Maciej Parowski

---

Życiorys

Maciej Parowski to postać o niezwykle bogatym dorobku literackim, który rozpoczął swoją drogę jako student Politechniki Warszawskiej. Jego kariera dziennikarska rozpoczęła się w 1974 roku, kiedy to zajął się pisaniem felietonów. W kolejnych latach piastował różne ważne stanowiska w redakcjach, w tym kierownika działu kulturalnego oraz redaktora naczelnego tygodnika studenckiego „Politechnik” w 1981 roku.

W latach 1977–1979 pełnił rolę kierownika działu krytyki i nauki w tygodniku „Razem”, a jego teksty zaczęły się pojawiać w takich pismach jak „Życie Warszawy”, „Na Przełaj”, „Kultura”, „Ekran” oraz „Polityka”. Od 1982 roku do początku 2013 roku pracował jako kierownik działu literatury polskiej w miesięczniku „Fantastyka” (później „Nowa Fantastyka”), a w latach 1992-2003 również jako redaktor naczelny. W chwili swojej śmierci zajmował stanowisko redaktora naczelnego kwartalnika „Czas Fantastyki”.

Debiut literacki Parowskiego miał miejsce w nurcie science fiction, kiedy to opublikował opowiadanie „Bunt robotów” w „Na Przełaj”. Już w 1973 roku zdobył wyróżnienie w konkursie „Młodego Technika” za swoje opowiadanie „Poczucie pełni”. W 1982 roku wydana została jego powieść „Twarzą ku ziemi”, pisana przez kilka lat. W jego twórczości dominowały teksty osadzone w nurcie fantastyki socjologicznej, a Parowski był także członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, co dodatkowo podkreśla jego zaangażowanie w życie literackie kraju.

W drugiej połowie lat 90. zwrócono uwagę na jego publiczny konflikt z polskim fandomem fantastycznym, który dotyczył nagrody im. Janusza A. Zajdla oraz podziałów w fantastyce na „problemową” oraz „rozrywkową”, a także jego krytyki dzieł takich autorów jak Anna Brzezińska i Antonina Liedtke. W wyniku tych sporów Śląski Klub Fantastyki przyznał mu w 1999 roku antynagrodę Złoty Meteor, co z pewnością przełożyło się na jego renomę w środowisku literackim.

W 2006 roku Parowski został uhonorowany na Międzynarodowym Festiwalu Komiksu w Łodzi, gdzie otrzymał doktorat humoris causa oraz nagrodę im. Papcia Chmiela za swoje osiągnięcia w zakresie polskiego komiksu. Jego wkład w rozwój gatunku doceniły także instytucje kultury. Z okazji 25-lecia pisma „Fantastyka”, 30 października 2007 roku, minister kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski uhonorował go srebrnym medalem „Gloria Artis”, co było kolejnym dowodem na jego istotny wkład w polską kulturę literacką.

Jedną z jego powieści, „Burza”, wyróżniono w IX edycji (2010) Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza, a sama jego kariera zakończyła się tragicznie 2 czerwca 2019 roku, gdy zmarł na raka trzustki. Został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 57A-1-28). Po jego śmierci, doceniając jego osiągnięcia, został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W 2020 roku redakcja „Nowej Fantastyki” postanowiła nazwać „Reflektor” w jednej z kategorii corocznych Nagród Nowej Fantastyki na Nagrodę im. Macieja Parowskiego, chcąc w ten sposób upamiętnić jego istotny wkład w rozwój literackich talentów. Dodatkowo w 2023 roku powstał film dokumentalny o Parowskim pt. „Fantastyczny Matt Parey”, w którym tytułowy Matt Parey to postać inspirowana samym Parowskim, dodana do komiksu Funky Koval, stworzonego przez niego wspólnie z Bogusławem Polchem oraz Jackiem Rodkiem.

Twórczość

Książki

Maciej Parowski jest autorem wielu znakomitych dzieł literackich. W jego dorobku znajdują się:

• Bez dubbingu (zbiór felietonów, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1978),
• Twarzą ku ziemi (powieść, Czytelnik 1982),
• Sposób na kobiety (zbiór opowiadań, KAW 1985),
• Czas fantastyki (eseje, wywiady, recenzje; Glob 1990),
• Burza. Ucieczka z Warszawy ’40 (powieść, Narodowe Centrum Kultury 2010),
• Małpy Pana Boga. Słowa (eseje, wywiady, recenzje; Narodowe Centrum Kultury 2011),
• Małpy Pana Boga. Obrazy (Narodowe Centrum Kultury 2013),
• Z bandytą w windzie (Solaris 2015),
• Kukułka na koniu trojańskim. Małpy Pana Boga 3. Retrospekcje. (Prószyński i S-ka 2017),
• Wasz cyrk, moje małpy. Chronologiczny alfabet moich autorów. Tom 1 i 2 (eseje, wywiady, SQN 2019).

Komiksy

W obszarze komiksu Parowski również zyskał uznanie, współpracując z innymi twórcami. Oto niektóre z jego ważniejszych projektów:

• Funky Koval (wspólnie z Bogusławem Polchem i Jackiem Rodkiem):
• Bez oddechu,
• Sam przeciw wszystkim,
• Wbrew sobie,
• Wrogie przejęcie.
• Wiedźmin (wspólnie z Bogusławem Polchem i Andrzejem Sapkowskim):
• Droga bez powrotu,
• Geralt,
• Mniejsze zło,
• Ostatnie życzenie,
• Granica możliwości,
• Zdrada.
• Burza (rys. Krzysztof Gawronkiewicz) – ukazał się w antologii Egmontu 'Wrzesień. Wojna narysowana’ w 2003,
• Naród wybrany (rys. Jarosław Musiał) – drukowany w „Nowej Fantastyce” w roku 1992 i 1993 (12 odcinków po 4 plansze),
• Planeta robotów (rys. Jacek Skrzydlewski) – Ongrys, 2013.

---

Oceń: Maciej Parowski

---