Wojciech Fangor

---

Życiorys

Wojciech Fangor przyszedł na świat w rodzinie o wykształceniu artystycznym. Jego ojciec, Konrad, był absolwentem inżynierii wodnej Politechniki Lwowskiej, natomiast matka, Wanda z Chachłowskich, ukończyła konserwatorium i była pianistką. W latach 1936–1938 artysta miał okazję podróżować po Europie, odwiedzając słynne muzea w takich miastach jak Paryż, Wiedeń, Wenecja, Florencja, Rzym, Neapol oraz Stambuł. W Paryżu, na Wystawie Światowej w 1937 roku, natknął się na obraz „Guernica” autorstwa Pablo Picassa, co miało istotny wpływ na jego przyszłą twórczość.

W czasie II wojny światowej, Wojciech Fangor przebywał na wsi w rejonie Warszawy. W latach 1940–1944 zdobywał wiedzę artystyczną w prywatnych studiach pod kierunkiem Felicjana Szczęsnego Kowarskiego oraz Tadeusza Pruszkowskiego. W 1946 roku, po udanej prezentacji swoich prac i zdaniu egzaminów z historii sztuki, uzyskał dyplom magistra malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Wczesne lata pięćdziesiąte XX wieku były czasem, w którym Fangor tworzył dzieła odpowiadające wymaganiom realizmu socjalistycznego, jak chociażby „Matkę Koreankę”, która obecnie znajduje się w zasobach Muzeum Narodowego w Warszawie, oraz „Postaci” w Muzeum Sztuki w Łodzi. W latach 1953–1961 był docentem na warszawskiej akademii sztuk pięknych.

Po okresie odwilży, jaka nastała po śmierci Stalina, artysta stopniowo odszedł od konwencji socrealizmu, stając się jednym z głównych twórców polskiej szkoły plakatu. W 1958 roku, wspólnie ze Stanisławem Zamecznikiem, zaprezentował „Studium przestrzeni” – pierwszy environment w Polsce, który zyskał uznanie ogólnopolskie. Fangor był także odpowiedzialny za nowoczesne mozaiki op-artowe, które zdobiły dworzec Warszawa Śródmieście, obecnie uznawane za zabytek.

W 1961 roku artysta opuścił Polskę, a następnie mieszkał m.in. w Berlinie Zachodnim, Anglii oraz w Stanach Zjednoczonych, gdzie prowadził wykłady na różnych uczelniach artystycznych. W latach 1972–1977 współpracował z Jerzym Sołtanem nad projektem wystroju szkół podstawowych w stanie Massachusetts. Po powrocie do ojczyzny w 1999 roku, Fangor kontynuował swoją działalność artystyczną, zajmując się także projektowaniem.

W 1970 roku miał zaszczyt być pierwszym polskim artystą, który zorganizował indywidualną wystawę w Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku. W latach 60. i 70. powstała ważna seria jego dzieł, która ukazywała efekty optyczne za pomocą charakterystycznych kształtów takich jak koła i fale. W 2007 roku stworzył projekt wystroju dla 7 stacji II linii warszawskiego metra, które stały się znane na całym świecie jako największa galeria op-artu podziemnego.

23 kwietnia 2013 roku w Muzeum Historycznym m.st. Warszawy miało miejsce uroczyste odsłonięcie malowidła „Kucie kos,” które stworzył w 1954 roku na zlecenie Stanisława Zamecznika. To monumentalne dzieło, któremu poświęcone były lata przygotowań, przedstawia trzech mężczyzn wykuwających kosę przy kowadle, nawiązując do znanego rysunku Artura Grottgera.

Interesującym jest, że obraz, mimo swojego znaczenia, został zasłonięty w dniu otwarcia muzeum, 17 stycznia 1955 roku, przez panel sklejki, pomalowany na kolor ścian. Ujawniono go dopiero po 59 latach, w trakcie remontu Muzeum Warszawy. Przyczyną zasłonięcia była prawdopodobnie krytyka ze strony Stanisława Lorentza, dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie, a także związane z nią zmiany w lokalizacji ekspozycji dotyczącej powstania styczniowego.

Pojawił się na światło dzienne 25 października 2015 roku w Warszawie, a jego doczesne szczątki spoczęły 3 listopada 2015 roku w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Życie prywatne

Artysta był dwukrotnie żonaty, co miało znaczący wpływ na jego życie osobiste. Pierwszą małżonką, z którą związał się 22 października 1944 roku, była Zofia Krystyna Machnicka. Z tego małżeństwa urodził się ich syn, Roman, który przyszedł na świat 17 listopada 1945 roku w Warszawie.

Jednakże, po wielu latach, związek ten zakończył się rozwodem w 1965 roku. Po tym wydarzeniu Wojciech Fangor ponownie odnalazł miłość. Jego drugą żoną została malarka Magdalena Shummer-Fangor, co również stanowiło istotny element jego życia artystycznego oraz osobistego.

Ordery i odznaczenia

Wojciech Fangor, uznawany za jednego z najważniejszych polskich artystów, został wyróżniony licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego niezwykłych osiągnięciach w dziedzinie sztuki.

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – przyznany w 2011 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi – otrzymany 15 lipca 1954 roku,
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – przyznany 19 czerwca 2008 roku.

Nagrody

Wojciech Fangor, uznawany za jednego z czołowych przedstawicieli polskiej sztuki, zdobył wiele prestiżowych wyróżnień przez swoją bogatą karierę. Oto niektóre z jego osiągnięć:

• II nagroda na II. Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w Warszawie za dzieła pt. Matka Koreanka oraz Lenin w Poroninie, 1951,
• Nagroda Państwowa III stopnia, przyznana za obrazy Matka Koreanka i Lenin w Poroninie, które były prezentowane na II Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki, 1952,
• Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida, w kategorii sztuk plastycznych, 2009,
• Nagroda im. Jana Cybisa, 2014.

Filmy

Twórczość Wojciecha Fangora z okresu od lat 60. do 90. XX wieku znalazła swoje miejsce w filmie dokumentalnym zatytułowanym Fangor notatki z wystawy, który zrealizowany został w 1991 roku przez TVP.

Bohater tego dzieła filmowego, Wojciech Fangor, występuje także w dokumencie z 2009 roku, który nosi tytuł Polnische Plakat Kunst: Wojciech Fangor. Jest to część szerszego cyklu, który przybliża sylwetki wybitnych grafików polskiej szkoły plakatu.

---

Oceń: Wojciech Fangor

---