Adam Wyrębowski, urodzony 19 grudnia 1882 roku w Warszawie, jest postacią, która na stałe wpisała się w historię polskiego duchowieństwa. Zmarł 5 lutego 1952 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie znaczący dorobek zarówno w sferze religijnej, jak i społecznej. Był uznawanym duchownym rzymskokatolickim, który pełnił wiele ważnych ról w czasie swojego życia.
W latach 1920–1927 pełnił funkcję pierwszego Naczelnego Kapelana Policji Państwowej, co świadczy o jego znaczącej roli w kształtowaniu duchowości funkcjonariuszy. Dodatkowo, Wyrębowski był posłem na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w I kadencji (1922–1927), co potwierdza jego wpływ na politykę w okresie II Rzeczypospolitej.
Przez wiele lat, od 1928 do 1952 roku, był proboszczem parafii św. Katarzyny w Warszawie, gdzie zyskał uznanie i szacunek wiernych, a jego działalność duszpasterska na stałe zmieniła życie religijne tej wspólnoty.
Życiorys
Adam Wyrębowski przyszedł na świat jako syn Adama oraz Julianny z domu Podgórskiej. Proces jego edukacji rozpoczął się w gimnazjum, a w 1905 roku ukończył seminarium duchowne w Warszawie. Następnie kształcił się w Akademii Duchownej w Petersburgu, którą ukończył w 1909 roku. Od 1916 do 1919 roku pracował jako nauczyciel w Łodzi. W ważnym momencie swojego życia, a dokładnie w 1914 roku, wspólnie z Leopoldem Skulskim oraz T. Sułowskim, zainicjował tajną organizację „Zjednoczenie”, z ramienia której zaangażował się w pracę sekretariatu Koła Międzypartyjnego w Warszawie w roku 1916.
W 1917 roku dołączył do Zjednoczenia Narodowego, a od 1919 roku zasiadał w Radzie Miejskiej m.st. Warszawy. W latach 1919–1920 redagował tygodnik „Sprawa” w towarzystwie księcia Kazimierza Lutosławskiego. W tym samym okresie założył również Towarzystwo Pracy Katolickiej. W wydarzeniach roku 1920 był członkiem Rady Obrony Stolicy Obywatelskiego Komitetu Obrony Państwa.
Od 1920 roku do 29 listopada 1927 roku pełnił rolę Naczelnego Kapelana Policji Państwowej, a także był dyrektorem szkół średnich w Warszawie. Jego działalność społeczna obejmowała również fotel prezesa Towarzystwa Rozwoju Życia Narodowego w Polsce. W 1925 roku zyskał tytuł generalnego kapelana Stowarzyszenia Straż Narodowa i aktywnie uczestniczył jako członek zarządu Związku Kół Księży Prefektów oraz patronował katolickiemu Związkowi Polek.
Rok 1922 przyniósł mu zaszczyt bycia posłem na Sejm I kadencji z ramienia Klubu Chrześcijańsko-Narodowego. W latach 1928–1952 pełnił funkcję proboszcza parafii św. Katarzyny w Warszawie. Przed II wojną światową zakupił działkę oraz dwór służewski, który przeznaczył na dom opieki. W ramach działalności parafialnej stworzył ośrodek kulturalny, zorganizował katolickie stowarzyszenie dla młodzieży oraz dorosłych, a także orkiestrę kościelną i chór. Organizował kursy gotowania i szycia dla kobiet ze wsi oraz różne wydarzenia charytatywne. W czasie wojny niezwykle odważnie ukrywał w plebanii osoby pochodzenia żydowskiego.
W kwietniu 1948 roku naczelnik więzienia przy ul. Rakowieckiej w Warszawie zwrócił się do księdza Wyrębowskiego z prośbą o wyznaczenie alei na nowym cmentarzu na Służewie, przeznaczonej dla więźniów. Ksiądz stanowczo odmówił chowania więźniów bez aktów zgonów, co spotkało się z groźbami i szykanami z ich strony. Równocześnie w pobliżu, tuż za cmentarnym murem, funkcjonariusze stworzyli masowy grób, w którym wrzucano ciała zamordowanych więźniów, przysypując je wapnem.
Ostatnie lata życia były dla Adam Wyrębowskiego czasem ciężkiej choroby. Wielokrotnie hospitalizowany, stawiał czoła również nieludzkim naciskom ze strony osób domagających się jego odejścia z parafii. W 1950 roku wikariuszem adiutorem został ks. kanonik Antoni Czarnecki, który po śmierci księdza Wyrębowskiego objął probostwo.
5 lutego 1952 roku Adam Wyrębowski zmarł w szpitalu sióstr Elżbietanek na Mokotowie, a zgodnie z jego wolą nie spoczął na starym cmentarzu na Służewie. Został pochowany w grobie obok swojego ojca na Powązkach (kwatera 55-4-30). W 2013 roku jego szczątki zostały ekshumowane i przeniesione w podziemia kościoła św. Katarzyny, gdzie spoczywają teraz wraz z innymi proboszczami służewskimi.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: Adam Wyrębowski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 14.06.2020 r.]
- Józef Maj, Saga służewska, [w:] Aleksandra Sołtan-Lipska (red.), Służew i jego kościół, Warszawa: Parafia Rzymskokatolicka św. Katarzyny, 2013, s. 675, 676.
- Mateusz Wyrwiczh, Służew zapomniana nekropolia [online] [dostęp 18.02.2017 r.]
- Ks. Adam Wyrębowski bohaterem parafii na Ursynowie [online], s. 12 [dostęp 18.02.2017 r.]
- a b 30. Parafia Świętej Katarzyny na Służewie, [w:] Grzegorz Kalwarczyk, Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie, Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 366.
- Michał Ceglarek, Posługa kapelanów Policji Państwowej, „Nasza Służba. Dwutygodnik Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego”, 16 (495), 16.09.2014 r., s. 12 [dostęp 18.02.2017 r.]
- a b c d Wyrębowski Adam, [w:] Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 824.
- Zapisy terroru. Repozytorium Ośrodka Badań nad Totalitaryzmem. Przesłuchanie Adama Wyrębowskiego, Warszawa, 28.10.1949 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Mateusz Matuszewski | Jan Mauersberger | Czesław Falkowski | Jerzy Modzelewski | Henryk Hilchen | Jędrzej Kitowicz | Michał Klepacz | Mieczysława Kowalska | Alicja Jadwiga Kotowska | Antoni Józef Kwiatkowski | Ignacy Dudrewicz | Waldemar Wojdecki | Mieczysław Kwiecień | Feliks Teodor Gloeh | Jan Dekert (biskup) | Małgorzata Kordowicz | Mieczysław Żywczyński | Zygmunt Choromański | Jan Chrzciciel Albertrandi | Jan TwardowskiOceń: Adam Wyrębowski