Jerzy Kiszkis

---

Życiorys

Jerzy Kiszkis przyszedł na świat w rodzinie Antoniego, inżyniera, oraz Walerii, nauczycielki. W 1939 roku rodzina przeniosła się na Wileńszczyznę, gdzie osiedliła się w Trokach oraz Niemieżu. W wyniku repatriacji w roku 1945, wspólnie z rodzicami zamieszkał w Bydgoszczy, gdzie ukończył liceum. Następnie, uzyskał dyplom na Wydziale Aktorskim PWST w Warszawie w 1961 roku.

Jego kariera aktorska obejmowała szereg instytucji teatralnych. Pracował w Teatrze Popularnym w Grudziądzu w latach 1957–1958, a następnie w Teatrze Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze (1961–1962). W 1962 roku dołączył do Teatru Śląskiego w Katowicach, a rok później występował w Teatrze Polskim w Poznaniu (1963–1966). Do 2003 roku związany był z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku.

Kiszkis był również związany z nauką, prowadząc zajęcia na Biskupim Seminarium Duchownym w Pelplinie. Od 1968 roku wykładał fonetykę oraz kulturę żywego słowa, a od 1992 roku kontynuował swoją działalność w Gdańskim Seminarium Duchownym gdzie przyczynił się do kształcenia młodych adeptów sztuki aktorskiej.

W latach 80. był zaangażowany w ruch społeczny, wspierając protestujących w Stoczni Gdańskiej im. Lenina oraz występując w sali BHP. Jego działania były częścią szerokiego angażowania się w NSZZ „Solidarność”, gdzie przewodniczył obradom Krajowego Zjazdu „Solidarności” Pracowników Teatru w Gdańsku w 1981 roku, jednakże 13 grudnia tego samego roku został internowany w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku, a zwolniony 15 stycznia 1982.

Jerzy Kiszkis aktywnie organizował Msze za Ojczyznę oraz Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej, a także programy artystyczne z okazji narodowych rocznic w gdańskich świątyniach. W 1988 roku ponownie występował w Stoczni Gdańskiej oraz w Porcie Gdańskim, stając się ważnym głosem kultury niezależnej w Polsce.

W latach 1989–1993 znów aktywnie uczestniczył w strukturach „Solidarności”. Prowadził zajęcia z kultury mowy w latach 1997–2007 na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego. W 2013 roku zasiadł w kapitule medali św. Wojciecha oraz księcia Mściwoja II, co podkreślało jego wkład w rozwój lokalnej kultury.

W sztuce wizualnej uwieczniony został przez Macieja Świeszewskiego na obrazie Ostatnia Wieczerza, co stanowi symboliczne przedłożenie jego obecności w polskiej kulturze. Jerzy Kiszkis był mężem aktorki Haliny Winiarskiej od 29 czerwca 1963 roku, a jego rodzina obejmowała córkę Joannę, urodzoną w 1967 roku, oraz pasierba Krzysztofa.

Filmografia

Filmografia Jerzego Kiszkisa obejmuje szereg ról, które zróżnicowane są pod względem charakteru i gatunku. Lista jego wystąpień jest imponująca oraz pokazuje jego wszechstronność jako aktora.

• Czarne skrzydła (1962) – górnik,
• Przystań (1970),
• Z tamtej strony tęczy (1972),
• Kazimierz Wielki (1975),
• Skazany (1976) – motocyklista,
• Prawo Archimedesa (1975) – fotoreporter,
• Człowiek z żelaza (1981) – dziennikarz proszący Winkla o podpisanie oświadczenia,
• Stan wewnętrzny (1983) – dziennikarz TV Gdańsk,
• Awantura o Basię (1995) – gospodarz nad morzem,
• Awantura o Basię (serial tv, 1996) – gospodarz nad morzem (odc. 11 i 12),
• Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości (serial tv, 2000) – krytyk teatralny (odc. 2),
• Na dobre i na złe (serial tv, 2005) – właściciel kutra (gościnnie w odc. 222 Trudna misja),
• Ludzkie sprawy (serial tv, 2011) – Janusz Abramowicz (odc. 7).

W każdym z tych projektów Kiszkis wniósł coś wyjątkowego, co przyczyniło się do dalszego kształtowania się jego kariery aktorskiej oraz rozwoju polskiego kina i telewizji.

Ordery i odznaczenia

Jerzy Kiszkis został wyróżniony szeregiem odznaczeń, które potwierdzają jego zasługi i zaangażowanie w różnych dziedzinach życia społecznego i kulturalnego. Poniżej znajduje się lista jego osiągnięć:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 2006 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany w 1996 roku,
• Srebrny Krzyż Zasługi, przyznany w 1976 roku,
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, nadany 21 marca 2007 roku,
• Medal 25-lecia Solidarności, przyznany w 2005 roku.

Te wyróżnienia są dowodem uznania dla jego wkładu w rozwój kultury oraz działalność na rzecz społeczeństwa.

Nagrody i wyróżnienia

Jerzy Kiszkis, znany artysta, zdobył wiele wyróżnień i nagród w trakcie swojej kariery, które potwierdzają jego znaczący wkład w kulturę.

• Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (1990),
• nagroda aktorska Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki za rolę Kalmity w Chłopcach w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku (1996),
• nagroda aktorska Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki za rolę Aleksandra Reschkego we Wróżbach kumaka (2000),
• nagroda aktorska na II Festiwalu Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość Przedstawiona” w Zabrzu za rolę duńskiego fizyka Nielsa Bohra w spektaklu Kopenhaga w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku (2002),
• Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury za zaangażowanie i wkład w dzieło tworzenia gdańskiej kultury oraz z okazji jubileuszu 50-lecia Gdańskiego Seminarium Duchownego (2007),
• Dyplom honorowy „Pro Ecclesia et Populo” (2008),
• Pomorska Nagroda Artystyczna Marszałka Województwa Pomorskiego (2009),
• Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury za całokształt pracy artystycznej oraz zaangażowanie w działalność opozycyjną podczas stanu wojennego w Polsce (2013),
• Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury z okazji jubileuszu 70-lecia działalności artystycznej i 50-lecia obecności Teatru Wybrzeże w Gdańsku, z podziękowaniem za wiele lat twórczej pracy na gdańskiej scenie muzycznej (2016),
• tytuł Honorowego obywatela Gdańska (27 lutego 2020).

Każde z tych wyróżnień podkreśla niezaprzeczalny wpływ artysty na lokalną oraz krajową scenę kulturalną.

---

Oceń: Jerzy Kiszkis

---