Kasa im. Józefa Mianowskiego

---

Historia

W gronie czterdziestu pięciu pierwszych członków Kasy im. Józefa Mianowskiego można znaleźć znane postaci, takie jak Jerzy Aleksandrowicz, Ignacy Baranowski, Eugeniusz Dziewulski, a także Aleksander Głowacki, znany lepiej jako Bolesław Prus. Wśród założycieli znaleźli się również Władysław Holewiński, Józef Kirszrot-Prawnicki, Aleksander Kraushar, Stanisław Leopold Kronenberg, Jakub Natanson, Józef Kazimierz Plebański oraz Stanisław Przystański. Dosyć zaznaczeni byli też Henryk Sienkiewicz, Antoni Ślósarski, Karol Strasburger, Filip Sulimierski, August Wrześniowski oraz Bronisław Znatowicz.

Na dzień 6 października 1881 roku powołano Komitet, który zaczął zarządzać Kasą. Na czołowym miejscu w jego strukturach stanął dr Tytus Chałubiński, były wykładowca warszawskiej Akademii Medyko-Chirurgicznej oraz Szkoły Głównej. Stanisław Kronenberg, wybitny finansista i mecenas nauki, objął funkcję wiceprezesa, a kasjerem, inaczej skarbnikiem, został Karol Deike, prezes Banku Handlowego w Warszawie. Sekretariat Komitetu pełnił Karol Dobrski, znany lekarz społecznik. W skład reszty Komitetu weszli: Piotr Chmielowski, Mścisław Godlewski, Władysław Holewiński, Jakub Natanson, Józef Eryk Natanson, Henryk Sienkiewicz, Franciszek Śliwicki, Henryk Struve i Filip Sulimierski. Każdy z członków Komitetu miał już wcześniej bliski związek ze Szkołą Główną.

Już w XIX wieku instytucja ta zyskała miano największej polskiej organizacji, która wspierała badania naukowe oraz wydania naukowe. W pewnym momencie, tuż przed wybuchem I wojny światowej, dzięki zapisowi ojca ropy bakijskiej, polskiego geologa Witolda Zglenickiego, Kasa dysponowała tak ogromnymi funduszami, że nie była w stanie ich wykorzystać. Kasa im. Józefa Mianowskiego, która w okresie II Rzeczypospolitej przekształciła się w Instytut Popierania Nauki, zakończyła swoją działalność 31 grudnia 1952 roku w związku z likwidacją Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Aktem notarialnym z dnia 20 maja 1991, Kasa im. Józefa Mianowskiego została reaktywowana jako Fundacja Popierania Nauki. Już 11 października tego samego roku wpisano ją do rejestru fundacji, dzięki decyzji Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy. Organem Kasy jest rocznik „Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój”.

Siedziba

Siedziba Kasy im. Józefa Mianowskiego miała swoje początki w pałacu Kronenberga, jednak w 1924 roku została przeniesiona do Pałacu Staszica, gdzie obecnie znajduje się jej główny ośrodek.

Prezesi Kasy im. Józefa Mianowskiego

Lista prezesów Kasy im. Józefa Mianowskiego przedstawia się następująco:

• Tytus Chałubiński (1881–1885),
• Stanisław Leopold Kronenberg (1886–1887),
• Ignacy Baranowski (1887–1893),
• Antoni Okolski (1894–1897),
• Henryk Struve (1898–1900),
• Władysław Holewiński (1901),
• Henryk Struve (1902–1903),
• Władysław Holewiński (1904),
• Konrad Dobrski (1905–1914),
• Feliks Kucharzewski (1915–1920),
• Karol Lutostański (1921–1939),
• Franciszek Czubalski (1945–1947),
• Stanisław Małkowski (1947–1949),
• Władysław Findeisen (1991–2009),
• Leszek Zasztowt (od 2010).

---

Oceń: Kasa im. Józefa Mianowskiego

---