Edward Alfons Daniłło-Gąsiewicz, który przyszedł na świat 6 listopada 1898 roku w Warszawie, był postacią znaczącą w historii Polski. Jako major kawalerii Wojska Polskiego, jego życie zostało brutalnie przerwane w wyniku tragicznych wydarzeń II wojny światowej.
W 1940 roku stał się ofiarą zbrodni katyńskiej, w której zginęli polscy oficerowie. Jego historia przypomina nam o bolesnych skutkach wojny i poświęceniu, które ponieśli bohaterowie walczący za ojczyznę.
Życiorys
Edward Alfons Gąsiewicz przyszedł na świat 6 listopada 1898 roku w Warszawie. Był synem Feliksa oraz Józefy Wandy z Korycińskich. W rodzinie tej dorastał razem z rodzeństwem, w tym z Wandą, Feliksem, Stefanem, Tadeuszem, Kazimierzem oraz Henrykiem, który zmarł w 1940 roku w Katyniu.
W 1914 roku, gdy miał zaledwie szesnaście lat, zgłosił się jako ochotnik do Legionu Puławskiego. Dwa lata później, w 1916 roku, został wcielony do armii rosyjskiej. W roku 1917 wstąpił do 3 pułku strzelców polskich, który stacjonował w Połtawie, gdzie przydzielono go do konnych wywiadowców. Wkrótce potem przeniesiono go do 3 pułku ułanów.
W roku 1918 zainicjował swoje działania wojskowe, zgłaszając się do 3 pułku ułanów, którego odtworzenie miało miejsce w najwcześniejszym okresie po odzyskaniu niepodległości. W 1921 roku został odkomenderowany do Wielkopolskiej Szkoły Podchorążych Piechoty, mieszczącej się w Bydgoszczy. Po zaliczeniu kursu wrócił do 3 pułku ułanów w stopniu podporucznika. W latach 1923–1932 służył jako żołnierz w 4 pułku strzelców konnych w Płocku. W dniu 1 października 1924 roku awansował na porucznika, a jego starszeństwo datowano na 1 czerwca 1921 roku z 24. lokatą w korpusie oficerów jazdy. W tym samym roku wziął ślub z Zofią z Przedpełskich.
Na mocy zarządzenia wydanego przez wojewodę warszawskiego, Edward Gąsiewicz, na podstawie ustawy z 24 października 1919 roku, zyskał zgodę na zmianę nazwiska rodowego „Gąsiewicz” na „Daniłło-Gąsiewicz” 25 czerwca 1930 roku.
W dniu 17 grudnia 1931 roku awansował na rotmistrza, a jego starszeństwo zostało ustalone na 1 stycznia 1932 roku, z 5. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. Następnie został przeniesiony do 19 pułku Ułanów Wołyńskich, gdzie objął stanowisko dowódcy szwadronu. Mianowanie na stopień majora miało miejsce 19 marca 1939 roku, a jego starszeństwo ustalono na 15. lokatę w korpusie oficerów kawalerii.
W obliczu wydarzeń września 1939 roku, Edward Gąsiewicz został przydzielony do Ośrodka Zapasowego Wołyńskiej Brygady Kawalerii, który mieścił się w Hrubieszowie. W publikacji „Lista Katyńska”, opracowanej przez Adama Moszyńskiego i opublikowanej przez Gryf Publications Ltd. w Londynie w 1982 roku, znalazła się informacja dotycząca ostatniej służby majora, która była niestety zwięzła i niepotwierdzona w innych źródłach — opisano go jako „mjr, ostatnio d-ca garnizonu w Ostrogu”. Po sformowaniu Zgrupowania Kawalerii, które dowodził pułkownik Kazimierz Halicki, otrzymał polecenie wymarszu wraz z resztą Ośrodka Zapasowego w rejon Krzemieńca, gdzie według niepotwierdzonych danych, mógł dostać się do niewoli sowieckiej.
Okres pobytu w niewoli, który dotknął majora Gąsiewicza, obfituje w dramatyczne sytuacje. Młody kadet, Józef Pętkowski, syn dowódcy 19 pułku Ułanów Wołyńskich, relacjonował wydarzenia, które miały miejsce podczas przeglądów prowadzonych przez NKWD. Dzięki determinacji i szybkiemu działaniu majora Gąsiewicza, udało się oddzielić Józefa od grupy oficerów, z którymi przebywał w obozie, co uratowało mu życie.
W trakcie wrześniowej kampanii 1939 roku, Edward Gąsiewicz znalazł się w rękach sowieckich, a jego ostatnie dni spędził w obozie w Kozielsku. Wiosną 1940 roku zginął w wyniku działań NKWD w Katyniu, gdzie został pochowany. Dopiero 28 lipca 2000 roku jego prochy spoczęły na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
5 października 2007 roku, Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło, na mocy decyzji, awansował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika. Uroczystość ogłoszenia awansu miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas wydarzenia „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Edward Daniłło-Gąsiewicz był osobą, która otrzymała wiele nagród i odznaczeń za swoje zasługi.
- Krzyż Niepodległości, nadany 21 kwietnia 1937,
- Krzyż Walecznych, przyznany dwukrotnie,
- Srebrny Krzyż Zasługi, nadany 10 listopada 1928,
- Medal Zwycięstwa, znany również jako „Médaille Interalliée”,
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej, przyznany przez Łotwę.
Przypisy
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Rybka i Stepan 2006, s. 703.
- Rybka i Stepan 2006, s. 133.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 12 z 18.12.1931 r., s. 401.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 14 z 20.09.1930 r., s. 312.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 105 z 08.10.1924 r., s. 578.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 2 z 11.11.1937 r., s. 29.
- M.P. z 1937 r. nr 93, poz. 128 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 12 z 06.08.1929 r., s. 242.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 155.
- Rocznik Oficerski 1928, Warszawa 1928, s. 320, 359.
- Rocznik Oficerski 1924, Warszawa 1924, s. 588, 611.
- Rocznik Oficerski 1923, Warszawa 1924, s. 660, 693.
- Roczniki oficerów kawalerii 1930, Warszawa 1930, s. 44, 93.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 5 z 03.08.1931 r., s. 247, 264.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Jerzy Daniel Kędzierski | Stanisław Rudnicki (lotnik) | Wojciech Francki | Jakub Walenty Lewiński | Ryszard Szuppe | Stanisław Grąbczewski | Edward Szydełkiewicz | Witold Strumpf | Antoni Miszewski | Jerzy Zabielski | Stefan Czesław Relich | Kazimierz Nalaskowski | Stanisław Kazimierczak | Waldemar Baczak | Nicefora Kalicka | Zdzisław Poradzki | Mieczysław Czyżewicz | Stanisław Ruśkiewicz | Józef Machlejd | Grażyna LipińskaOceń: Edward Daniłło-Gąsiewicz