Zygmunt Choromański

---

Życiorys

Młodość

Zygmunt Choromański urodził się w rodzinie, której ojcem był Edward Choromański, zmarły w 1901 roku, a matką Teresa, z domu Burago, zmarła w 1930 roku. Miał także brata, Czesława, który przyszedł na świat w 1886 roku. Jego ojciec pracował jako kolejarz, a młodość Zygmunta upłynęła częściowo w Skierniewicach. Kształcenie rozpoczął w Szkole Technicznej Warszawsko-Wiedeńskiej Kolei Żelaznej. W 1908 roku wkroczył na drogę duchowną, przystępując do seminariów w Warszawie. W 1913 roku przyjął święcenia subdiakonatu i kontynuował studia na Gregorianum, gdzie z sukcesem obronił pracę doktorską z zakresu prawa kanonicznego, a 30 listopada 1916 roku przyjął święcenia kapłańskie.

Praca kapłańska do 1939

Po uzyskaniu święceń, Zygmunt Choromański rozpoczął swoją kapłańską działalność jako wikariusz w parafii św. Trójcy w Piątku. Już w 1917 roku został mianowany notariuszem w Kurii Metropolitalnej Warszawskiej, gdzie pełnił tę odpowiedzialną funkcję do 1926 roku. W 1921 roku zaczęto mu powierzać również obowiązki obrońcy węzła małżeńskiego w Sądzie Arcybiskupim. Jednocześnie był wykładowcą w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie, gdzie prowadził zajęcia z teologii moralnej oraz prawa kanonicznego. W 1917 roku objął również posadę kapelana Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności. W latach 1920 był jednym z organizatorów Synodu Archidiecezji Warszawskiej, a w okresie 1922-1925 pełnił rolę redaktora naczelnego pisma Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie.

Z początkiem jesieni 1926 roku został mianowany kanclerzem kurii, co spowodowało jego rezygnację z wykładów w seminarium, z wyjątkiem nauk związanych z prawem kanonicznym, które prowadził do 1929 roku. Od tego samego roku był także prezesem Towarzystwa Oszczędności i Pomocy dla Rzymskokatolickiego Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, co pozwoliło mu na efektywne wsparcie wielu inicjatyw, w tym budowy domu dla księży emerytów, ukończonego w 1929 roku. Od 1927 do 1930 roku był równocześnie wikariuszem w parafii św. Andrzeja Apostoła w Warszawie. Od końca lat 20. prowadził współpracę z Kurierem Warszawskim, a jego artykuły w 1934 roku zebrano w publikacji pt. W obronie chrześcijańskiego małżeństwa. W 1927 roku, z przywilejem noszenia rokiety i mantoletu, a dwa lata później uzyskał zaszczyt kanonika gremialnego w Kapitule Metropolitalnej Warszawskiej oraz medal Pro Ecclesia et Pontifice.

II wojna światowa

W pierwszym roku II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku, Zygmunt Choromański wszedł do składu Komitetu Obywatelskiego, który w czasie obrony Warszawy koordynował działania pomocowe. W okresie od 3 do 10 października tego samego roku był w tymczasowym areszcie na Pawiaku. W grudniu 1939 roku został mianowany wikariuszem koadiutorem w parafii św. Aleksandra, gdzie podjął na nowo działalność wykładowcy w seminarium duchownym. Po śmierci abpa Stanisława Galla, administratora archidiecezji warszawskiej w 1942 roku, sbę w skrzynkami błu na kurii i został radcą kurialnym. W wyniku działań wojennych, w lutym 1944, objął probostwo parafii św. Aleksandra, równocześnie stając się wikariuszem generalnym archidiecezji warszawskiej. Po upadku Warszawy w 1944 roku, przebywał w Milanówku, gdzie wspierał biskupa Antoniego Szlagowskiego w organizacji kurialnych prac.

Okres powojenny

Po zakończeniu II wojny światowej, Zygmunt Choromański powrócił do stolicy. W maju 1946 roku papież Pius XII mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji warszawskiej oraz biskupem tytularnym Panopolis. Jego konsekracja miała miejsce 29 czerwca tej samej roku. W lipcu 1946 roku został wyznaczony na sekretarza Konferencji Episkopatu Polski, a w kwietniu 1948 roku uhonorowano go godnością archidiakona Kapituły Metropolitarnej Warszawskiej. Po śmierci kardynała Augusta Hlonda sprawował tymczasową administrację archidiecezji warszawskiej jako wikariusz kapitulny do lutego 1949 roku. Jako sekretarz KEP, miał za zadanie utrzymanie kontaktów z ówczesnym rządem PRL, co czynił od września 1946 roku, prowadząc rozmowy z wiceministrem administracji publicznej Władysławem Wolskim. Uczestniczył również w tworzeniu Komisji Mieszanej z przedstawicielami zarówno rządu, jak i Episkopatu. Był głównym negocjatorem Porozumienia Państwo-Kościół, podpisanego 14 kwietnia 1950 roku, oraz stał w stałym kontakcie z władzami PRL reprezentowanymi przez Antoniego Bidę. Jako proboszcz parafii św. Aleksandra, przystąpił do jej odbudowy, która została zakończona konsekracją w 1952 roku.

Po aresztowaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego, Zygmunt Choromański współuczestniczył w przygotowaniu oświadczenia Episkopatu Polski, które miało wyrazić lojalność wobec władz PRL. W grudniu 1953 roku, wspólnie z innymi biskupami, złożył ślubowanie wierności Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz jej rządowi. Mimo uległej postawy wobec PRL, starał się bronić praw Kościoła, a od 1955 roku czynił to z większą odwagą, starając się o uwolnienie kardynała Wyszyńskiego. Jego działania były w Watykanie krytykowane za nadmierną ostrożność, jednak po uwolnieniu zaufanie do niego okazał sam Stefan Wyszyński. W grudniu 1956 roku został mianowany prałatem-dziekanem Kapituły Metropolitalnej. W 1958 roku, po kolejnych wydarzeniach, został wikariuszem generalnym archidiecezji warszawskiej. W listopadzie tegoż roku dołączył do reaktywowanej Komisji Wspólnej rządu oraz Episkopatu. Okazał się być kluczowym przedstawicielem Episkopatu w relacjach z władzami państwowymi oraz autorem istotnych dokumentów dotyczących działań Kościoła. Jego działalność dotyczyła m.in. administracyjnych szykan i przepisów, które były niekorzystne dla Kościoła. Uczestniczył w I oraz III sesji soboru watykańskiego II. Niestety w lutym 1967 roku przeszedł poważny zawał serca, po którym jego stan zdrowia nigdy nie wrócił do normy. Zmarł 26 grudnia 1968 roku w wyniku kolejnego zawału serca. Zygmunt Choromański spoczywa na warszawskich Powązkach, w kwaterze 205-4-7.

---

Oceń: Zygmunt Choromański

---