Emilian Kamiński

---

Życiorys

Emilian Kamiński to postać niezwykle wpływowa w polskim środowisku teatralnym. Uczył się w Technikum Ekonomicznym nr 8 w Warszawie. Następnie, po ukończeniu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie w 1975 roku, zadebiutował w spektaklu Pierwszy dzień wolności autorstwa Kruczkowskiego, w reżyserii Tadeusza Łomnickiego. Jego talent zaowocował szczególnie pamiętną rolą w przedstawieniu prozy Edwarda Stachury Się, które miało miejsce w Teatrze Na Rozdrożu w Warszawie.

Na dużym ekranie zadebiutował w filmie Akcja pod Arsenałem w reżyserii Jana Łomnickiego w 1977 roku, wcielając się w postać jednego z młodych żołnierzy Szarych Szeregów. Kolejną znakomitą kreacją była rola w filmie Tango ptaka z 1980 roku, gdzie zagrał postać Roberta, niestałego w uczuciach młodzieńca.

Kamiński związał się z Teatrem Narodowym w latach 1977-1983, gdzie występował w przedstawieniach reżyserowanych przez Adama Hanuszkiewicza, takich jak Mąż i żona Aleksandra Fredry, Sen srebrny Salomei Juliusza Słowackiego, Dziady Adama Mickiewicza oraz Bracia Karamazow Fiodora Dostojewskiego. Był również aktywny w innych dziełach, takich jak …i Dekameron Giovanniego Boccaccio i Śpiewnik domowy Stanisława Moniuszki.

W latach 1980-1981 współpracował z NSZZ „Solidarność”, pełniąc funkcję wiceprzewodniczącego w komisji zakładowej Teatru Narodowego. W stanie wojennym był jednym z założycieli oraz artystów Teatru Domowego, który stanowił formę artystycznego protestu przeciwko komunistycznemu reżimowi. Pierwsze przedstawienie miało miejsce 1 listopada 1982 roku w mieszkaniu Ewy Dałkowskiej, a sztuka nosiła tytuł „Przywracanie porządku”.

W latach 1983-2000 związał się z Teatrem Ateneum, gdzie zrealizował swoje pierwsze przedstawienie jako reżyser – Słodkie Miasto (1983), we współpracy z Wojciechem Młynarskim zrealizował spektakl Brel (1985). Stworzył wiele pamiętnych ról, między innymi w inscenizacjach Cyd oraz Maria i Woyzeck w latach 1985-1986.

Jego popularność wzrosła po wcieleniu się w rolę Jerzego, artysty malarza w ekranizacji powieści Kornela Makuszyńskiego Szaleństwa panny Ewy (1985). Kamiński występował także w różnych warszawskich teatrach, w tym w Rozmaitości oraz Teatrze Powszechnym im. Zygmunta Hübnera, gdzie odniósł sukces w przedstawieniu Na szkle malowane autorstwa Ernesta Brylla i w reżyserii Krystyny Jandy.

W wieloletniej karierze z powodzeniem występował także w musicalach, takich jak Romeo i Julia w reżyserii Janusza Józefowicza oraz na scenie Studio Buffo. W 1997 roku powrócił na stałe do Teatru Narodowego.

Kamiński został doceniony za swoje osiągnięcia artystyczne na wielu festiwalach. W 1993 roku zdobył nagrodę jury oraz publiczności na XXVII Festiwalu Teatrów Jednego Aktora w Toruniu za monodram Kontrabasista według Patricka Süskinda. W 2002 roku zdobył wyróżnienie za autorskie słuchowisko Romans na II Krajowym Festiwalu Teatru PR i TV „Dwa Teatry” w Sopocie, a dwa lata później, w 2004 roku, otrzymał II miejsce w plebiscycie na najlepszą rolę męską na Spotkaniach Teatralnych w Rzeszowie.

W 2002 roku założył Fundację Wspierania Twórczych Inicjatyw Teatralnych „Atut”, której celem jest działanie na rzecz rozwoju teatru. 27 kwietnia 2009 roku uruchomił własną scenę teatralną – Teatr Kamienica. Kolejne lata poświęcił na poszukiwanie odpowiedniego miejsca oraz zbieranie funduszy na realizację swojego projektu.

Prowadził także prace budowlane związane z wykończeniem teatru, w czym wspierały go żona, Justyna Sieńczyłło, oraz Jolanta Pachowska. Uroczyste otwarcie Teatru Kamienica miało miejsce 27 marca 2009 roku, z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru oraz setnej rocznicy wybudowania kamienicy.

W ostatnim czasie, 3 grudnia 2024 roku, miało miejsce uroczyste odsłonięcie muralu na cześć Emiliana Kamińskiego, umieszczonego na ścianie budynku przy ulicy Solidarności 91 w Warszawie, w sąsiedztwie Teatru Kamienica. Data odsłonięcia muralu jest symboliczna, ponieważ jest to Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami, a Kamiński przez lata angażował się w pomoc osobom wykluczonym społecznie.

Życie prywatne

Emilian Kamiński był starszym bratem znanej aktorki Doroty Kamińskiej. Związek z Izabellą Jarską, który zaowocował narodzinami córki Natalii, był jego pierwszym małżeństwem. W drugim małżeństwie z Justyną Sieńczyłło doczekał się dwóch synów: Kajetana oraz Cypriana. Rodzina osiedliła się w Józefowie, niedaleko Warszawy.

26 grudnia 2022 roku, po długiej i ciężkiej chorobie, zmarł w towarzystwie najbliższych. Jego pożegnanie odbyło się 4 stycznia 2023 roku, po mszy świętej w kościele św. Karola Boromeusza. Uroczystość miała wyjątkowy, państwowy charakter.

Pochowano go w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, gdzie spoczywa wśród osób zasłużonych dla Polski.

Odznaczenia

Emilian Kamiński został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami, które świadczą o jego wybitnych osiągnięciach i wkładzie w kulturę oraz społeczeństwo. Wśród jego medalowych laurów znajduje się wiele znaczących wyróżnień, które podkreślają jego zasługi.

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2022, pośmiertnie),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2014),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2007),
• Krzyż Wolności i Solidarności (2019),
• Złoty Krzyż Zasługi (2005),
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2022),
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007),
• Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości (2019),
• Medal Świętego Brata Alberta (2012),
• Medal Pamiątkowy „Pro Masovia” (2014).

Wszystkie te odznaczenia ukazują nie tylko talent artysty, ale również jego zaangażowanie w działalność na rzecz kultury i wartości społecznych w Polsce.

Filmografia

Filmy/Seriale TV

• 1977: Akcja pod Arsenałem – „Jur”,
• 1978: Wesela nie będzie – Grzegorz,
• 1978: Zaległy urlop – członek pracowni Marii,
• 1978: Ślad na ziemi – Marcin Kortycki, syn dyrektora,
• 1978: Bestia – Franek,
• 1978: Biały mazur – Szymon Diksztajn,
• 1979: Deklinacja,
• 1980: Tango ptaka – Robert,
• 1980: Bez miłości – chłopak Marianny,
• 1982: Niech cię odleci mara – Romuś,
• 1983: Szaleństwa panny Ewy – Jerzy Zawidzki,
• 1984: Trzy stopy nad ziemią – górnik Henio, zięć Zymana,
• 1984: Ceremonia pogrzebowa – Jancarz,
• 1984: Szaleństwa panny Ewy – malarz Jerzy Zawidzki,
• 1985: Tanie pieniądze – „Wrangler”,
• 1986: Tango z kaszlem – Feliks,
• 1988: Rodzina Kanderów – Heniek, kolega Jurka (odc. 1 i 6),
• 1988: Pan Kleks w kosmosie – dyrektor Kudłacz, kierownik Gładysz,
• 1988: I skrzypce przestały grać – śpiewak cygański na wigilii,
• 1990: Maria Curie – śpiewak w kabarecie,
• 1990: Urodziny Kaja – kelner,
• 1991: Przeklęta Ameryka,
• 1994–1995: Fitness Club – Rysio,
• 1994: Żabi skok – Schizol,
• 1996: Matka swojej matki – przyjaciel Ewy,
• 1999: Klan – Tomasz Jakubowski, mąż Bogny,
• 2001: Boże skrawki – oficer niemiecki Franz,
• 2002: Kariera Nikosia Dyzmy – przewodniczący Trędowaty,
• 2004–2006: Bulionerzy – prokurator – adwokat Jan Grzegorczyk,
• 2004–2023: M jak miłość – Wojciech Marszałek, ojciec Madzi,
• 2005: Tak miało być – Tadzik, wuj Ewy, Misi i Jędrka,
• 2006: Szatan z siódmej klasy – doktor Cisowski,
• 2007: U Pana Boga w ogródku – Jerzy Bocian,
• 2007–2008: Doręczyciel – piosenkarz Bernard Rudacki,
• 2009: U Pana Boga za miedzą – Jerzy Bocian,
• 2010: Prosta historia o miłości – ojciec Marty,
• 2012: Przedtem, potem – Jurek, wuj Celiny,
• 2013: Sierpniowe niebo. 63 dni chwały – dyrektor,
• 2019: Młody Piłsudski – gubernator Piotr Orżewski,
• 2022: Lokatorka – szef ruchu lokatorów,
• 2023: U Pana Boga w Królowym Moście – burmistrz Jerzy Bocian (ostatnia rola).

Gościnnie

• 1999: Policjanci – Adam Jobkiewicz, kierownik w ZUS-ie; mechanik Stacho Basiak, sobowtór Jobkiewicza (odc. 2),
• 1999: Miodowe lata – Malicki (odc. 26),
• 2000: Duża przerwa – Patryk (odc. 1),
• 2000: 13 posterunek 2 – Józef Oczko „Ambasador” (odc. 36),
• 2002: Psie serce – Tenor (odc. 6),
• 2003: Na dobre i na złe – Małecki, ojciec Kasi (odc. 152),
• 2004: Rodzinka – Wiesiek Krupa (odc. 15),
• 2004: Pensjonat pod Różą – Zygmunt, mąż Eli (odc. 28),
• 2005–2006: Egzamin z życia – szef firmy komputerowej (odc. 17 i 23),
• 2006: Ale się kręci – wicepremier Stach Mrugała (odc. 7),
• 2008: Kryminalni – szef partii „Twoja Przyszłość” Łukasz Mader (odc. 96),
• 2012: Ranczo – ekspert (odc. 68).

Dubbing

• 1960–1966: Flintstonowie,
• 1961–1962: Kot Tip-Top – Tip Top,
• 1970: Krzyż i sztylet – Big Cat,
• 1977: Annie Hall – Alvy Singer,
• 1981–1983: Dookoła świata z Willym Foggiem,
• 1983–1987: Fraglesy – wujek Matt z podróży,
• 1985: Wuzzle – Bajer,
• 1987: Rzeka kłamstwa – Bazyli, młody Cygan,
• 1989: Janka – właściciel kinematografu,
• 1989: Mała Syrenka – Krab Sebastian,
• 1990–1991: Muminki – Pan Poszukiwacz,
• 1992–1994: Mała syrenka – Sebastian,
• 1994: Król Lew – Pumba,
• 1994: Asterix podbija Amerykę – Generał Centurion,
• 1995: Toy Story – Hamm,
• 1995–1998: Timon i Pumba – Pumba, Bampu (odcinek 2a), Wujek Borys (odcinek 16a), Wieprz Cisco (odcinek 34a),
• 1997: Zorro – kapitan Montecero,
• 1998: Magiczny miecz – Legenda Camelotu – Devon,
• 1998: Król Lew II: Czas Simby – Pumba,
• 1999: Planescape: Torment – Morte,
• 1999: Toy Story 2 – Hamm,
• 2000: Mała Syrenka 2: Powrót do morza – Krab Sebastian,
• 2000: Cybernetyczny świat,
• 2001–2002: Cafe Myszka – Pumba; Sebastian,
• 2004: Król Lew – Pumba,
• 2004: Lucky Luke – Bankier,
• 2004: Król Lew III: Hakuna matata – Pumba,
• 2004: Parę osób, mały czas – Jacek,
• 2008: Mała Syrenka: Dzieciństwo Ariel – Krab Sebastian,
• 2010: Toy Story 3 – Hamm,
• 2019: Toy Story 4 – Hamm.

---

Oceń: Emilian Kamiński

---