Leszek Prorok

---

Życiorys

Leszek Prorok był synem Józefa, który pracował jako urzędnik oraz bankowy księgowy, oraz Wandy Miłkowskiej, będącej krewną Teodora Tomasza Jeża. Miał młodszą o pięć lat siostrę Zofię. Jego dziadek ze strony ojca, Wincenty, pochodził z chłopskiej rodziny i brał udział w powstaniu styczniowym, działając pod dowództwem Mariana Langiewicza. Rodzina Proroków mieszkała w Grodzisku Mazowieckim, skąd ojciec Leszka codziennie podróżował do pracy w Warszawie. W połowie lat dwudziestych przeprowadzili się do stolicy, najpierw na ulicę Rozbrat, a dwa lata przed wybuchem II wojny światowej osiedlili się na Mokotowie, przy ulicy Asfaltowej 14.

Leszek rozpoczął edukację w Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie, które ukończył w 1937 roku. W trakcie nauki stawiał czoła zagrożeniu oceną niedostateczną z języka niemieckiego, co skłoniło rodziców do posłania go do Gdańska. To tam związał się z ONR-ABC, co miało wpływ na jego dalsze życie polityczne.

Początkowo Leszek podjął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej, jednak po roku przeniósł się na Wydział Ekonomiczno-Prawny Uniwersytetu Poznańskiego. W 1939 roku zadebiutował tam utworem „Dzień nad Motławą”. Oprócz studiów aktywnie uczestniczył w tworzeniu Grup Szkolnych ONR, zaś jego bezpośrednim przełożonym w tym środowisku politycznym był Stanisław Kasznica.

Po wybuchu wojny w 1939 roku musiał opuścić Wielkopolskę. Dzięki znajomości języka niemieckiego, znalazł pracę w Jabłonnej, w majątku Potockich. W 1941 roku jego ojciec zmarł, co pociągnęło za sobą obowiązek utrzymania rodziny, w skład której wchodziły jego matka i siostra. Kontynuował studia na Uniwersytecie Ziem Zachodnich w latach 1941-1943, jednak nie ukończył ich z powodu trudności finansowych.

W okresie okupacji niemieckiej działał w Związku Jaszczurczym oraz tajnym ONR, będąc członkiem na poziomie „C” Organizacji Wewnętrznej. Był szefem sztabu Armii Podziemnej, która była kierowana przez Stanisława Kasznicę oraz Lecha Neymana, a także kierownikiem Okręgu Poznańskiego AP oraz Obszaru Zachód NSZ. Leszek studiował również na tajnym Uniwersytecie Warszawskim i współpracował z pismem „Szaniec”. W ramach Armii Krajowej brał udział w powstaniu warszawskim jako starszy strzelec z cenzusem w pułku NSZ im. Władysława Sikorskiego, a potem w 1. kompanii batalionu „Ruczaj”, działając w ramach VII Zgrupowania 2 Rejonu Obwodu I Śródmieście AK.

Po zakończeniu II wojny światowej osiedlił się w Poznaniu, gdzie dwukrotnie został aresztowany przez UB – w latach 1945 oraz 1949. Fried nawiązał współpracę ze szczecińskim tygodnikiem kulturalno-społecznym „Ziemia i Morze” oraz objął stanowisko dyrektora Teatru Lalki i Aktora „Marcinek”. Uczył także na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od 1964 roku mieszkał w Warszawie.

W 1974 roku otrzymał nagrodę marynistyczną im. M. Zaruskiego. Został odznaczony Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego. Jego ostatnia posługa na tym świecie zakończyła się śmiercią, a miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 18-6-5).

Publikacje

Leszek Prorok to autor, którego twórczość obejmuje szeroki wachlarz tematów oraz form literackich. W jego bogatym dorobku znajdziemy zarówno powieści, jak i zbiory opowiadań oraz sztuki teatralne.

• 1944 – Dziedzictwo Piastów,
• 1961 – Wyspiarze,
• 1964 – Grzechy dobrych ludzi (zbiór opowiadań),
• 1966 – Okno dziwów,
• 1967 – Tamta jesień (nagrodzony za nią w międzynarodowym konkursie literackim w Tokio),
• 1967 – Lądy nieuniknione,
• 1969 – Wielkie wody,
• 1969 – Powrót taty (sztuka teatralna),
• 1969 – Poeci i morze (antologia),
• 1970 – Czas stworzenia,
• 1970 – Letni sztorm i inne opowiadania,
• 1971 – Felix culpa,
• 1972 – Wielki zgiełk (powieść satyryczna),
• 1973 – Kepi wojska francuskiego (wspomnienia z czasów szkolnych (w tym opowiadanie tytułowe), dziennik powstańczy i eseje o tematyce warszawskiej),
• 1975 – Zapiski psubrata,
• 1976 – Jak liść,
• 1977 – Tsunami,
• 1988 – Smutne pół rycerzy żywych. Wspomnienia.

---

Oceń: Leszek Prorok

---