Pałac Błękitny w Warszawie

---

Historia

W obszarze za ogrodem Morsztynowskim, prowadząc do Senatorskiej ulicy, po lewej stronie kościoła Reformatów, wznosił się niegdyś monumentalny budynek, który po wielu przejściach dostał się w końcu w posiadanie Stefana Potockiego, referendarza wielkiego Koronnego, a także brata księcia Teodora Prymasa. Już w 1726 roku, Stefan Potocki, wraz ze swoją żoną Teresą z Kąckich, przekazał ten gmach w darze królowi, co zostało udokumentowane w aktach Metryki Koronnej.

Pałac został przebudowany po 1726 roku z inicjatywy króla Augusta II Mocnego, który zlecił ten proces zespołowi saskich architektów, w tym Danielowi Joachimowi Jauchowi, Janowi Zygmuntowi Deyblowi oraz Karolowi Fryderykowi Pöppelmanna. Na skutek tej transformacji obiekt zyskał charakter rokokowy i został nazwany Pałacem Błękitnym, co nawiązuje do koloru jego dachu. Mimo to, król rychło podarował pałac swojej córce Annie Orzelskiej, która 7 listopada 1730 roku, po ślubie, dokonała darowizny na rzecz ojca-króla. Wkrótce później, król oddał pałac Marii Zofii z Sieniawskich Denhoffowej, wdowie po wojewodzie połockim oraz hetmanie polnym litewskim, Stanisławie. W zamian za Pałac Błękitny, María Zofia Denhoffowa przekazała Augustowi II prawo do dożywotniej dzierżawy Wilanowa.

W lipcu 1731 roku, Maria Zofia wyszła za mąż za Augusta Czartoryskiego, a pałac pozostawał w rękach rodziny Czartoryskich przez długi czas. W kolejnych latach, w okresie 1766–1768, pałac przeszedł przebudowę według projektu Jakuba Fontany, a także w latach 1770–1781 według koncepcji Efraima Schroegera. Wkrótce po tych pracach, w 1780 roku, tragiczne wydarzenie miało miejsce w pałacu, kiedy to Teresa, najstarsza córka Izabeli z Flemingów Czartoryskiej, zginęła w wyniku obrażeń po pożarze, który wybuchł podczas zabaw dziecięcych. W 1798 roku Zofia, córka Adama Kazimierza i Izabeli, zawarła małżeństwo z Stanisławem Zamoyskim, a do 1944 roku pałac pozostawał w rękach rodziny Zamoyskich.

W latach 1812–1815, Stanisław Kostka Zamoyski zapoczątkował przebudowę pałacu w stylu klasycystycznym, którą zaprojektował Fryderyk Albert Lessel. W następnych latach, między 1816 a 1817 rokiem, powstał budynek biblioteki Zamoyskich, a w latach 1833–1838 dobudowano dwupiętrową oficynę. W Pałacu Błękitnym odbywały się koncerty Fryderyka Chopina oraz prace Stefana Żeromskiego. Do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku pałac zgromadził wiele wartościowych zbiorów artystycznych oraz Bibliotekę Ordynacji Zamojskiej w specjalnie przystosowanym pawilonie.

Po wojnie, w 1939 roku, obiekt uległ częściowemu zniszczeniu. Część zartych dzieł sztuki oraz zbiorów bibliotecznych została wywieziona przez Niemców lub zniszczona w pożarach. W latach 1948-1950 pałac odbudowano według planów Brunona Zborowskiego z zamiarem przeznaczenia go dla Zakładu Osiedli Robotniczych. Następnie, od 1958 do 1997 roku, Pałac Błękitny stał się siedzibą Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Chińskiej, a później Miejskich Zakładów Komunikacyjnych oraz warszawskiego Zarządu Transportu Miejskiego. W 1965 roku obiekt z oficyną został wpisany do rejestru zabytków.

W roku 1999 Jan Tomasz Zamoyski zdecydował się sprzedać roszczenie do pałacu Józefowi Hubertowi Gierowskiemu, który w 2000 roku odzyskał zwrot pałacu. Gierowski wniósł go jako aport do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością „Błękitny Pałac”, po czym sprzedał w niej swoje udziały.

---

Oceń: Pałac Błękitny w Warszawie

---