Roman Witorzeniec, znany także jako Roman Pawelczyk, urodził się 10 września 1891 roku w Warszawie. Był on postacią znaczącą w historii wojskowości polskiej. W okresie swojej służby wojskowej, Witorzeniec osiągnął stopień pułkownika piechoty Wojska Polskiego.
Po jego śmierci, która miała miejsce 5 lutego 1962 roku w Londynie, Witorzeniec otrzymał pośmiertnie awans do stopnia generała brygady, co podkreśla jego zasługi oraz wkład w rozwój polskich sił zbrojnych.
Przebieg służby wojskowej
Podczas I wojny światowej Roman Witorzeniec zaangażował się w walki jako członek Legionów Polskich, gdzie pełnił funkcję oficera 2 pułku piechoty. Jego kariera wojskowa rozwijała się dynamicznie; w dniu 29 września 1914 roku awansował na chorążego, a następnie otrzymał kolejne stopnie wojskowe: podporucznika 27 stycznia 1915 roku, porucznika 26 maja 1915 roku, a na kapitana awansował 1 listopada 1916 roku.
W lutym 1919 roku Witorzeniec objął dowództwo batalionu strzelców Nr 7 z siedzibą w Częstochowie. Już 17 maja 1919 roku przeformował ten batalion w Bytomski Pułk Strzelców, gdzie wydał swój pierwszy rozkaz dzienny jako nowy dowódca. W 1920 roku, 10 marca, oddział, którym dowodził, został przemianowany na 167 Bytomski pułk piechoty. 15 listopada 1919 roku został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego jako oficer Wojsk Wielkopolskich z Legionów Polskich, uzyskując stopień majora nadany przez Komisariat Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu.
21 czerwca 1920 roku przejął dowództwo 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych, z którym walczył przeciwko bolszewikom. Od grudnia 1921 roku stacjonował z jednostką w Brzeżanach, pełniąc funkcję dowódcy pułku do 13 marca 1922 roku. 20 sierpnia 1921 roku Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych ogłosił zmianę jego nazwiska z „Pawelczyk” na „Witorzeniec”, którym był znany w okresie służby w Legionach Polskich.
W 1923 roku pozostawał w rezerwie jako oficer 51 pułku piechoty. 24 maja 1924 roku przeniesiono go do 43 pułku Strzelców Kresowych w Dubnie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku. Z dniem 1 lipca 1924 roku, z uznaniem jego długoletniej służby, został przemianowany na oficera zawodowego w stopniu podpułkownika z datą starszeństwa na 1 czerwca 1919 roku, plasując się na 108,5 lokacie w korpusie oficerów piechoty. 18 stycznia 1925 roku objął dowództwo 44 pułku Strzelców Kresowych w Równem.
Po awansie 16 marca 1927 roku stał się pułkownikiem z datą starszeństwa z 1 stycznia 1927 roku, zajmując 6. lokatę w korpusie oficerów piechoty. Z dniem 23 października 1931 roku otrzymał stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej w 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty w Gnieźnie. W latach 1932-1933 był studentem VII Kursu Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. Po powrocie w listopadzie 1935 roku, jego nowym stanowiskiem stał się pomocnik dowódcy Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie, gdzie służbę pełnił aż do września 1939 roku.
W okresie II wojny światowej osiedlił się jako osadnik wojskowy w kolonii Orle Gniazdo (osada Mołotków, gmina Białozórka). Podczas kampanii wrześniowej kontynuował współpracę z generałem brygady Aleksandrem Narbutt-Łuczyńskim, dowódcą Okręgu Korpusu Nr V, jednocześnie zajmując się organizacją etapów Armii „Kraków”. Po zakończeniu działań wojennych, na emigracji, stał się członkiem II Rady Rzeczypospolitej Polskiej oraz kierownikiem Biura Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych. Pełnił także funkcję sędziego polskiego Sądu Obywatelskiego w Londynie.
Roman Witorzeniec zmarł 5 lutego 1962 roku w Londynie, a jego ostatnim miejscem spoczynku stał się cmentarz Gunnersbury. Pośmiertnie został mianowany generałem brygady przez Prezydenta RP August Zaleskiego, z datą starszeństwa z 19 marca 1962 roku w korpusie generałów.
Ordery i odznaczenia
Roman Witorzeniec, w swoim życiu, otrzymał wiele prestiżowych wyróżnień i odznaczeń, które stanowią dowód na jego zasługi oraz oddanie dla kraju. Poniżej znajduje się lista tych odznaczeń:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1922),
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1958),
- Krzyż Niepodległości (12 maja 1931),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie, po raz 2 i 3 w 1921),
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931),
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
Przypisy
- K. Siemaszko, Sąd Obywatelski w Londynie. Organizacja i orzecznictwo, Poznań 2013, s. 50
- Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 224. [dostęp 10.04.2015 r.]
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan, Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939, Biblioteka Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego tom 29, Fundacja CDCN, Kraków 2006, ISBN 978-83-7188-899-1, s. 7, 518.
- Aleksander Narbutt-Łuczyński, Mój udział w kampanii wrześniowej w: Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach, wybór i oprac. Mieczysław Cieplewicz, Eugeniusz Kozłowski, Wydawnictwo MON, Warszawa 1989, ISBN 83-11-07709-6, s. 599, 601, 602.
- Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 4, Londyn 23.05.1958 r., s. 23. „za pracę na stanowisku Szef Biura Generalnego Inspektora Polskich Sił Zbrojnych wśród Polonii w Brazylii”
- M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 51 z 24.05.1924 r., s. 293.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 85 z 27.08.1924 r., s. 482.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 18.01.1925 r., s. 26.
- Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 60, 161.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 23.10.1931 r., s. 324.
- Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 16, 489.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 33 z 20.08.1921 r., poz. 1736.
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.06.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24.09.1921 r., s. 162, 948.
- Leopold Weber, Zarys historii wojennej 51-go Pułku Piechoty Strzelców Kresowych, Warszawa 1928, s. 20, 21, 35. W Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 27 z 21.07.1920 r., poz. 673.
- Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 270, 467.
- Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 97 z 27.12.1919 r., poz. 4059.
- Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 10, s. 320 (Dekret Naczelnika Państwa z 19.02.1922 r. L. 11429/V.M. Adj. Gen.)
- Dembiński 1969, s. 6.
- Kryska-Karski i Żurakowski 1991, s. 183.
- Marian Głut, Zarys historii wojennej 75-go Pułku Piechoty, Warszawa 1929, s. 6, 9.
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12.04.1917 r.), Warszawa 1917, s. 5.
- Polak (red.) 1991, s. 158.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Włodzimierz Ludwig | Julian Opania | Jerzy Fonkowicz | Wincenty Kowalski | Kazimierz Elżanowski | Marian Orzechowski (1893–1940) | Edward Lewandowski (oficer) | Bronisław Żelkowski | Aleksander Reszczyński | Leon Loria | Jan Strusiński | Jan Maksymilian Sokołowski | Witold Modelski | Józef Adam Stanisław Mickiewicz | Janusz Gumuliński | Zbigniew Czajkowski-Dębczyński | Jan Hiż | Henryk Borucki | Stanisław Machowicz | Tadeusz PraussOceń: Roman Witorzeniec