Tadeusz Kroński

---

Życiorys

Tadeusz Kroński był synem Aleksandra Ferdynanda, adwokata, oraz Zofii Marii z Przedrzymirskich. W 1928 roku ukończył gimnazjum, a następnie przez jeden rok studiował prawo na Uniwersytecie Poznańskim. Po tym okresie przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, gdzie rozpoczął naukę germanistyki, a ostatecznie skupił się na filozofii, którą ukończył w 1934 roku zdobywając tytuł magistra. W latach 1937–1938 kontynuował swoją filozoficzną edukację w Pradze, gdzie współpracował z Praskim Kołem Filozoficznym.

We wrześniu 1939 roku wstąpił do 1 Robotniczego Ochotniczego Pułku Obrony Warszawy. Niestety, 27 września, w przeddzień kapitulacji miasta, został ciężko ranny podczas walk w Żoliborzu. Po tym incydencie, w styczniu 1940 roku dołączył do organizacji Polska Niepodległa, przyjmując pseudonim „Bonawentura”. Uczestniczył w powstaniu warszawskim, a po jego klęsce, razem z żoną Ireną Krońską, został wywieziony do obozu w Niemczech. Pod koniec wojny oboje trafili do Armii Brytyjskiej, gdzie pełnili funkcje tłumaczy, a następnie osiedlili się w Paryżu i Londynie. W 1949 roku powrócili do Polski.

Jego pasje naukowe koncentrowały się na filozofii niemieckiej, w szczególności na Heglu oraz Kancie, a jego główne dzieło, Rozważania wokół Hegla, ukazało się w 1960 roku. Kroński wykładał filozofię marksistowską w Instytucie Kształcenia Kadr Naukowych przy KC PZPR oraz na Wojskowej Akademii Politycznej i Uniwersytecie Warszawskim. Mimo swoich kompetencji, wielokrotnie odrzucano jego wnioski o przyjęcie do partii. Historiografia klasyfikuje go jako ojca duchowego tzw. warszawskiej szkoły historyków idei, zapoczątkowanej przez jego uczniów, w tym Leszka Kołakowskiego, Bronisława Baczkę oraz Krzysztofa Pomiana.

Kroński był znany z poczucia humoru oraz umiejętności improwizacji, co przyczyniło się do jego popularności wśród studentów. Jednak w tym samym czasie był jednym z intelektualistów, którzy w największym stopniu wspierali kreację stalinizmu w Polsce. W jego prywatnej korespondencji do Czesława Miłosza można znaleźć znamienne słowa: „Kto daje nam gwarancję, że ten ustrój, który umożliwia wolność i postęp, przejdzie przez wszystkie niebezpieczeństwa?…”. Przytacza to cytat z listu z dnia 7 grudnia 1948 roku, który został opublikowany przez Miłosza w książce Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami 1945-1950.

W swoich recenzjach, odniósł się krytycznie do książek takich jak Historia filozofii oraz Spór o istnienie świata, zarzucając ich autorom – Władysławowi Tatarkiewiczowi i Romanowi Ingardenowi – m.in. idealizm metodologiczny oraz niedocenianie marksizmu jako przełomu w filozofii.

Tadeusz Kroński został pochowany na Powązkach Wojskowych w Warszawie, w kwaterze A29-5-19. Czesław Miłosz uhonorował go rozdziałem pt. „Tygrys” w swojej książce Rodzinna Europa.

Wybrane publikacje

Oto wybór znaczących publikacji autorstwa Tadeusza Krońskiego, które wpisują się w jego dorobek naukowy oraz filozoficzny.

• Rozważania wokół Hegla, Warszawa 1960,
• Hegel, Warszawa 1966,
• „Ludwik Feuerbach i Wykłady o istocie religii” [w:] Ludwik Feuerbach, Wykłady o istocie religii, Warszawa, 1981, ss. ix-xviii.

Artykuły

• Hegel i problemy filozofii historii, SF 2 (1958) z. 3, ss. 42–75.

---

Oceń: Tadeusz Kroński

---