Ulica Klonowa w Warszawie

Ulice i place

Ulica Klonowa to istotny element przestrzeni urbanistycznej Warszawy, znajdujący się w obrębie dzielnic Śródmieście oraz Mokotów. Ta malownicza ulica łączy ważne punkty na mapie miasta, zaczynając się przy ulicy Belwederskiej i kierując się w stronę placu Unii Lubelskiej.

Znajdująca się w kluczowej lokalizacji, ulica Klonowa pełni ważną funkcję komunikacyjną, łącząc różne części Warszawy. Jej przestrzeń zyskuje na znaczeniu zarówno w kontekście dostępu do usług, jak i możliwości spacerowych, które oferują mieszkańcom oraz turystom.

Historia

XVIII w.

Ulica Klonowa, znana także w przeszłości jako Okopowa, zyskała swoje pierwsze kształty w roku 1770, stając się drogą o mocno załamanym przebiegu. Ta trasa przebiegała równolegle do tworzonych wówczas okopów Lubomirskiego, a zgodnie z planem miała połączyć późniejsze ulice: Polną oraz Marszałkowską z al. Szucha oraz Drogą Kalwaryjską, znaną obecnie jako Al. Ujazdowskie, w rejonie Belwederu. Fragment Klonowej, od jej załamania do tego węzła komunikacyjnego, prowadził wzdłuż wału, stając się swoistą drożyną forteczną, co wzięło się z pierwotnej nazwy – Okopowa. Na tymże załamaniu powstał bastion ziemny.

Od strony miasta, wzdłuż nowo powstałej drogi, począwszy od 1772 roku, rozwijał się ogród królewskiego malarza Marcella Bacciarellego, który projektowano wokół centralnego rondo, otaczanego alejkami rozchodzącymi się promieniście. Przy załomie Okopowej utworzono heksagonalny staw, natomiast w okolicy późniejszego placu Unii Lubelskiej wzniesiono elegancki pałacyk. W obrębie jego ogrodu zaprojektowano pawilon w formie rotundy, którego autorem był Jan Christian Kamsetzer.

XIX w.

W wskazanym okresie, trójkątny placyk, który tworzyły Okopy Lubomirskiego, obecna ul. Belwederska oraz początkowy odcinek Klonowej, należał do Belwederu. W latach 1819-1820 na tym terenie wzniesiono pawilon stajni oraz wozowni dla wielkiego księcia Konstantego. Istotnym elementem rozwijającej się zabudowy stał się maneż, znany także jako rajszula, którego budowa w latach 1823-1824 zmusiła do przesunięcia wału celem powiększenia posesji. Oba obiekty zaprojektował architekt Jakub Kubicki, a po przeciwnej stronie ulicy postawiono budynki gospodarcze Belwederu.

Od swoich początków, Okopowa była zasadzona klonami, co po roku 1876 przyczyniło się do nadania jej obecnej nazwy. W roku 1884 nowy właściciel Bagateli, dawnych terenów ogrodu Marcella Bacciarellego, Józef Maurycy Kamiński, założył tam ogród zoologiczny. Po kilku latach, Warszawskie Towarzystwo Ogrodnicze nabyło ten teren i przeprowadziło prace porządkowe zgodnie z koncepcją Waleriana Kronenberga, a w 1900 roku część ogrodu wyodrębniono, tworząc nową ulicę Flory.

XX w.

Tereny położone pomiędzy dzisiejszym placem Unii Lubelskiej a nową ulicą zostały podzielone na małe działki, na których do 1914 roku powstały kamienice, uznawane za jedne z najwyższych w Warszawie. Wzdłuż Klonowej, pod numerem 20, po 1900 roku zbudowano trzypiętrowy dom Rösmanów, który wkrótce zyskał dodatkowe piętra około 1911 roku; natomiast pod nr. 14 również postawiono trzypiętrowy dom Grymkiewicza.

W latach 1912–1913, zgodnie z projektem konkursowym Henryka Juliana Gaya, przy numerze 16 zbudowano budynek gimnazjum męskiego Towarzystwa Szkoły Mazowieckiej. Zakończenie jego budowy zbiegło się w czasie z rozpoczęciem budowy kamienicy Alfreda Binzera na rogu z ul. Flory, której autorzy − Karol Jankowski i Franciszek Lilpop − zaplanowali maksymalną wysokość, sięgającą aż ośmiu pięter, co umiejscowiło ten obiekt wśród najwyższych na terenie stolicy.

Do wybuchu I wojny światowej istniejące parceli pozostały niezabudowane, a w latach 30. XX wieku wypełniono te luki, rozbudowując szkołę i wznosząc budynek pod numerem 12 dla Alfreda Binzera. W 1935 roku, po parcelacji pozostałości ogrodu Bagatela, została wytyczona ulica Bacciarellego, a na narożnych parcelach umiejscowiono dwie wille, zaprojektowane przez Marcina Weinfelda (willa Czesława Wehra, nr 4) oraz Bohdana Pniewskiego (willa Muszyńskiego i Urbanowicza, nr 6/8).

Stajnie belwederskie zostały, około 1930 roku, przekształcone na rezydencję marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza oraz hotel Urzędu Rady Ministrów. Klonowa w tym czasie była nowoczesną ulicą, posiadała nawierzchnię asfaltową oraz innowacyjne latarnie gazowe. Naprzeciwko domu pod nr. 20 działała w latach 30. stacja benzynowa. W czasie okupacji, Klonowa znalazła się w obrębie zamkniętej, tzw. dzielnicy niemieckiej, jako jedna z nielicznych ulic w centrum, uniknęła większych strat w zabudowie.

Po wojnie, kamienice uległy zniszczeniu, a gmach Towarzystwa Szkoły Mazowieckiej, poddany niewłaściwej przebudowie, przyjął rolę XV Liceum Ogólnokształcącego im. Narcyzy Żmichowskiej. W 1967 roku zakończono budowę hotelu Urzędu Rady Ministrów.

Ważniejsze obiekty

Wzdłuż Ulicy Klonowej w Warszawie znajduje się wiele istotnych obiektów, które warto poznać.

Przypisy

  1. Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984 r. ISBN 83-213-2993-4.

Oceń: Ulica Klonowa w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.62 Liczba ocen:6