Józef Szulc (muzyk)

---

Życiorys

Józef Szulc był muzykiem pochodzącym z rodziny o głębokich muzykalnych tradycjach. Jego ojciec, Henryk Chaim Szulc, znany kompozytor i dyrygent, urodził się w 1836 roku i przeszedł do historii muzyki jako osoba wpływowa. Rozpoczął swoją muzyczną edukację w 1888 roku, a jego nauczycielem mógł być Rudolf Strobl. Kształcił się w Warszawskim Instytucie Muzycznym, gdzie studiował pod okiem Zygmunta Noskowskiego.

Po ukończeniu studiów skierował swoje kroki do Berlina, gdzie uczył się pod kierunkiem Ernesta Jedlički w Konserwatorium Sterna. Dodatkowo pobierał prywatne lekcje gry na fortepianie u Maurycego Moszkowskiego oraz Hermanna Schramkego. Od roku 1897 podjął pracę jako nauczyciel fortepianu. Jednocześnie zdobywał doświadczenie jako dyrygent w Operze Narodowej w Stuttgarcie, gdzie zyskał reputację wirtuoza fortepianowego oraz utalentowanego akompaniatora.

Wkrótce po tym, Szulc kontynuował swoją edukację w zakresie kompozycji, ucząc się u Julesa Masseneta, a także gry na fortepianie w Paryżu pod okiem Ignacego Jana Paderewskiego. W roku 1901 pełnił funkcję dyrygenta w Teatrze Miejskim we Lwowie. W okolicach 1903 roku występował jako dyrygent także we Wrocławiu oraz Szczecinie. Jego ścieżka kariery doprowadziła go do Brukseli, gdzie przez kilka lat uczył śpiewu i dyrygował.

Pod koniec 1910 roku zamieszkał na stałe w Paryżu. W trakcie I wojny światowej służył w armii rosyjskiej, walcząc na froncie francuskim przeciwko Niemcom przez dwa lata. Związał się z śpiewaczką operetkową Suzy Delsart węzłem małżeńskim. Mimo trudności, które napotkał, jego operetka Flossie zyskała niezwykłą popularność, mając ponad 429 wykonań w Paryżu między 1929 a 1944 rokiem.

Po przejęciu władzy przez nazistów w Niemczech, artysta wycofał się z życia publicznego aż do zakończenia II wojny światowej. Pozostaje on postacią mało znaną w Polsce, natomiast jego twórczość zdobywa rosnące zainteresowanie w Stanach Zjednoczonych.

Twórczość

Józef Szulc był utalentowanym kompozytorem, którego obszerny dorobek artystyczny obejmował wiele różnych form muzycznych. W swoim życiu stworzył 19 operetek w języku francuskim, co wskazuje na jego biegłość w tym języku. Wśród jego wielu dzieł znajdują się również dwie uwertury symfoniczne, liczne kompozycje kameralne oraz utwory fortepianowe. Ponadto, zasłynął jako autor baletu, jak również pieśni w języku francuskim oraz kilku w języku niemieckim. Jego twórczość obejmowała również kompozycje dla kina.

W latach 1914–1936 wydano co najmniej 6 płyt winylowych, na których znalazły się jego kompozycje, dzięki wytwórni Victor. W okresie 1914-1916 zarejestrowano dwie pieśni: Clair de lune oraz Hantise d’amour, które zostały wykonane przez znakomitego tenora Enrico Caruso. Wśród artystów, którzy wykonywali utwory Szulca, na uwagę zasługują też Nellie Melba oraz współczesny śpiewak Philippe Jaroussky. W 2014 roku ukazała się płyta kompaktowa Dux, na której znajdują się dzieła Szulca na skrzypce i fortepian.

Wybrane dzieła

Operetki

• Diane au bain (libretto Henri Moreau i Jean Benedict), wydana w 1912 roku,
• Flup! (libretto Gaston Dumestre), premiera 19 grudnia 1913 roku w teatrze Alhambra w Brukseli,
• Tintin (libretto Gaston Dumestre), premiera 20 października 1920 roku w Bataclanie w Paryżu,
• La Victoire de Samothrace (libretto Gaston Dumestre), premiera w grudniu 1922 roku w Liège,
• Loute (libretto Pierre Veber i Maurice Soulié), premiera w grudniu 1922 roku w teatrze Olympia w Brukseli,
• Le Petit Choc (libretto P.-L. Flers), premiera 25 maja 1923 roku w Paryżu,
• Vivette (libretto Gaston Dumestre), premiera w grudniu 1924 roku w Liège,
• Quand on est trois (libretto Pierre Veber i Albert Willemetz), premiera 20 kwietnia 1925 roku w Paryżu,
• Mannequins (libretto Jacques Bousquet i Henri Falk), premiera 30 października 1925 roku w Théâtre des Capucines w Paryżu,
• Divin Mensonge (libretto Pierre Veber, Alex Madis, Hugues Delorme), premiera 12 października 1926 roku w Théâtre des Capucines w Paryżu,
• Couchette No. 3 (libretto Pierre Veber, Alex Madis, Albert Willemetz), premiera 7 lutego 1929 roku w Théâtre des Capucines w Paryżu,
• Flossie (libretto Marcel Gerbidon i Charles-Louis Pothier), premiera 9 maja 1929 roku w Théâtre des Bouffes-Parisiens w Paryżu,
• Sidonie Panache (libretto Albert Willemetz i André Mouëzy-Éon), premiera 2 grudnia 1930 roku w Théâtre du Châtelet w Paryżu,
• Zou (libretto Félix Gandéra i Jean Boyer), premiera w 1930 roku w Théâtre des Folies-Wagram w Paryżu,
• Le Garçon de chez Prunier (libretto André Barde i Michel Carré), premiera 20 stycznia 1933 roku w Théâtre des Capucines w Paryżu,
• Mandrin (libretto André Rivoire i Romain Coolus), premiera 12 grudnia 1934 w Théâtre Mogador w Paryżu,
• L’Auberge du Chat Coiffé (libretto André Barde i Alfred Lavauzelle), premiera 18 grudnia 1936 roku w Théâtre Pigalle w Paryżu,
• Le Coffre-fort vivant (libretto Louis Verneuil i Georges Beer), premiera 17 grudnia 1938 roku w Théâtre du Châtelet w Paryżu,
• Pantoufle (libretto Marcel Gerbidon, A. L. Marchaud, Albert Dufour), premiera 24 lutego 1945 roku w Théâtre des Capucines w Paryżu – ostatnia operetka.

Inne

• Une Nuit d’Ispahan – balet (scenariusz André Fijan), premiera 19 listopada 1909, produkcja teatru La Monnaie w Brukseli,
• Esther – uwertura symfoniczna,
• Sinai – uwertura symfoniczna,
• Berceuse op. 4 pour violon et piano,
• Sonate en la mineur op. 61 pour piano et violon,
• Mélodie orientale pour violon et piano,
• Sérénade pour violon et piano,
• Dix mélodies sur des poésies de Paul Verlaine (op. 83) – pieśni wydane w 1908 roku,
• Clair de lune – pieśń,
• Hantise d’amour – pieśń.

---

Oceń: Józef Szulc (muzyk)

---