Tomasz Tadeusz Zygadło urodził się 23 grudnia 1947 roku w Warszawie, a zmarł 17 września 2011 roku, również w stolicy Polski. Był to wybitny polski reżyser zarówno filmowy, jak i teatralny, a także scenarzysta, którego twórczość skupiała się na ludziach zmagających się z trudnościami w życiu.
Jako syn znanego koncertmistrza Tadeusza Zygadły, miał on spore artystyczne dziedzictwo w rodzinie. Ponadto, był on również bratem Jacka Zygadły, który zajmował się operą filmową, co dodatkowo podkreślało ich związki zawodowe oraz pasję do sztuki filmowej.
Życiorys
Tomasz Zygadło jest absolwentem Wydziału ReżyseriiPWSFTviT w Łodzi, gdzie zdobył absolutorium w 1970 roku oraz dyplom w 1976 roku. Początkowo studiował socjologię na Uniwersytecie Warszawskim, co dało mu szerszą perspektywę na świat filmu.
Po ukończeniu nauki Zygadło nawiązał współpracę z warszawską Wytwórnią Filmów Oświatowych. Jego pierwszy samodzielny projekt stanowił dokument zatytułowany „Szkoła podstawowa”, za który otrzymał liczne nagrody w uznaniu jego twórczości. W 1977 roku zrealizował swój debiutancki film fabularny – „Rebus”, który otworzył mu drzwi do dalszej kariery.
W latach 1992–1999 Tomasz Zygadło pełnił funkcję reżysera w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi, gdzie zrealizował wiele interesujących przedsięwzięć teatralnych.
Ostatecznie, po zakończeniu kariery artystycznej, spoczywa na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie, w kwaterze 57A-4-22, pozostawiając za sobą bogaty dorobek filmowy i teatralny.
Filmografia (wybór)
Reżyseria
- 1973 – Brzydkie kaczątko,
- 1977 – Rebus,
- 1980 – Ćma,
- 1982 – Odwet,
- 1985 – Sceny dziecięce z życia prowincji,
- 1987 – Śmierć Johna L.
Filmy krótkometrażowe i reportaże
- 1971 – Szkoła podstawowa,
- 1971 – Ziemia,
- 1972 – Gospodarze,
- 1972 – Robotnicy 1971: Nic o nas bez nas,
- 1973 – Na lądzie,
- 1974 – Olimpijczycy,
- 1975 – Miłość,
- 1975 – W tym miejscu,
- 1976 – Mikrofon dla wszystkich,
- 1977 – Brudnopis,
- 1979 – Poniedziałek – 18 grudnia,
- 1981 – Jeszcze,
- 1982 – Dziad i baba,
- 1982 – Z kraju i ze świata,
- 1984 – Przewodnik,
- 1997 – Prawdziwa historia guźca,
- 1999 – Za kamerą,
- 2005 – Żywot Franciszka, czyli osioł i pół,
- 2006 – Szkoła podstawowa, czyli wykształciuchy.
Scenariusz
- 1973 – Brzydkie kaczątko,
- 1977 – Rebus,
- 1980 – Ćma,
- 1981 – Dziecinne pytania,
- 1982 – Odwet,
- 1985 – Sceny dziecięce z życia prowincji,
- 1987 – Śmierć Johna L.
Filmy krótkometrażowe i reportaże
- 1975 – W tym miejscu,
- 1981 – Jeszcze,
- 1984 – Przewodnik,
- 1997 – Prawdziwa historia guźca,
- 2006 – Szkoła podstawowa, czyli wykształciuchy.
Obsada
- 1973 – Brzydkie kaczątko jako chłopak w autobusie,
- 1975 – Personel jako przewodniczący organizacji młodzieżowej,
- 1976 – Blizna jako socjolog,
- 1977 – Rebus,
- 1978 – Aktorzy prowincjonalni jako reżyser Sławomir Szczepan,
- 1978 – Bez znieczulenia jako uczestnik programu telewizyjnego „Trzech na jednego”,
- 1982 – Odwet jako reżyser filmu,
- 1985 – Sceny dziecięce z życia prowincji jako naczelnik N. N.,
- 1987 – Śmierć Johna L. jako wielbiciel, ojciec Joli,
- 1988 – Łabędzi śpiew jako Zięba, reżyser filmowy,
- 1991 – Tak, tak jako reżyser Rydel,
- 2000 – Portret podwójny jako producent,
- 2005 – Dziki 2: Pojedynek jako weterynarz.
Filmy krótkometrażowe
- 1994 – Kim pan jest, panie Szulkin?.
Dialogi
- 1981 – Dziecinne pytania.
Spektakle teatralne (wybór)
Wśród najbardziej znaczących wydarzeń teatralnych, podczas których Tomasz Zygadło miał szansę tworzyć, znajdują się spektakle z różnych polskich teatrów. Na przykład, Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego w Opolu zaprezentował w 1976 roku „Nowe cierpienia młodego W.”, a dwa lata później widzowie mieli okazję obejrzeć „Dziady”. W 1979 roku natomiast ukazała się sztuka zatytułowana „Szalona Greta”.
Również Teatr Powszechny w Warszawie nie pozostał w tyle, debutując w 1977 roku z przedstawieniem „Dni Turbinów”. Mimo że niektóre teatry miały swoje lata świetności na etapie premier, inne, takie jak Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, zdołały przyciągnąć zainteresowanie widzów dzięki spektaklowi „Śniadanie” w 1981 roku.
Z kolei Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi wyróżniał się bogatym repertuarem, w którym znalazły się tytuły takie jak „Kapelusz pełen deszczu” (1989) oraz „Mein Kampf” (1993). W latach 90-tych kontynuowano eksperymenty, czego przykładem jest „Miłość – to takie proste” z 1998 roku oraz „Obróbka” z 1995 roku.
Nie można również pominąć Teatru Satyry „Maszkaron” w Krakowie, który w 1990 roku wystawił „Wenecjankę”, oraz Bałtyckiego Teatru Dramatycznego im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie, który zrealizował „2+2” w 1991 roku. Teatr Impresaryjny we Włocławku również miał swoje momenty, prezentując w 1992 roku „Butterbrot” oraz „Szczoteczkę do zębów”.
Niezapomniane były także przedstawienia w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, które w 1994 roku ukazały niezwykłą „Antygonę w Nowym Jorku”, a dwa lata później „Za i przeciw”. Z kolei Teatr Polski w Poznaniu zaczął w 1994 roku od realizacji „Chunga”.
Na scenie Teatr Ateneum w Warszawie wystawiał przedstawienia takie jak „Odchodził mężczyzna od kobiety” w 1997 oraz „Moralność pani Dulskiej” w 1999 roku. W 2000 roku na widowni zagościła sztuka „Herbatka u Stalina”, a w 2008 roku „Czy lubi pani Schuberta?”.
Aktualnością pozostają również produkcje Teatru Polskiego w Warszawie, który w 2001 roku zaprezentował dzieło „Lustro”. W tym samym czasie Lubuski Teatr im. L. Kruczkowskiego w Zielonej Górze wystawił „Moralność pani Dulskiej”, a Teatr Nowy w Łodzi w 2006 roku przedstawił „Plac świętego Włodzimierza”.
Teatr Telewizji
Warto zwrócić uwagę na liczne realizacje w ramach Teatru Telewizji. Do najważniejszych należy zaliczyć:
- 1975 – Kompozycja na cztery ręce,
- 1976 – Kapelusz pełen deszczu,
- 1977 – Ich czworo,
- 1978 – Lęki poranne,
- 1980 – Bella,
- 1984 – Kilka scen z życia Glebowa,
- 1986 – Mówi Chandler,
- 1987 – Postępowanie wyjaśniające,
- 1988 – Dacza,
- 1989 – Wielki Peeperkorn,
- 1989 – Kwartet,
- 1990 – Drugie życie,
- 1990 – Józef i Maria,
- 1991 – Tajemna ekstaza,
- 1992 – Moralność pani Dulskiej,
- 1992 – Przyszedł mężczyzna do kobiety,
- 1992 – Moskwa-Pietuszki,
- 1993 – Coś w rodzaju miłości,
- 1993 – Elegia dla pewnej pani,
- 1993 – Łabędzi śpiew,
- 1993 – O szkodliwości palenia tytoniu,
- 1994 – Akapit,
- 1994 – W kółko to samo,
- 1995 – Po tamtej stronie,
- 1995 – Kroki na schodach,
- 1996 – Mutanci,
- 1998 – Podporucznik Kiże,
- 2001 – Błahostka.
Nagrody
Lista osiągnięć Tomasza Zygadły na przestrzeni lat odzwierciedla jego zasłużony wkład w sztukę filmową i teatralną. Od samego początku kariery zdobywał uznanie poprzez różnorodne nagrody i wyróżnienia.
- 1971 – Nagroda Główna – Brązowy Lajkonik za film Szkoła podstawowa na XI Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie,
- 1971 – Nagroda Klubu Krytyki Filmowej SDP „Syrenka Warszawska” za film Szkoła podstawowa na XI Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie,
- 1971 – Grand Prix – Wielka Nagroda Ministra Kultury i Sztuki – Złoty Smok za film Szkoła Podstawowa na VIII Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie,
- 1974 – wyróżnienie za film Na lądzie na VI OFF Morskich w Szczecinie,
- 1975 – stypendium Prezydenta miasta Koszalina na III Międzynarodowych Spotkaniach Filmowych „Młodzi i Film” w Koszalinie,
- 1976 – Nagroda Specjalna – Srebrny Lajkonik za film Mikrofon dla wszystkich na XVI Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie,
- 1977 – Złoty Szczupak za reżyserię spektaklu Ich czworo Gabrieli Zapolskiej w Teatrze TVP na FWTV w Olsztynie,
- 1981 – II nagroda za film Ćma na Międzynarodowym Forum Filmowym „Człowiek-Praca-Twórczość” w Lublinie,
- 1981 – Srebrny Medal za film Ćma na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Figuiera da Foz,
- 1983 – Wyróżnienie Jury za oryginalny pomysł reżyserski za film Odwet na KSF „Młodzi i Film”,
- 1993 – nagroda za reżyserię spektakli Moskwa-Pietuszki i Przyszedł mężczyzna do kobiety na Festiwalu Polskiej Twórczości Telewizyjnej,
- 1993 – Złota Maska dla najlepszego przedstawienia sezonu 1992/93, Mein Kampf Taboriego, w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi,
- 1998 – Nagroda Specjalna na Ogólnopolskim Przeglądzie Filmów Ekologicznych w Nowogardzie.
Te osiągnięcia stanowią dowód na wysoką jakość i różnorodność twórczości Zygadły, która miała wpływ nie tylko na polską kinematografię, ale także na teatr telewizyjny. Jego prace są nadal źródłem inspiracji dla wielu współczesnych artystów.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Ludwik Hering | Marian Fuks (fotograf) | Ruth Kowalska | Hanna Orthwein | Tadeusz Bogucki | Hanna Karwowska | Felka Płatek | Zofia Merle | Tomasz Szczeciński | Zofia Raczkowska | Jan Ciecierski (aktor) | Kazimierz Szemioth | Agnieszka Szczepańska | Jerzy Kiszkis | Aleksander Ford (aktor) | Karolina Noińska | Zyta Rudzka | Janusz Warmiński | Antoni Gawiński | Marcin StępniakOceń: Tomasz Zygadło