Romuald Paczuski, urodzony 22 stycznia 1889 roku w Warszawie, był postacią o niezwykle bogatej historii. Jego życie zakończyło się tragicznie, w okresie od 20 do 22 kwietnia 1940 roku w Katyniu, gdzie padł ofiarą zbrodni katyńskiej.
W trakcie swojej kariery wojskowej, pełnił on funkcję kapitana intendenta Wojska Polskiego. Jego odwaga i poświęcenie zostały uhonorowane przyznaniem Krzyża Walecznych, co świadczy o jego zasługach oraz oddaniu wobec ojczyzny.
Życiorys
Romuald Paczuski był osobą o niezwykle interesującej biografii. Jego rodzicami byli Józef i Karolina z Goryszewskich. W trakcie I wojny światowej pełnił służbę w III Korpusie Polskim stacjonującym w Rosji. Dnia 1 lutego 1919 roku miała miejsce istotna zmiana w jego karierze wojskowej, kiedy został przeniesiony z etatów oficerów artylerii na etat oficerów prowiantowych, w związku z czym przydzielono go do Zarządu Kwaterunkowego w Rembertowie.
W dniu 19 stycznia 1921 roku Romuald Paczuski został zatwierdzony w stopniu porucznika artylerii z datą początkową 1 kwietnia 1920, pochodząc z grupy oficerów, którzy służyli w „byłych Korpusach Wschodnich i armii rosyjskiej”. Następnie w 1923 roku, jako oficer nadetatowy Okręgowego Zakładu Gospodarczego nr I, zajął stanowisko porucznika administracji, gdzie zajmował się działem gospodarczym, otrzymując starszeństwo z dniem 1 czerwca 1919 i lokatą 119. Pracował w Departamencie VII Intendentury Ministerstwa Spraw Wojskowych.
Jego awans na stopień kapitana administracji odbył się 2 kwietnia 1924 roku, z datą starszeństwa ustaloną na 1 lipca 1923 i lokatą 105. Pomimo zmian w stopniu, jego przydział służbowy pozostawał niezmienny. W pewnym okresie, we wrześniu 1926, został przydzielony do Komisji Gospodarczej Ministerstwa Spraw Wojskowych. Od 1928 roku działał jako płatnik w Kwaterze Głównej MSWojsk.
15 sierpnia 1933 roku Paczuski przeszedł do korpusu oficerów intendentów. Niestety, 30 listopada 1933 roku został przeniesiony w stan spoczynku, z jednoczesnym przeniesieniem ewidencyjnym do Departamentu Intendentury MSWojsk. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III.
W obliczu tragicznych wydarzeń II wojny światowej, po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku, dostał się do radzieckiej niewoli. Na początku kwietnia 1940 roku znajdował się w obozie dla jeńców w Kozielsku. W dniach 19-21 kwietnia 1940 roku został przekazany do naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD, a jego nazwisko znalazło się na liście wywózkowej 035/4, poz. 57, nr akt 2209 z 16 kwietnia 1940 roku.
Niestety, pomiędzy 20 a 22 kwietnia tego samego roku Romuald Paczuski padł ofiarą zbrodni NKWD, zostając zamordowany w lesie katyńskim. Został zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943 roku, a jego dane figurowały w księdze czynności z 25 kwietnia 1943. Jego nazwisko znalazło się na liście AM-181-596 oraz w dokumentach Komisji Technicznej Polskiego Czerwonego Krzyża GARF-0596. Przy jego szczątkach, w mundurze kapitana, odnaleziono wizytówki, co pomocne było w jego identyfikacji. Paczuski został również wymieniony na liście ofiar, która została opublikowana w Gońcu Krakowskim nr 89.
Prywatnie Romuald był związany z Franciszką z Kaczmarczyków. W uznaniu dla jego służby wojskowej, 5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora. Uroczystość ogłoszenia tego awansu miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas wydarzenia upamiętniającego ofiary zbrodni katyńskiej zatytułowanego „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Romuald Paczuski, zasłużony dla Polski, został uhonorowany wieloma odznaczeniami, które świadczą o jego niezłomnej służbie oraz oddaniu dla kraju.
- Krzyż Walecznych,
- Srebrny Krzyż Zasługi – nadany 19 marca 1931 roku „za zasługi na polu administracji wojska”,
- Krzyż Kampanii Wrześniowej – przyznany pośmiertnie 1 stycznia 1986 roku.
Przypisy
- Listy katyńskie w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie – Archiwum Państwowe w Lublinie [online], lublin.ap.gov.pl [dostęp 09.06.2019 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Убиты в Катыни, 2015, s. 577.
- J.J. Tucholski, op cit, s. 686.
- Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943, s. 181.
- „Dziennik Personalny” (R.15, nr 11), Warszawa, 07.06.1934 r., s. 185.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 10 z 15.09.1933 r., s. 177.
- „Dziennik Personalny” (R.12, nr 5), Warszawa, 03.08.1931 r., s. 273.
- „Polska Zbrojna” (R.6, nr 247), Warszawa, 08.09.1926 r., s. 4.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 35 z 01.09.1926 r., s. 288.
- Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk., 1924, s. 23, 1161, 1201.
- Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk., 1923, s. 23, 1279, 1321.
- „Dziennik Personalny” (R.2, nr 4), Warszawa, 29.01.1921 r., s. 146.
- „Dziennik Personalny” (R.1, nr 8), Warszawa, 06.03.1920 r., s. 186.
- Księga Cmentarna Katynia, 2000, s. 459.
- Rocznik Oficerski Rezerw, Warszawa: MSWojsk., 1934, s. 371.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 776, 794.
- M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 103.
- Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych Nr 1/86 w sprawie nadania odznaki pamiątkowej „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939”, „Dziennik Ustaw RP”, 02.04.1986 r., s. 30.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Tadeusz Leśniak (major) | Wacław Komar | Waldemar Nowakowski (żołnierz) | Stefan Szuba | Adam Leśniewski | Kazimierz Możdżeń | Wacław Bartosiak | Gustaw Gwizdalski | Antoni Olkowski | Karol August Woyde | Sławomir Biskupski | Dariusz Michałowski | Franciszek Sznajde | Karol Michalski | Jan Barszczewski (powstaniec) | Ludwik Kicki | Bogdan Grzeszczak (pilot) | Marek Toczek | Aleksander Jan Hauke | Hanna StadnikOceń: Romuald Paczuski