Edmund Rygier

---

Życiorys

Edmund Rygier, syn przemysłowca Wilibalda i Klotyldy z domu Borowska, stał się istotną postacią polskiego teatru. Swoją edukację aktorską rozpoczął pod okiem Jana Chęcińskiego, debiutując na scenie w Pleszewie w 1871 roku, gdzie miał okazję współpracować z M. Stenglem. Następnie rozwijał swoje umiejętności grając u P. Ratajewicza oraz Andrzeja Trapszy. Po zwolnieniu ze służby wojskowej kontynuował naukę w Warszawie, pod czujnym okiem Emiliana Derynga, który prowadził Szkołę Dramatyczną.

W 1880 roku oraz od jesieni 1883 roku występował w Teatrze Miejskim w Krakowie, a także grał w wielu prowincjonalnych zespołach w zaborze rosyjskim. W listopadzie 1892 roku mógł pochwalić się gościnym występem z teatrem krakowskim. Jako dyrektor Teatru Polskiego w Poznaniu pełnił swoją funkcję od 1896 roku do maja 1908 roku, organizując gościnne przedstawienia w miastach takich jak Warszawa, Toruń, Bydgoszcz, czy Ciechocinek.

W latach 1909–1911 kierował Teatrem Ludowym w Krakowie, gdzie 28 kwietnia 1909 roku odbył się jubileusz z okazji jego 30. rocznicy pracy artystycznej. Rygier zorganizował teatr ludowy w Lwowie, który otworzył w 1911 roku, a kierował nim do 1913 roku, kiedy to przekazał zarządzanie swojemu synowi Jerzemu. Po powrocie do Krakowa zarządzał nimi do roku 1912, prowadząc równocześnie dwie letnie sceny.

W latach 1914–1915 gościnnie występował w Pradze i Brnie, a w Lublinie był dyrektorem teatru w latach 1917–1918. Jako kierownik zespołu plebiscytowego działał od 9 marca do 15 maja 1920 roku. Do końca swojego życia mieszkał w Toruniu, gdzie zmarł 18 października 1922 roku i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Od 1886 roku był żonaty z aktorką Stanisławą Korsak, znaną również jako Grzybowska.

Rygier wykazywał niezwykłe umiłowanie do sceny, co przejawiało się zarówno w jego usilnej pracy, jak i umiejętnościach organizacyjnych. Jako aktor odegrał ponad 300 ról, z niezwykłą siłą dramatyczną, co czyniło go jedną z najważniejszych postaci swojego czasu. Zarzucano mu skłonność do patosu, ponieważ preferował deklamacyjny styl gry, w tym role tragiczne, nawiązujące chociażby do repertuaru Szekspira i Schillera. Wykazując się zdolnościami dyrektora, miał istotny wpływ na rozwój teatru w Poznaniu, Krakowie oraz Lwowie.

Wprowadzał do repertuarów sztuki narodowe, takie jak Zemsta Aleksandra Fredry, Mazepa Juliusza Słowackiego, a także inne ważne polskie dzieła. Wśród oper, które prezentował, znajdowały się m.in. Halka i Flis Stanisława Moniuszki.

W procesie kształcenia młodych aktorów korzystał z doświadczenia wybitnych artystów, takich jak Helena Modrzejewska, która występowała na scenach, gdzie debiutowali późniejsi znani aktorzy. Do ważniejszych nazwisk, które zaczynały swoją karierę u Rygiera, należeli m.in. Franciszek Ryll, który zadebiutował w 1897 roku, Zygmunt Noskowski, który wystąpił w 1899 roku, a także A. Podgórska w 1901 roku.

Na scenie Teatru Polskiego występowali później wybitni aktorzy, w tym Karol Adwentowicz, Wanda Siemaszkowa, oraz Stanisława Wysocka, a także Stefan Jaracz i Juliusz Osterwa. Rygier był zatem osobą, która w znaczący sposób przyczyniła się do rozwoju polskiego teatru i kształtowania wielu talentów aktorskich.

Jego wkład w kulturę teatralną pozostał nieoceniony, a pamięć o nim jest ciągle żywa wśród miłośników sztuki scenicznej.

---

Oceń: Edmund Rygier

---