Andrzej Piwowarczyk (regionalista)

---

Życiorys

Andrzej Piwowarczyk przyszedł na świat w rodzinie kolejarskiej, w sercu Warszawy. Tam ukończył podstawową edukację, a w 1943 roku rozpoczął naukę w konspiracyjnej szkole średniej, która specjalizowała się w przedmiotach humanistycznych. Światło dzienne zobaczył jako absolwent Liceum ogólnokształcącego w Legnicy w roku 1950, a studia na Uniwersytecie we Wrocławiu, który nosił wówczas imię B. Bieruta, zakończył w 1953 roku, uzyskując dyplom z historii.

W tym samym roku Piwowarczyk osiedlił się w Chełmie, rodzinnym mieście swojej żony. Już w maju 1953 roku objął stanowisko kierownika Miejskiej Biblioteki Publicznej. Po przekształceniu tej instytucji w bibliotekę wojewódzką, został wyznaczony na dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Chełmie w grudniu 1975 roku. Jednak w listopadzie 1978 roku utracił tę pozycję. W okresie od listopada 1978 do końca 1979 roku pracował jako kierownik recepcji w hotelu „Kamena”, by w styczniu 1980 roku powrócić do pracy w bibliotece.

Na przełomie lat pięćdziesiątych, w czasach tzw. odwilży październikowej, Piwowarczyk był członkiem PZPR. Został jednak oskarżony przez jednego z czytelników o gromadzenie w Bibliotece literatury antyradzieckiej. Kontrowersje wywołało udostępnienie książki Antoniego Ferdynanda Ossendowskiego „Przez kraj bogów, ludzi i zwierząt”, a również zakup literatury religijnej. Sprawa zyskała rozgłos, a odpowiednie instytucje przeprowadziły kontrolę zakupów i zbiorów Biblioteki. Cała awantura zakończyła się pismem ostrzegawczym wydanym przez Wydział Kultury PWRN oraz koniecznością pobytu w szpitalu.

W 1958 roku Andrzej Piwowarczyk ukończył roczny kurs dla pracowników bibliotek publicznych, organizowany przez Państwowy Ośrodek Kształcenia Korespondencyjnego Bibliotekarzy. Próbował również kontynuować studia magisterskie na UMCS w Lublinie, jednak nie udało mu się ich zakończyć. W roku szkolnym 1961/62 oraz 1970/71 pełnił funkcję nauczyciela historii i bibliotekarstwa w II Liceum Ogólnokształcącym w Chełmie. W latach osiemdziesiątych zaangażował się także w działalność Biura Badań i Dokumentacji Zabytków w Chełmie.

Od momentu przybycia do Chełma, Piwowarczyk aktywnie uczestniczył w życiu społecznym. W 1956 roku został członkiem Grupy Literackiej „Pryzmaty”, a trzy lata później był jednym z założycieli Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Chełmskiej. Jako prelegent Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, propagował regionalną tematykę chełmską.

Publikacje

Andrzej Piwowarczyk jest autorem około 250 artykułów prasowych oraz różnych prac książkowych. Jego publikacje miały swoje miejsce w takich wydaniach jak „Wiadomości Chełmskie”, „Ziemia Chełmska”, „Kamień”, „Super Tydzień Chełmski”, „Nowy Tydzień Chełmski”, „Sztandar Ludowy” oraz „Bibliotekarz Lubelski”.

W swoich tekstach poruszał interesujące zagadnienia, takie jak dziejopisanie prasy chełmskiej, w tym prasy żydowskiej i ukraińskiej, oraz szczegóły dotyczące historii chełmskiego kina. Zajmował się również aktualnymi wyzwaniami bibliotekarstwa.

Piwowarczyk był osobą z wieloma umiejętnościami językowymi – znał kilka języków obcych, takich jak francuski, rosyjski, niemiecki, włoski oraz hiszpański. Nie ma jednak dokładnych informacji o poziomie jego biegłości w tych językach.

Swoje zdolności tłumaczeniowe wykorzystał, przetłumaczając dzieła Isaaca B. Singera, konkretnie tekst pod tytułem „Głupcy z Chełma i ich dzieje”, który został opublikowany w „Roczniku Lubelskim” w roku 1999 (s. 399–416).

Poniżej znajduje się lista jego książek:

• Miejska Biblioteka Publiczna w Chełmie 1906–1961 (1961),
• Stanisław Skibiński (1919–1980): bibliografia publikacji regionalisty (1985),
• Chełm na starej pocztówce (1986),
• Chełmskie na starej pocztówce (1988), 156 s.

Medale i odznaczenia

Andrzej Piwowarczyk, jako regionalista, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które doceniają jego zaangażowanie i wkład w życie społeczne oraz kulturalne. Wśród nagród, które otrzymał, znajdują się:

• Odznaka Tysiąclecia Państwa Polskiego (1964),
• Srebrny Krzyż Zasługi (1972),
• Złota Odznaka Honorowa Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich,
• odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1972),
• medal „Zasłużony dla Miasta Chełma” (1986),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1989),
• oraz inne nagrody i wyróżnienia.

Opracowania

W naszej zbiorowej pamięci pozostaje wiele znaczących postaci, w tym Andrzej Piwowarczyk, którego dorobek jest dokumentowany w różnych opracowaniach. Oto kilka z nich.

• Zbigniew Waldemar Okoń: Portret Andrzeja Piwowarczyka. Chełm 1983 (broszurka),
• Zbigniew Lubaszewski: Andrzej Piwowarczyk (1930–2006), [w:] Egeria 2007, nr 1 (9), rozmowa telefoniczna z córką A. Piwowarczyka – Joanną.

---

Oceń: Andrzej Piwowarczyk (regionalista)

---