Kajetan Garbiński

---

Życiorys

Rozpoczęcie edukacji przez Kajetana Garbińskiego miało miejsce w wieku 14 lat. Jego pierwsze nauki odbyły się w Kolegium Pijarów, a w roku 1815 przeniósł się do Liceum Warszawskiego. Po dwuletnim kursie, 20 września 1816 roku, uzyskał świadectwo „dojrzałości akademickiej”. Dzięki wsparciu rektora Uniwersytetu Warszawskiego, Bogumiła Lindego, Komisja Oświecenia zatwierdziła go na kandydata do stanu nauczycielskiego. Ukończył kurs przygotowawczy na Uniwersytecie Warszawskim, zdając publiczny egzamin w obecności Stanisława Staszica.

W roku 1817, na koszt rządu, wyjechał do Paryża, gdzie uczestniczył w wykładach organizowanych na College de France, Sorbonie oraz w Szkole Politechnicznej, mając okazję słuchać wykładów wybitnego uczonego, Augustina Cauchy’ego. Po powrocie do kraju w 1820 roku, podjął pracę nauczyciela w Liceum Warszawskim, gdzie prowadził zajęcia z matematyki elementarnej. Równocześnie otrzymał posadę wykładowcy na Królewskim Uniwersytecie Warszawskim, gdzie uczył geometrii analitycznej oraz nowo wprowadzanego przedmiotu – geometrii wykreślnej.

W szybkim tempie zdobył tytuł magistra po złożeniu egzaminów z matematyki i fizyki, a w przyszłym roku osiągnął tytuł doktora. W 1823 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego, a rok później doszedł do tytułu profesora zwyczajnego. W 1824 roku przyjęto go do grona członków Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Postanowieniem Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 21 grudnia 1825 roku, został wyznaczony na Dyrektora Szkoły Przygotowawczej do Instytutu Politechnicznego, która to placówka została otwarta 4 stycznia 1826. Prowadził tam kurs arytmetyki oraz algebry, a także wykłady z zakresu „nauki utrzymywania xiąg kupieckich” i „nauki o wexlach i wexlarstwie”. Za jego rządów, cztery wydziały uzyskały pełny skład profesorski od roku 1828, mimo iż władze nigdy nie uznały tej szkoły za uczelnię wyższą. To jednak w znacznym stopniu przyczyniło się do utworzenia Politechniki Warszawskiej niemal sto lat później.

W czasie powstania listopadowego, Kajetan Garbiński aktywnie uczestniczył w walkach. Dowodził oddziałem, a następnie pełnił rolę prezesa Rady Municypalnej. W ostatnich tygodniach powstania sprawował urząd Ministra Oświecenia Narodowego. Po klęsce powstania w 1832 roku, został usunięty ze wszystkich zajmowanych stanowisk, a Szkoła Przygotowawcza została zamknięta na ponad pięćdziesiąt lat.

W latach 1833–1839 mieszkał w Niedzieliskach, gdzie zarządzał majątkiem Zamoyskich w Szczebrzeszynie. Później przeniósł się do Jadowa, gdzie przez kilka lat również zajmował się majątkiem hrabiego Andrzeja Zamoyskiego. Pod koniec swojego życia redagował „Roczniki Gospodarstwa Krajowego”. Zmarł w wieku 52 lat w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 13-6-9/10).

Prace

Kajetan Garbiński, wyróżniający się polski matematyk, pozostawił po sobie bogaty dorobek naukowy. Oto niektóre z jego prac, które miały istotny wpływ na rozwój nauki:

• wykład syntetyczny dotyczący własności powierzchni skośnych z przystosowaniem do konstrukcji machin, sklepień kamiennych itp. To dzieło było napisane w celu uzyskania stopnia doktorskiego i opublikowane w Warszawie w 1822 roku,
• rys filozoficzny zasad rachunku losów, znanego również jako rachunek prawdopodobieństwa, który ukazał się w Warszawie w 1823 roku,
• sposób graficzny kreślenia stycznych do linii spiralnej ostrokręgowej, opublikowany w „Annales Mathematiques” w 1825 roku,
• nowy sposób rozwiązania dwóch zagadnień geometrycznych, które zostały przedstawione w XV tomie pisma „Annales de Mathematiques”. Publikacja wystąpiła w Roczniku Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w 1827 roku,
• niektóre uwagi dotyczące linii prostej, która przecina cztery inne dane w przestrzeni, w ten sposób, że każda para z czterech danych nie leży na jednej płaszczyźnie. Praca ta została wydana w Roczniku Towarzystwa Przyjaciół Nauk w 1830 roku,
• prace Kajetana Garbińskiego są również dostępne w Internecie w ramach Katalogu HINT.

---

Oceń: Kajetan Garbiński

---