”, 1961

Ordery i odznaczenia

Wojciech Jastrzębowski został odznaczony licznymi medalami i wyróżnieniami za swoje zasługi oraz wkład w rozwój kultury i sztuki. Jego osiągnięcia zostały docenione przez państwo polskie oraz międzynarodowe instytucje.

  • Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1961 roku,
  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał dwukrotnie w latach 1935 oraz 11 lipca 1955,
  • Krzyż Niepodległości, przyznany 24 maja 1932 roku,
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 28 kwietnia 1926 roku,
  • Krzyż Walecznych, otrzymany dwukrotnie,
  • Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 19 stycznia 1955 roku,
  • Odznaka „Za wierną służbę”, przyznana w 1916 roku,
  • Komandor Orderu Korony Jugosłowiańskiej, nadany w Jugosławii w 1933 roku,
  • Oficer Orderu Legii Honorowej, nadany w Francji w 1926 roku.

Nagrody

Wśród licznych osiągnięć Wojciecha Jastrzębowskiego znajdują się ważne nagrody artystyczne, które podkreślają jego talent i wpływ na polską sztukę. Oto niektóre z nich:

  • Państwowa Nagroda Plastyczna zdobyta w 1933 roku,
  • Nagroda plastyczna Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego przyznana w 1934 roku.

Oceń: Wojciech Jastrzębowski (artysta)

Średnia ocena:4.95 Liczba ocen:18