Władysław August Kościelski

---

Życiorys

Władysław August Kościelski przyszedł na świat 21 października 1886 roku w Warszawie, jako potomek ziemianina Józefa Teodora, który był właścicielem m.in. Miłosławia w województwie poznańskim, oraz Marii z Blochów, pisarki pod pseudonimem „Szarlej”. Jego dziadek ze strony matki, Jan Bloch, odegrał znaczącą rolę w finansach. Warto również zaznaczyć, że Władysław Kościelski, jego stryj, był uczestnikiem powstania w 1848 roku oraz agentem w Hotelu Lambert, a także generałem w armii tureckiej.

Kościelski rozpoczął studia na uniwersytecie w Monachium, jednak nie udało mu się ich ukończyć. Wkrótce przeniósł się do Paryża, gdzie zainteresował się sztuką i literaturą. W roku 1911, wraz z Ludwikiem Morstinem, założył miesięcznik „Museion”, który zyskiwał popularność zarówno w Krakowie, jak i w Paryżu, prezentując życie artystyczne Francji.

Po odziedziczeniu majątku po ojcu oraz stryju, Kościelski na pewien okres wrócił do Wielkopolski. W czasie I wojny światowej spędził czas w Bawarii. W Monachium, wspólnie z Aleksandrem Guttrym, uruchomił wydawnictwo Polnische Bibliothek, którego celem było przybliżenie polskiej kultury oraz historii obcokrajowcom za pomocą tłumaczeń na niemiecki. Po powrocie do odrodzonej Polski, kontynuował działalność wydawniczą. Wspierał czasopismo „Nowy Przegląd Literatury i Sztuki” (1920–1921) oraz jego kontynuację „Przegląd Warszawski” (1921-1925). Był także aktywnym twórcą literackim, pisząc dwa tomy wierszy: „U brzegu ciszy” (1919) oraz „Tercyny” (1931). Kościelski tłumaczył dramaty oraz poezję francuską, a jego artykuły publikowane były w takich wydaniach jak „Nowy Przegląd Literatury i Sztuki”, „Kurier Warszawski” i „Rzeczpospolita”.

Jednym z jego najważniejszych dokonań było założenie Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”. W 1919 roku nabył za 6 milionów marek – kwotę spłaconą już w czasie dewaluacji – niemiecką drukarnię Grunauera w Bydgoszczy z rąk Banku M. Stadthagen. Udało mu się przekształcić ją w Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, które sukcesywnie modernizował, instalując nowoczesny sprzęt drukarski. W końcu lat 20. zatrudniały one około 400 pracowników. Kościelski był głównym akcjonariuszem wydawnictwa, a prezesem rady nadzorczej został Jan Kasprowicz. W gronie jego współpracowników znajdował się również Józef Weyssenhoff, który był jego wujem. To właśnie dzięki Kościelskiemu, Weyssenhoff zdecydował się na przeprowadzkę do Bydgoszczy w 1924 roku.

W roku 1918 Kościelski zakupił dwie kamienice przy ul. Świętojańskiej w Warszawie – Mansjonarię oraz Psałterię. Jego wydawnictwo „Biblioteka Polska” miało na celu popularyzację arcydzieł zarówno polskiej, jak i obcej literatury, inwestując w staranne oprawy edytorskie oraz piękne tłumaczenia. Wydawnictwo zaczęło zwalniać tempo prac dopiero w czasie wielkiego kryzysu gospodarczego. Kiedy sytuacja finansowa Kościelskiego stała się krytyczna, dokonując dramatycznego kroku, popełnił samobójstwo skacząc z okna drugiego piętra poznańskiego hotelu Bazar 12 lutego 1933 roku, choć niektórzy spekulują, że mogło to być nieszczęśliwe zdarzenie.

---

Oceń: Władysław August Kościelski

---