Ignacy Dąbrowski (pisarz)

---

Życiorys

Ignacy Dąbrowski, który przyszedł na świat w 1869 roku jako syn urzędnika magistratu oraz Anieli z domu Nowickiej, od młodzieńczych lat zmagał się z licznymi wyzwaniami. W rodzinie miał siostry, co wzbogaciło jego dzieciństwo o rodzinne relacje. Edukację rozpoczął w II Gimnazjum w Warszawie, jednak z powodu poważnej choroby, jaką była gruźlica, zakończył naukę w 1887 roku, po piątej klasie, kiedy to dokonał krwotoku z płuc.

Po powrocie do zdrowia, by móc się utrzymać, zajął się pracą jako nauczyciel prywatny w domach ziemiańskich, spędzając część swojego życia w Rudzie Malenickiej. Leczył się w Krynicy, gdzie również zrodził się pomysł na jego debiutancką powieść zatytułowaną Śmierć, która w „Kurierze Warszawskim” została określona mianem pamiętnika „suchotnika”. Ukończył ją w Poczekajce, a premierowa publikacja miała miejsce w 1892 roku w Bibliotece Warszawskiej, przynosząc mu uznanie i popularność. Ta powieść, doceniona przez krytyków, została przetłumaczona na kilka języków, w tym niemiecki, rosyjski i czeski.

W następnym roku, w 1893, na łamach „Kuriera Warszawskiego” ukazał się jego drugi utwór, Felkę. Kolejną publikacją była Sonata cierpienia, która zadebiutowała dwa lata później. Jako uznany pisarz zyskał zlecenie od „Tygodnika Ilustrowanego” na napisanie dwutomowej powieści Mistrz, ale po stworzeniu połowy tekstu zrezygnował z dalszego pisania, niszcząc dotychczasowy rękopis i rezygnując z umowy z wydawcą.

Pomimo tego, że później jego publikacje ograniczyły się do epizodycznych nowel, Dąbrowski stopniowo wycofał się z życia literackiego, gdzie wcześniej zyskał na znaczeniu. W latach 1894-1897 osiedlił się w Łodzi, a następnie spędził pół roku w Paryżu. Zwiedził również Szwajcarię i Włochy, gdzie miał jeszcze wracać w kolejnych latach. W 1898 roku na stałe osiedlił się w Warszawie, gdzie mieszkał aż do końca swojego życia. W 1903 roku ożenił się z Marią Gerson, która żyła w latach 1869-1942.

Poza twórczością literacką, zrezygnował z aktywnego pisania i skupił się na pracy nauczycielskiej. Od 1898 roku uczył geografii i historii w warszawskich szkołach średnich, zarówno męskich, jak i żeńskich. W latach 1905-1907 był zaangażowany w Polską Macierz Szkolną. W 1907 roku, jako obywatel Polski, stracił prawo do nauczania tych przedmiotów. Na swoje stanowisko nauczyciela powrócił jednak w czasie I wojny światowej. W latach 1915-1919 był zaangażowany w działalność Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich, a w 1919 roku objął jego prezydenturę.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości kontynuował pracę w roli nauczyciela, a od 1920 roku był etatowym nauczycielem w Gimnazjum Państwowym im. Władysława IV na Pradze, aż do przejścia na emeryturę. W ostatnich latach życia sporadycznie publikował swoje utwory. Jego ostatni projekt, trylogia pt. Matka, miała swoją premierę na łamach „Kuriera Warszawskiego”.

Dąbrowski zmarł 4 lutego 1932 roku w Warszawie, mając 62 lata, po długotrwałej chorobie. Po ceremonii żałobnej w kościele Świętego Krzyża 10 lutego 1932 roku został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 39, rząd 4, miejsce 17/18). Rzeźbę portretową Ignacego Dąbrowskiego na jego nagrobku wykonała jego żona, rzeźbiarka Maria Gerson.

Dzieła

Ignacy Dąbrowski, uznawany za jednego z wybitniejszych pisarzy swojego czasu, pozostawił po sobie bogatą spuściznę literacką. Jego twórczość zawiera wiele istotnych dzieł, które zyskały uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą.

Wśród jego najważniejszych publikacji znajdziemy:

• „Śmierć: studyum” (1892) – Warszawa: T. Paprocki, 1893,
• „Śmierć: studyum” (Warszawa: Nakładem Jana Fiszera, 1900, Pisma Ignacego Dąbrowskiego Tom 1),
• Wydanie IV (Warszawa: Trzaska, Ewert, Michalski, 1921),
• „Śmierć: studyum” (Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1959),
• „Śmierć: studyum” (Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2001, ISBN 83-7052-625-X),
• Tłumaczenie Raphael Löwenfeld (Der Tod, R. Schottlander, 1896),
• Tłumaczenie Moritz Urstein (Der Tod, Schwetschke u. Sohn, Braunschweig 1896),
• Tłumaczenie L. Gorbaczewski (Petersburg, 1894),
• Tłumaczenie K. Przewaliński (Petersburg, 1908),
• Tłumaczenie Duchoslav Panýrek (Smrt, Praga, 1913),
• „Felka” (1893) – Warszawa: T. Paprocki, 1894,
• Wydanie 2 (Warszawa: J. Fiszer, 1900, Pisma Ignacego Dąbrowskiego; t. 2),
• „Felka” (Londyn: „Wiadomości”, 1957),
• „Felka” (Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1959),
• „Nowele” (1899) – nakł. Jana Fiszera, 1900,
• „Chwila była przedwieczorna: wrażenia” (Warszawa: Jan Fiszer, 1903),
• „Czekam cię!: opowiadanie” (Poznań: B. Milski, 1903),
• „Samotna; Stara matka; Niepotrzebny” (Nakł. Gebethnera i Wolffa, 1912),
• „Zmierzchy: powieść” (Warszawa: J. Fiszer, 1914),
• „Matki: powieść współczesna” (Warszawa: „Bibljoteka Polska”, 1923),
• „Krwawa księga czyli Przekleństwo życia. Cz. 4, Czy prof. Ostoja istotnie jest Wieszczem i Wodzem narodu?” (Warszawa: W. Olszański, [1929]).

Wszystkie te prace odzwierciedlają nie tylko literacką maestrię Dąbrowskiego, ale także jego głębokie zrozumienie ludzkiej natury oraz problemów społecznych, które były aktualne w jego czasach. Jego dorobek jest nadal przedmiotem badań i analiz literackich, co dowodzi, że jest on twórcą wciąż wiecznie żywym w polskiej kulturze literackiej.

---

Oceń: Ignacy Dąbrowski (pisarz)

---