Waldemar Baczak

---

Dzieciństwo i młodość

Waldemar Baczak był synem Kazimierza oraz Ireny z Krzyżanowskich. Swoje edukacyjne kroki stawiał w Męskim Gimnazjum oraz w Liceum Tow. im. Jana Zamoyskiego, które ukończył tajnie w marcu 1940 roku. W okresie 1942 roku studiował na Wydziale Prawa w konspiracyjnym Uniwersytecie Warszawskim.

Okres wojny

W konspiracji działał od jesieni 1942, gdzie objął kierownictwo w referacie więziennym kontrwywiadu w wydziale II Komendy Okręgu Warszawa Armii Krajowej. Od jesieni 1943 pełnił równocześnie funkcję dowódcy grupy rozpoznawczej Kedywu w Okręgu Warszawa AK, operując pod pseudonimem „Młody”. Opracował również ambitny projekt, który zakładał wysadzenie w powietrze gmachu Gestapo w al. Szucha przy pomocy wozu-bomby, jednak plan ten nie został zrealizowany.

W 1944 roku, ukończył tajną podchorążówkę z pierwszą lokatą, co zaowocowało awansem do stopnia kaprala podchorążego. W trakcie Powstania Warszawskiego przyjął pseudonim „Arne”, zostając dowódcą drużyny w 2. plutonie kompanii B-3 pułku AK „Baszta”, działającym na Mokotowie. W trakcie walk odniósł pięć ran, w tym dwie z nich były ciężkie. Po okresie rekonwalescencji przebywał w Oddziale II sztabu 10 Dywizji Piechoty AK.

Okres powojenny

Po zakończeniu powstania, Waldemar Baczak podjął dalsze kroki w kierunku zdobywania wiedzy, kontynuując studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. We wrześniu 1945 roku uzyskał dyplom magistra praw, co stanowiło istotny moment w jego karierze. Po ukończeniu edukacji, zdecydował się na przeprowadzkę do Warszawy, gdzie był aktywnie zaangażowany w różnorodne działania.

Baczak brał udział w pracy dokumentacyjnej dla pułku Armii Krajowej „Baszta” oraz w ekshumacjach poległych bohaterów tego pułku. Jego zaangażowanie w te przedsięwzięcia objawiało się w funkcji kierownika sekcji dokumentacyjnej oraz jako członek sekcji zajmującej się ekshumacją. To doświadczenie wzbogaciło jego wiedzę praktyczną oraz związek z historią tamtych czasów.

W stolicy rozpoczął również studia doktoranckie na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, a także pełnił funkcję przewodniczącego Sądu Koleżeńskiego Studentów UW. Był to organ statutowy Towarzystwa „Bratnia Pomoc” Studentów, który wspierał i integrował społeczność studencką.

Oprócz działalności akademickiej, rozpoczął pracę jako urzędnik w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, co dodatkowo poszerzyło jego horyzonty zawodowe. Od listopada 1945 roku zaangażował się w Wolność i Niezawisłość, operując pod pseudonimami „F 25” i „Henryk”, gdzie kierował referatem w wydziale informacji Zarządu Obszaru Centralnego, co dowodzi jego dynamizmu i oddania sprawom narodowym.

Odznaczenia

Waldemar Baczak jest postacią, która zdobyła uznanie dzięki swoim znaczącym osiągnięciom. Wśród wielu jego wyróżnień, które przyznano mu w uznaniu za jego odwagę oraz poświęcenie, można wymienić następujące:

• Krzyż Walecznych,
• Srebrny Krzyż Zasługi,
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945.

Aresztowanie, proces, stracenie

Waldemar Baczak został aresztowany 17 listopada 1946 roku w czasie II Krajowej Konferencji Akademickiej, gdzie reprezentował Towarzystwo „Bratnia Pomoc” Studentów Uniwersytetu Warszawskiego. Proces Wolność i Niezawisłość odbył się 14 stycznia 1947 roku w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Warszawie, gdzie razem z Ksawerym Grocholskim i Witoldem Kalickim został skazany na karę śmierci. Przewodniczącym składu sędziowskiego był Marian Bartoń.

W dniu 17 lutego 1947 roku, wyrok ten został utrzymany w mocy przez Najwyższy Sąd Wojskowy. Mimo że Waldemar Baczak nie wniósł prośby o łaskę, o darowanie mu życia apelowali do prezydenta Bieruta jego bliscy – 91-letni dziadek Antoni Baczak, 83-letnia babka i chrzestna Maria Krzyżanowska oraz matka Irena Baczak. W obronę skazanych mocno zaangażował się również porucznik Michał Juchnicki „Wicher”, dowódca kompanii B-3 pułku Armii Krajowej „Baszta”.

Na 16 lutego 1947 roku do kancelarii Bieruta dotarł telegram z prośbą o łaskę dla trzech skazanych, wysłany przez Emila Dehna, znanego duńskiego publicystę i dziennikarza, z Gentofl w Danii. Bierut jednak nie skorzystał z prawa łaski. Waldemar Baczak został stracony 24 lutego 1947 roku w więzieniu mokotowskim. Warto zauważyć, że pośpiech w wykonaniu wyroku wydaje się być spowodowany rosnącymi protestami społecznymi, które wywołał proces i skazanie.”

Upamiętnienie

Dokładna lokalizacja miejsca spoczynku Waldemara Baczaka pozostaje wciąż tajemnicą. Niemniej jednak, można go upamiętnić w symbolicznej mogile, która znajduje się na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie, w szczególnej Kwaterze „na Łączce”, a także w Zakopanem, na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku oraz na Starych Powązkach, gdzie spoczywa w grobie rodzinnym (kwatera 241-6-12).

Warto zaznaczyć, że w dniu 11 maja 2020 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wydał postanowienie Nr 112.27.2020, które przyznało Waldemarowi Baczakowi pośmiertnie pierwszy stopień oficerski podporucznika, co jest wyrazem uznania jego zasług dla obronności naszego kraju.

---

Oceń: Waldemar Baczak

---