Zbigniew Landau

---

Życiorys

Zbigniew Landau był synem Władysława Henryka, znakomitego ekonomisty oraz statystyka, który żył w latach 1901-1933, a jego matką była Irena. W latach 1949–1955 kształcił się na Wydziale Planowania Finansowego renomowanej Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. Ta prestiżowa uczelnia, która w 1991 roku powróciła do swojej historycznej nazwy – Szkoła Główna Handlowa, stała się kluczowym miejscem w jego życiu zawodowym.

W 1954 roku na seminarium dyplomowym, Z. Landau przedłożył pracę dyplomową pt. „Pożyczka tytoniowa”, a tytuł magistra ekonomisty uzyskał 1 lipca 1955 roku.

Już jako student, w roku 1947, dołączył do OMTUR, gdzie objął rolę sekretarza koła oraz członka prezydium Komisji Działalności OMTUR Warszawa Północ. Od września 1948 roku był także aktywnym członkiem Związku Młodzieży Polskiej (ZMP), pełniąc równocześnie funkcję przewodniczącego zespołu redakcyjnego biuletynu „Wasza Praca”. Kontynuował swoje prace redakcyjne po rozpoczęciu studiów na SGPiS, zajmując się również gazetą dzienną ZMP, a później w Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej (ZSP).

W 1960 roku obronił doktorat ostatecznie zatytułowany „Pożyczki zagraniczne państwa polskiego 1918−1926”, co było ważnym wkładem w badania dotyczące polityki i gospodarki Polski w okresie międzywojennym.

W 1955 roku zawarł związek małżeński z Ireną Barską, absolwentką polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. W wyniku tego małżeństwa na świat przyszła ich córka Anna.

Jako wykładowca prowadził zajęcia z historii gospodarczej na SGPiS oraz przez jeden semestr w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR. Jego zaangażowanie dydaktyczne wiązało się z pracą nad habilitacją, której temat dotyczył planu stabilizacyjnego.

W latach 1965–1970 pełnił funkcję kierownika Zakładu Najnowszej Historii Gospodarczej Polski w Katedrze Historii Gospodarczej SGPiS. Dodatkowo, w latach 1966–1967 był dyrektorem Biblioteki SGPiS. Od 1975 do 1978 roku zajmował stanowisko prodziekana do spraw nauki na Wydziale Ekonomiczno-Społecznym, a następnie przez wiele lat był wicedyrektorem Instytutu Ekonomii Politycznej. Jego aktywność wykraczała poza ramy naukowe, jako współpracownik Polskiego słownika biograficznego oraz członek centralnej Komisji Oceny Akt Archiwalnych przy Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych.

W swojej karierze kierował pracą podkomisji ds. akt gospodarczych i bankowych oraz był konsultantem ds. gospodarczych w Pracowni Stosunków Polsko-Radzieckich PAN. Współpracował także z Polskim Towarzystwem Ekonomicznym, organizując sekcję historii gospodarczej. Dodatkowo, pełnił funkcję doradczą ds. historii finansów w Instytucie Finansów przy Ministerstwie Finansów.

Od 1974 roku zajmował się poszukiwaniami srebra, które stanowiło przedwojenną własność Funduszu Obrony Narodowej. Srebro to zostało wywiezione z Polski w 1939 roku i było uznawane za zaginione. Dzięki poszukiwaniom ustalono, że przedmiotowe srebro znajdowało się w depozycie we Francji. Zgromadził także wymaganą dokumentację, wspierając rząd w staraniach o rewindykację, co zakończyło się pełnym sukcesem.

10 lipca 1980 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego nauk ekonomicznych. Od 1 października 1987 roku pełnił funkcję kierownika Katedry Historii Gospodarczej i Społecznej Szkoły Głównej Handlowej, a w 1993 roku został przewodniczącym Rady Bibliotecznej SGH.

Zbigniew Landau zmarł i został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 36, grób 8).

Zainteresowania badawcze

Profesor Zbigniew Landau skupiał się w swoich badaniach na analizie historii gospodarczej Polski w okresie międzywojennym. Jego prace obejmowały m.in. zagadnienia związane z kapitałami obcymi, szczególnie pożyczkami zagranicznymi udzielonymi państwu polskiemu. Również, poświęcił uwagę przebiegowi wielkiego kryzysu gospodarczego w latach 1930–1935 oraz próbą „nakręcania” koniunktury w czasach powojennych. Ocena stanu gospodarki Polski w tym szczególnym czasie, a także publikacja źródeł, były również ważnymi aspektami jego pracy.

Był autorem, lub współautorem, około 500 różnorodnych publikacji, wśród których znajduje się kilka książek, skryptów oraz podręczników akademickich, skoncentrowanych na historii gospodarczej zarówno Polski, jak i świata. Warto wspomnieć o niektórych jego znaczących dziełach:

• Historia gospodarcza świata XIX i XX wieku,
• Dzieje gospodarcze świata do 1970 roku,
• Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku,
• Dzieje gospodarcze Polski do 1939 roku, napisana wspólnie z Wojciechem Roszkowskim,
• Polityka gospodarcza II RP i PRL,
• Gospodarka Polski w XX wieku, napisana wspólnie z prof. J. Kalińskim.

Profesor Landau zainicjował także wydawanie i redagowanie „Materiałów do seminariów z najnowszej historii gospodarczej Polski” wspólnie z prof. J. Kalińskim. W latach 1974–1978 ukazały się cztery tomy tego dzieła, które są ważnym wkładem w badania nad polską historią gospodarczą.

Jego dorobek oraz działalność naukowa zostały uhonorowane różnymi odznaczeniami, w tym Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim (1996) Orderu Odrodzenia Polski.

Wybrane prace

W dorobku Zbigniewa Landau znajduje się wiele znaczących publikacji, które znacząco przyczyniły się do zrozumienia historii gospodarczej Polski. Oto wybrane z nich:

• – Plan stabilizacyjny 1927–1929 (KiW 1964),
• – Dzieje gospodarcze Polski do 1939 roku (współautorzy: Benedykt Zientara, Antoni Mączak, Ireneusz Ihnatowicz, 1965),
• – Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku (1978),
• – The Polish Economy in the Twentieth Century (Croom Helm 1985),
• – Bank Gospodarstwa Krajowego (Oficyna Wydawnicza SGH 1998),
• – Zarys historii gospodarczej Polski 1918–1939,
• – Gospodarka Polski międzywojennej, t. I–IV (współautor Jerzy Tomaszewski),
• – Zbigniew Z. Landau, Janusz J. Kaliński, Gospodarka Polski w XX wieku, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2003, ISBN 83-208-1428-6. Brak numerów stron w książce,
• – Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej (redaktor naczelny).

---

Oceń: Zbigniew Landau

---