Ulica Inżynierska w Warszawie

---

Historia

Ulica Inżynierska ma bogatą historię, sięgającą czasów, gdy została stworzona jako droga do zajezdni tramwajów konnych, która powstała w 1882 roku. Przez wiele lat zyskała charakter, a jej nazwa, nadana w 1907 roku, nawiązuje do przedsiębiorstw inżynieryjnych, które odegrały kluczową rolę w budowie oraz modernizacji zajezdni, a także w elektryfikacji tramwajów w dzielnicy Praga na początku XX wieku.

Pierwszymi ważnymi obiektami, które powstały w rejonie ulicy, była fabryka armatur metalowych Barwicha i Junga, umiejscowiona pod numerem 5, która rozpoczęła działalność w 1892 roku. W okolicach 1900 roku zrealizowano również duży budynek mieszkalny pod numerem 1, a pomiędzy 1911 a 1913 rokiem przebudowano kolejne nowoczesne kamienice.

W 1908 roku zajezdnia tramwajów konnych została przystosowana do obsługi elektrycznego taboru. Dwa lata później powstał nowy obiekt administracyjny, co wskazuje na rozwój infrastruktury. W roku 1912, pod numerem 11, zaczęła funkcjonować wytwórnia koronek i haftów, prowadzona przez Adolfa Pypkego oraz Zelmana Rosenfrieda. Poza tym, w okresie międzywojennym, pod numerem 4 zlokalizowane było kino Era, które cieszyło się dużym zainteresowaniem widzów.

Po 1918 roku, na terenach uprzednio należących do wojska, zrealizowano końcowy odcinek ulicy Inżynierskiej, łącząc ją z ul. 11 Listopada. Do momentu dalszej zabudowy składała się ona wyłącznie z koszarowego budynku o rzucie w kształcie podkowy.

W trakcie II wojny światowej, w latach 1939–1945, wiele obiektów zostało zniszczonych, jednak straty ograniczyły się głównie do frontowego domu na posesji Karola Junga oraz budynku koszarowego znajdującego się przy końcowym odcinku ulicy.

Można zauważyć, że 18 listopada 1944 roku, w zaadaptowanej przestrzeni kina „Syrena” w budynku nr 4, miała miejsce premiera pierwszego przedstawienia w wyzwolonej prawobrzeżnej części Warszawy. Był to spektakl „Majster i Czeladnik” autorstwa Józefa Korzeniowskiego, który podkreślał znaczenie kultury w trudnych czasach.

Budynki

W obrębie ulicy Inżynierskiej w Warszawie można spotkać wiele interesujących budynków, które mają swoją unikalną historię i architekturę.

• Kamienica Gelbfisza i Rotenberga jest usytuowana na skrzyżowaniu z ul. Wileńską, wzniesiona w okolicach 1900 roku. Obecnie traci swój pierwotny wygląd, brakuje jej tynków, ale wciąż można dostrzec zachowane elementy unikatowego wystroju malarskiego klatki schodowej oraz drzwi do mieszkań o typowych dla neogotyku formach.
• Zespół Domów Towarzystwa Akcyjnego Przechowywania Mebli A. Wróblewski i S-ka (numer 3) został wybudowany w 1910 roku, a ostatni budynek w tym zespole powstał w latach 1913-1914. Spółka zajmowała się przechowywaniem mebli i wyposażenia wnętrz. Budynki (frontowy ośmiopiętrowy, tylne pięciopiętrowe) zrealizowane zostały z cegły, a ich forma stanowi przykład modernistycznej interpretacji architektury średniowiecznej. W 2017 roku miasto ogłosiło przetarg na architektoniczną koncepcję zespołu z budynkiem przyległym do ul. Targowej, który ma być przeznaczony na Centrum Kreatywności Nowa Praga.
• Budynek dawnego kina „Era” (numer 2) odrestaurowano po wojnie, zachowując jego oryginalny układ wnętrz. Kino było jednym z pierwszych obiektów tego typu w dzielnicy, funkcjonując już przed rokiem 1929, a później mieściło między innymi studio TV Superstacji.
• Zespół zabudowań mieszkalnych i przemysłowych Karola Junga jest najstarszą zabudową w okolicy remizy tramwajowej. Frontowy dom został zniszczony w latach 1939-1945, jednak przetrwały zabudowania fabryczne, które posiadają szyld w języku rosyjskim (sprzed 1918): Л.БАРВИХ И А.Ю[НГ]. W latach 1932-1933 działały tutaj Warsztaty Szybowcowe, kierowane przez Antoniego Kocjana i Jerzego Wędrychowskiego.
• Zabudowania remizy tramwajowej, w tym frontowy budynek administracyjny znany jako dom Pod Syreną (nr 6), został wybudowany po 1914 roku według planów Juliusza Dzierżanowskiego jako zajezdnia tramwajów konnych. Od 1908 roku obsługiwał też tramwaje elektryczne. Po 1922 roku, po otwarciu zajezdni na ul. Kawęczyńskiej, budynek służył jako remiza autobusów miejskich. Zachowały się tam m.in. herby miasta oraz herb Tramwajów Miejskich.
• Dom spółdzielczy Towarzystwa Ubezpieczeń Komunikacyjnych wybudowany został w 1912 roku, jednak zasiedlono go dopiero w 1931. Budynek ma zamknięty układ jedno-podwórzowy z zachowanymi dwiema oficynami.
• Kamienica Edwarda Hessa aktualnie przynależy do ulicy Małej, wybudowana w około 1885 roku. Podczas remontu w latach 90. XX wieku niestety zniszczono wiele oryginalnych elementów dekoracyjnych. W ciągu swej historii budynek przechodził przez różne ręce właścicieli: był użytkowany przez Warszawskie Towarzystwo Pomocy Biednym, Austro-Węgierskie Poddane, następnie przez Ministerstwo Spraw Wojskowych oraz Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej.
• Kamienica Romualda Nazimka została zbudowana w latach 1911-1912. Choć wystrój fasady uległ zniszczeniu, zachował się na szczycie budynku eliptyczny medalion z datą 1912. Malarska dekoracja w przejeździe bramnym przedstawia okrągłe tonda z motywami nagich skrzydlatych putta, ptaków oraz girland kwiatowych. Na klatkach schodowych przetrwały secesyjne detale sztukatorskie oraz rzeźbione drzwi.
• Kamienica Grifenberga to budynek powstały w latach 1912-1913 na rogu z ul. Małą. Ostateczna wersja budynku jest niższa od pierwotnych założeń (cztery kondygnacje zamiast sześciu). Skromne dekoracje fasad zostały zniszczone w czasie powojennym.
• Kamienica Felinskich i Steinbergów została wzniesiona w 1935 roku według projektu Józefa Steinberga. Pożądanym elementem jest wykusz o łukowym, wklęsło-wypukłym rzucie poziomym.

---

Oceń: Ulica Inżynierska w Warszawie

---