Jerzy Wojtczak-Szyszkowski

---

Życiorys

Jerzy Wojtczak-Szyszkowski to postać, która odznaczała się znakomitą karierą akademicką i twórczą. Ukończył VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie, gdzie zdobytą wiedzę zaczął budować pod okiem Stefanii Światłowskiej, a maturę uzyskał w 1957 roku.

Wkrótce potem kontynuował naukę na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Warszawskiego oraz na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Akademii Teologii Katolickiej. Pracował jako nauczyciel łaciny w Liceum im. gen. Józefa Sowińskiego w Warszawie i w 2000 roku zdobył tytuł profesora nauk humanistycznych.

Profesor Wojtczak-Szyszkowski pełnił funkcję w Zakładzie Studiów nad Renesansem Instytutu Filologii Klasycznej Uniwersytetu Warszawskiego, będąc częścią Wydziału Polonistyki UW. Dodatkowo, kierował Katedrą Języka Łacińskiego i Rzymskiej Kultury Prawnej na Wydziale Prawa Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie oraz wykładał gościnnie w Akademii Katolickiej w Warszawie. Jego działalność edukacyjna zaowocowała wypromowaniem ośmiu doktorów i blisko pięćdziesięciu magistrów, a także zrecenzowaniem 35 doktoratów i habilitacji.

Jako autor licznych opracowań tekstów źródłowych, współredagował rocznik „Studia Claromontana” oraz był aktywnym członkiem międzynarodowych oraz krajowych towarzystw, takich jak Association Internationale d’Études Patristiques i Polskiego Towarzystwa Filologicznego. Dodatkowo, uczestniczył w Komisji ds. Nauki Episkopatu Polski oraz w Komisji Badań nad Antykiem Chrześcijańskim Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Działał jako członek korespondent Wydziału I Językoznawstwa i Historii Literatury Towarzystwa Naukowego Warszawskiego oraz brał udział w Komitecie Katyńskim jako jego członek honorowy.

W dorobku artystycznym Wojtczaka-Szyszkowskiego znajdują się poezje łacińskie o tematyce religijnej, do których muzykę skomponował Paweł Łukaszewski. Utwory te były wykonywane na płytach takich jak Polska liryka wokalna (2012) oraz Łukaszewski: Musica Sacra 9 (2018). Jego zbiory poezji łacińskiej, w tym tomy Gloria, laus, honor (2004) i Te decet hymnus (2011), wykorzystywały różnorodne formy metryczne, w tym strofę saficką mniejszą, dymetr jambiczny akatalektyczny, oraz dystych elegijny.

Był również zaangażowany w tłumaczenie dokumentów kościelnych na język łaciński, szczególnie dotyczących procesu beatyfikacyjnego polskich kandydatów na ołtarze, takich jak Zygmunt Szczęsny Feliński, Maksymilian Maria Kolbe, Honorat Koźmiński, oraz innych. Pracował także z Ordynariatem Polowym Wojska Polskiego, był inicjatorem nadania nazwy Medalu „Gloria Intrepidis et Animi Promptis”.

W 2006 roku Jerzy Wojtczak-Szyszkowski został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego przez papieża Benedykta XVI, a w 2017 otrzymał Krzyż Komandorski tego samego orderu z rąk papieża Franciszka. Dnia 25 marca 1996 roku przyjął wspólnotę Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie, a podczas inwestytury w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie, wybrano go na zwierzchnika Zakonu w Polsce, co pełnił do października 2008 roku. W 2010 roku otrzymał Złoty Order Gloria Polskiego Zwierzchnictwa Zakonu Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie.

Od 2018 roku nosił tytuł Honorowego Zwierzchnika, a od 2022 roku uzyskał rangę Kawalera Wielkiego Krzyża (EMCSSH). Był również Komandorem Rycerstwa Orderu Jasnogórskiej Bogarodzicy, które powstało w 1991 i zostało zatwierdzone przez papieża Jana Pawła II w 1998 roku. Odznaczony Orderem Srebrnej Gwiazdy Komandorium Rycerstwa w 2007 roku, przyjęty do konfraterni Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika w 2012 roku i uhonorowany Medalem Matki Bożej Jasnogórskiej Regina Poloniae w 2014 roku za szczególne zasługi dla dziedzictwa zakonu.

W roku 2016, z okazji75-lecia urodzin oraz pięćdziesięciolecia pracy naukowej, ukazała się księga jubileuszowa poświęcona prof. Jerzemu Wojtczakowi-Szyszkowskiemu, a w 2022 roku otrzymał on nagrodę Ministra Edukacji i Nauki za swoje osiągnięcia naukowe.

Na koniec, zmarł 22 lutego 2024 roku, a jego pamięć była kontynuowana dzięki rodzinie. 29 lutego 2024 roku został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Publikacje książkowe

Rozprawy naukowe

Wśród publikacji naukowych Jerzego Wojtczaka-Szyszkowskiego można odnaleźć szereg znaczących tytułów.

• De Lactantio Ciceronis aemulo et sectatore, Wrocław 1969, OCLC 169462986,
• O filozofii Ksenokratesa z Chalcedonu, Warszawa 1980, ISBN 83-00-01184-6,
• Średniowieczne życiorysy bł. Kingi i bł. Salomei, Warszawa 1999, ISBN 83-87608-01-7,
• Żywot świętej Kingi Jana Długosza: studia nad językiem i stylem, Paprotnia 2004, ISBN 83-919641-3-2.

Poezje łacińskie

W dorobku autora znajdują się także utwory poetyckie w łacinie.

• Gloria, laus, honor, Ząbki 2004, ISBN 83-7031-415-5,
• Te decet hymnus, Białystok 2011, ISBN 978-83-62668-04-5.

Podręczniki do nauki łaciny

Jego prace obejmują również materiały dydaktyczne, które wspierają naukę języka łacińskiego w różnych kontekstach.

• Fides et litterae: język łaciński dla uczniów szkół katolickich, studentów i alumnów, Warszawa 1998, ISBN 83-86940-89-1,
• Iure et legibus: język łaciński dla studentów prawa, Warszawa 2000, ISBN 83-86919-97-3 (współautor: Stanisław Kalinkowski),
• Roma clarissima urbium: język łaciński dla studentów kierunków historycznych i filologicznych, Warszawa 2008, ISBN 978-83-89348-10-4.

Przekłady tekstów łacińskich

W dorobku Wojtczaka-Szyszkowskiego znajdują się liczne przekłady ważnych tekstów łacińskich, które przyczyniły się do popularyzacji klasycznej literatury i myśli.

• Encyklika „Quanta Cura” i „Syllabus” Papieża Piusa IX, Komorów 1998, ISBN 83-86482-30-3,
• O obowiązkach osób świeckich i ich sprawach: część szesnasta dekretu przypisywanego Iwonowi z Chartres, Warszawa 2009, ISBN 978-83-60694-20-6,
• Burchard z Wormacji, Dekret: księgi VI, XV i XVI, Warszawa 2013, ISBN 978-83-64003-12-7,
• Matthias Fuhrmann, Chluba pustyni, czyli Żywot najchwalebniejszego patriarchy i nauczyciela świętego Pawła z Teb, pierwszego pustelnika napisany przez św. Hieronima kapłana i świętego Kościoła Rzymskiego Doktora, Częstochowa 2014, ISBN 978-83-921188-3-1,
• Homilie mediolańskie, Nowa Ruda 2014, ISBN 978-83-62337-89-7,
• Jak narody widzą siebie nawzajem? Stereotypy narodowościowe w Europie na przykładzie Polski i Niemiec: siedemnastowieczne mowy wygłoszone na uniwersytecie w Tybindze, Warszawa 2018, ISBN 978-83-7507-258-7,
• Kronika książąt polskich, Opole 2019, ISBN 978-83-7342-696-2,
• Pontificale plocense I. T. 2, Textus et in linguam Polonam translatio, Pelplin 2020, ISBN 978-83-8127-568-2,
• Dzieje Franków i innych rycerzy pierwszej krucjaty jerozolimskiej spisane przez anonimowego autora, Warszawa 2023, ISBN 978-83-8212-126-1.

---

Oceń: Jerzy Wojtczak-Szyszkowski

---