Wacław Komar

---

Życiorys

Wacław Komar był osobą o niezwykle bogatym i złożonym życiorysie. Urodził się w żydowskiej rodzinie, której członkami byli Dawid (Dymitr, 1883–1956) oraz Fejga (Felicja, 1884–1965). W 1924 roku związał się z organizacją Ha-Szomer Ha-Cair. Już rok później, w 1925, dołączył do Komunistycznego Związku Młodzieży Polski (KZMP), gdzie pełnił funkcję sekretarza komitetu dzielnicowego na Mokotowie oraz na Pradze. Od 1926 roku był także członkiem Komunistycznej Partii Polski.

W czerwcu 1927 roku podjął decyzję o wyjeździe do ZSRR, gdzie kształcił się na kursach dywersyjnych Armii Czerwonej oraz został przyjęty do OGPU/NKWD. Tam przystąpił do WKP(b). W latach 1930-1931 pracował w moskiewskim Komitecie Wykonawczym Komunistycznej Międzynarodówki Młodzieży, gdzie piastował urząd sekretarza Komisji Antywojennej. Następnie wyjechał do Niemiec, gdzie zajął stanowisko kierownika Wydziału Antywojennego Komitetu Centralnego Komunistycznego Związku Młodzieży Niemiec w Berlinie, a jego pobyt w tym kraju trwał do 1932 roku.

W 1933 roku wrócił do Polski, podejmując pracę w Komitecie Centralnym KZMP. W latach 1934-1936 był zatrudniony w Sekretariacie Krajowym Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy (KPZU). Jego dalsze losy zaprowadziły go do Hiszpanii w 1936 roku, gdzie wstąpił do Brygad Międzynarodowych. Tam walczył w hiszpańskiej wojnie domowej, osiągając stanowisko dowódcy kompanii a następnie batalionu w Brygadzie im. Jarosława Dąbrowskiego. Był odpowiedzialny za wywiad brygady i brał udział w znaczących bitwach m.in. pod Guadalajarą, Saragossą oraz w obronie Madrytu. Jego determinacja w walce sprawiła, że trzykrotnie odniósł rany, a także przystąpił do Komunistycznej Partii Hiszpanii.

Po zakończeniu wojny domowej postanowił emigrować do Francji. W jesieni 1939 roku wstąpił do Wojska Polskiego we Francji, gdzie brał udział w kampanii francuskiej. Niestety, jego służba zakończyła się w niewoli niemieckiej, gdzie przebywał aż do kwietnia 1945 roku. Po zwolnieniu zamieszkał w Francji, przyjmując w czerwcu 1945 roku z ważne stanowisko zastępcy szefa Polskiej Misji Wojskowej.

W grudniu 1945 roku wrócił do Polski i objął stanowisko szefa Oddziału II Sztabu Generalnego. Od czerwca 1947 roku równolegle pełnił funkcję szefa wywiadu wojskowego, a w lipcu 1947 roku zasilił szeregi Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego jako dyrektor Departamentu VII. Awansował do stopnia generała brygady, ale po II plenum Komitetu Centralnego PZPR, gdzie doszło do usunięcia z KC Władysława Gomułki oraz Mariana Spychalskiego, 5 czerwca 1950 roku Wacław Komar został odwołany z zajmowanych stanowisk. Jego przywiązanie do wywiadu skutkowało czystkami, które dotknęły jego bliskich współpracowników, w tym osoby pochodzenia żydowskiego oraz weteranów hiszpańskich.

6 lipca 1951 roku objął stanowisko Głównego Kwatermistrza Wojska Polskiego. W latach 1945-1948 był członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a w 1948 roku przystąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, gdzie został delegatem na I Zjazd PZPR. Jednak jego kariera nie trwała długo, gdyż 11 listopada 1952 roku aresztowano go, a podczas śledztwa poddawano go brutalnym torturom, w celu wymuszenia zeznań obciążających Gomułkę i Spychalskiego. Śledztwo zakończono 17 grudnia 1954 roku, a Komar 23 grudnia został zwolniony z aresztu Informacji Wojskowej.

W latach 1955-1956 piastował stanowisko dyrektora Fabryki „Spefika” na Służewcu oraz Warszawskich Zakładów Fotochemicznych „Foton” na Woli. 24 sierpnia 1956 roku stanął na czele Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, w którym to okresie pełnił rolę dowódcy KBW do lipca 1959 roku. W październiku tegoż roku, podczas VIII Plenum KC PZPR w Warszawie, stawił czoła oddziałom Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej i Wojska Polskiego. Zakończenie jego działalności w ministerstwie nastąpiło 15 lutego 1968 roku w wyniku antyrewizjonistycznych i antysemickich czystek. Po tym wydarzeniu Komar znalazł się pod obserwacją Służby Bezpieczeństwa, podejrzewany o inspirowanie tzw. wydarzeń marcowych.

Ostatecznie Wacław Komar znalazł spoczynek w cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w którym znajduje się w kwaterze B 2-Tuje-16.

Ordery i odznaczenia

Wśród wielu odznaczeń i orderów, które otrzymał Wacław Komar, znajdują się zarówno krajowe, jak i zagraniczne wyróżnienia.

• Order Sztandaru Pracy I klasy,
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy,
• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari (16 lipca 1946),
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal „Za waszą wolność i naszą”,
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego,
• Złote Odznaczenie im. Janka Krasickiego (1966),
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1966),
• Order Lwa Białego (Czechosłowacja),
• Order Słowackiego Powstania Narodowego (Czechosłowacja),
• Krzyż Wolności (Czechosłowacja),
• Dukielski Medal Pamiątkowy (Czechosłowacja),
• Medal „20 rocznicy Walk w Hiszpanii” (Jugosławia),
• Medal Hansa Beimlera (NRD),
• Medal Garibaldiego (Włochy).

Te odznaczenia świadczą o wieloletniej służbie i poświęceniu dla kraju oraz międzynarodowej społeczności.

Życie prywatne

Mieszkał w stolicy Polski, Warszawie. Jego życie osobiste było związane z Marią Sokołowską, znaną również jako Riva Cukierman, która urodziła się w 1917 roku i odeszła w 2014.

W ich rodzinie pojawiły się dwa dzieci: córka Krystyna, która żyła w latach 1936–1990, oraz syn Michał Komar, urodzony w 1946 roku, który odniósł sukces jako pisarz i publicysta.

---

Oceń: Wacław Komar

---