Walery Bagiński

---

Życiorys

Walery Bagiński był synem Walerego i Feliksy z Kwiecińskich, pochodził z szlacheckiej rodziny, która miała liczne tradycje patriotyczne. Jako wnuk powstańca styczniowego, Saturnina Prawdzic Bagińskiego, który został zesłany na Syberię za swój udział w powstaniu, posiadał głębokie korzenie związane z walką o wolność.

W 1913 roku ukończył Gimnazjum Chrzanowskiego, po czym rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Niestety, wkrótce przerwał naukę, jednak w 1917 roku wznowił ją na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1914–1915 angażował się w działania Związku Strzeleckiego „Strzelec” oraz Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1915 roku przystąpił do Legionów, jednak już dwa lata później został internowany w Szczypiornie.

Bagiński uczestniczył również w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie odznaczył się swoim bohaterstwem, otrzymując Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. W 1920 roku zyskał miano wykładowcy w Centralnej Szkole Zbrojmistrzów, której siedzibą była Cytadela Warszawska. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów uzbrojenia. Od roku 1921 był członkiem Komunistycznej Partii Robotniczej Polski w wojsku oraz zasiadał w Centralnym Wydziale Wojskowym.

W dniu 2 sierpnia 1923 roku, Walery Bagiński został aresztowany razem z Antonim Wieczorkiewiczem, podporucznikiem rezerwy, który był powołany do służby czynnej i przydzielony do Ekspozytury Oddziału II Sztabu Generalnego w Krakowie. Oskarżono ich o działalność komunistyczną oraz współorganizowanie zamachów bombowych przeprowadzonych w Warszawie i Krakowie wiosną tego samego roku. Dodatkowo, w trakcie śledztwa pojawiło się oskarżenie o pomoc przy zorganizowaniu wysadzenia składu prochu w Cytadeli Warszawskiej, które miało miejsce 13 października 1923 roku. W wyniku tego incydentu zginęło od 25 do 28 żołnierzy, a Bagiński i Wieczorkiewicz przebywali wówczas w więzieniu.

Obaj skazani dostali wyrok śmierci, jednak dzięki wstawiennictwu prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego, ich kara została zmieniona na 15 lat pozbawienia wolności. Mimo to, po pewnym czasie historia procesu ujawniała, że oskarżenie było właśnie prowokacją ze strony policji, a główny świadek i oskarżyciel, Józef Cechnowski, był etatowym donosicielem i prowokatorem.

W 1925 roku ZSRR zaproponował wymianę więźniów politycznych. W zamian za Walerego Bagińskiego i Antoniego Wieczorkiewicza, miał zostać wymieniony konsul RP w Gruzji, Józef Łaszkiewicz z rodziną, oraz ksiądz Bronisław Usas, którzy przebywali w moskiewskim areszcie. Wymiana była zaplanowana na 29 marca na stacjach kolejowych w Kołosowie i Niegoriełoje. Niestety, jeden z policjantów konwojowanych, Józef Muraszko, zastrzelił obu mężczyzn, utrzymując, że działał w imię patriotyzmu. Walery Bagiński zginął na miejscu, a ranny Wieczorkiewicz, po przewiezieniu do szpitala, zmarł na skutek odniesionych ran.

Po tych tragicznych wydarzeniach, Muraszko oddał się w ręce władz, twierdząc: „Sądzę, że dokonałem czyn patriotyczny zabijając zbrodniarzy” lub „Zabiłem zdrajców”. W polskich mediach obwiniano go o samowolę i podkreślano, że był wcześniej prześladowany przez bolszewików. W dokumentach sądowych odnotowano, że jego kara wyniosła dwa lata więzienia, jednak po roku został zwolniony.

O wydarzeniach związanych z Wieczorkiewiczem i Bagińskim pisał również Stanisław Goszczurny w swojej książce „Wyrok śmierci”. 29 marca 1960 roku Minister Obrony Narodowej nadał Oficerskiej Szkole Uzbrojenia w Olsztynie imię por. Walerego Bagińskiego oraz ppor. Antoniego Wieczorkiewicza. W czasach PRL nazwisko Bagińskiego nosiła niewielka ulica w Warszawie, położona między „domem Bez Kantów” a Hotelem Europejskim, obecnie znaną jako ul. gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza.

---

Oceń: Walery Bagiński

---