Stanisław Krajewski (filozof)

Nauka i edukacja

Stanisław Krajewski to wybitny polski filozof, znany ze swojego żydowskiego pochodzenia. Urodził się 10 stycznia 1950 roku w Warszawie. Jego multidyscyplinarna kariera obejmuje nie tylko filozofię, ale również matematykę oraz publicystykę. Krajewski aktywnie uczestniczy w życiu żydowskiej mniejszości w Polsce, stając się uznawanym autorytetem w tej dziedzinie.

Obecnie pełni funkcję profesora zwyczajnego na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie prowadzi badania i wykłady, wpływając na młode pokolenia filozofów. Jego wkład w rozwój myśli filozoficznej w Polsce jest nieoceniony, a od 2012 do 2020 roku miał zaszczyt być przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Filozofii UW.

Życiorys

Urodziny Stanisława Krajewskiego miały miejsce w rodzinie polsko-żydowskiej. Jest on synem filozofa Władysława Krajewskiego (1919–2006), a także wnukiem działacza komunistycznego Władysława Stein-Krajewskiego (1886–1937) oraz Zofii Warskiej (1895–1937), co czyni go prawnukiem Adolfa Warskiego (1868–1937). W początkach swojej kariery akademickiej, jako student matematyki, a później doktorant, w 1972 roku zaczął protestować przeciwko zjednoczeniu organizacji studenckich oraz młodzieżowych- organizacja, która w tamtych czasach była kluczowym tematem na uczelniach.

Ze względu na sytuację polityczną, Krajewski nie mógł podjąć pracy na uczelniach w Warszawie i Krakowie, jednak był w stanie uczyć w Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. W wyniku wydarzeń związanych z powstaniem NSZZ „Solidarność”, od 1981 roku pracował w Instytucie Matematycznym Polskiej Akademii Nauk, a od 1997 roku związał się z Uniwersytetem Warszawskim. Jego dorobek akademicki obejmuje doktorat z matematyki oraz habilitację z filozofii, co zaowocowało uzyskaniem tytułu profesora nauk humanistycznych.

W swojej pracy naukowej specjalizował się w logice matematycznej i filozofii matematyki, a później rozszerzył swoje zainteresowania na filozofię judaizmu oraz dialog międzyreligijny. W okresie przed 1989 rokiem Krajewski publikował liczne artykuły w prasie podziemnej, używając różnych pseudonimów takich jak Abel Kainer, Plusminus oraz Piotr Kamil, a także przyczyniał się do publikacji pism związanych z inteligencją katolicką. W 1979 roku był jednym z współzałożycieli grupy samokształceniowej, znanej jako ŻUL (Żydowski Uniwersytet Latający).

W latach 1980–1990 był aktywnym członkiem Solidarności, a po 1989 roku włączył się w tworzenie Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Izraelskiej oraz Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, z którą do dziś jest związany jako współprzewodniczący. Krajewski uruchomił również Fundację Forum Żydowskie, której inicjatywą był „żydowski telefon zaufania”. Od 1992 do 1998 roku pełnił funkcję członka komitetu wykonawczego Międzynarodowej Rady Chrześcijan i Żydów (ICCJ).

W latach 1997–2005 był w zarządzie Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Polsce, a od 2002 do 2018 roku pełnił funkcję przewodniczącego Sądu Polubownego Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Dodatkowo, od 1991 do 2006 roku był członkiem Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, a od 2008 do 2021 roku zasiadał w Radzie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. W latach 1992–2009 był także polskim konsultantem Amerykańskiego Komitetu Żydów (AJC) oraz członkiem zespołu odpowiedzialnego za przygotowanie wystawy w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

14 kwietnia 2021 roku Krajewski zrezygnował z członkostwa w Radzie Muzeum Auschwitz po nominacji do tego organu dla Beaty Szydło. W grudniu 2021 roku uzyskał status członka korespondenta Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, co otwiera nowe możliwości współpracy w obszarze naukowym.

Twórczość

Publikacje własne

Stanisław Krajewski jest autorem wielu prac z zakresu logiki, filozofii matematyki, oraz dialogu międzyreligijnego. Jego publikacje obejmują także historię Żydów. Wśród jego kluczowych książek znajdują się:

  • 2024: Small Numbers, Big Presence: Jews in Poland After World War II (Peter Lang, Berlin, ISBN 978-3-631-90084-0),
  • 2022: Wybranie. O rozumieniu kilku terminów języka świętego (Austeria, Kraków, ISBN 978-83-7866-526-7),
  • 2019: Żydzi w Polsce – i w Tatrach też (Austeria, Kraków, ISBN 978-83-7866-242-6),
  • 2018: Was ich dem interreligiösen Dialog und dem Christentum verdanke, 5-77, Co zawdzięczam dialogowi międzyreligijnemu i chrześcijaństwu, 79-141 (Fundacja Judaica, Kraków, ISBN 978-83-936339-4-4),
  • 2017: Co zawdzięczam dialogowi międzyreligijnemu i chrześcijaństwu, 1-67, What I Owe to Interreligious Dialogue and Christianity, 71-127 (Fundacja Judaica, Kraków, ISBN 978-83-936339-2-0),
  • 2014: Żydzi i… (Austeria, ISBN 978-83-7866-029-3),
  • 2014: (wraz z Michałem Hellerem) Czy fizyka i matematyka to nauki humanistyczne? (Copernicus Center Press, ISBN 978-83-62259-13-7),
  • 2011: Czy matematyka jest nauką humanistyczną? (Copernicus Center Press, ISBN 978-83-62259-13-7),
  • 2010: Nasza żydowskość (Austeria, ISBN 978-83-61978-44-2),
  • 2007: Tajemnica Izraela a tajemnica Kościoła (Biblioteka „Więzi”, ISBN 978-83-60356-39-5),
  • 2005: Poland and the Jews: reflections of a Polish Polish Jew (Austeria, ISBN 83-89129-22-1),
  • 2004: 54 komentarze do Tory dla nawet najmniej religijnych spośród nas (Austeria, ISBN 83-89129-02-7),
  • 2003: Twierdzenie Gödla i jego interpretacje filozoficzne: od mechanicyzmu do postmodernizmu (Wyd. Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, ISBN 83-7388-017-8),
  • 1997: Żydzi, judaizm, Polska (Vocatio, ISBN 83-7146-073-2).

Książki (współ)redagowane

Krajewski jest także współredaktorem wielu publikacji, które badają związki między naukami i religią. Wśród nich znajdują się:

  • 2019: Theological Discourse and Logic, Logica universalis 13(4)/2019, eds. Marcin Trepczyński and Stanisław Krajewski,
  • 2019: Journal of Applied Logics — IfCoLog Journal of Logics and their Applications, Special Issue “Concept of God”, Guest Editors: Stanisław Krajewski and Ricardo Silvestre, vol 6 (6)/2019,
  • 2018: Poznanie i religia: epistemołogia religioznowo opyta w ruskoj i jewrejskoj fiłosofskoj mysli XX wieka (po ros.), red. Janusz Dobieszewski, Stanisław Krajewski, Jakub Mach (Wyd. UW WFiS, Warszawa),
  • 2018: Epistemologia doświadczenia religijnego w XX-wiecznej filozofii rosyjskiej i żydowskiej, red. Janusz Dobieszewski, Stanisław Krajewski, Jakub Mach (Kraków: Universitas; ISBN 97883-242-3425-7),
  • 2016: Studies in Logic, Grammar and Rhetoric 44 (57), 2016, Theology in Mathematics? (ed. by Stanisław Krajewski and Kazimierz Trzęsicki); ISBN 978-83-7431-480-0,
  • 2012: Studies in Logic, Grammar and Rhetoric 27 (40), 2012, Papers on Logic and Rationality: Festschrift in Honour of Andrzej Grzegorczyk (ed. by Kazimierz Trzęsicki, Stanisław Krajewski, Jan Woleński); ISBN 978-83-7431-346-9,
  • 2009: Abraham Joshua Heschel: Philosophy, Theology and Interreligious Dialogue, ed. by Stanisław Krajewski and Adam Lipszyc, (Harrassowitz Verlag, Wiesbaden; ISBN 978-3-447-05920-6),
  • 2008: Wspólna Radość Tory, pod red. Stanisława Krajewskiego i Zbigniewa Nosowskiego, (Warszawa: Polska Rada Chrześcijan i Żydów; ISBN 978-83-60356-66-1),
  • 2007: Topics in Logic, Philosophy and Foundations of Mathematics and Computer Science. In Recognition of Professor Andrzej Grzegorczyk, ed. by S. Krajewski, V.W. Marek, G. Mirkowska, A. Salwicki and J. Woleński, (Amsterdam: IOS; ISBN 978-1-58603-814-4).

Przypisy

  1. Beata Szydło w Radzie Muzeum Auschwitz. Prof. Stanisław Krajewski rezygnuje z członkostwa przez jej "upolitycznienie" [online], Onet Wiadomości, 14.04.2021 r. [dostęp 14.04.2021 r.]
  2. AD oprac. Natalia Pacholczyk, Filozof rezygnuje z Rady Muzeum Auschwitz po nominacji dla Beaty Szydło.
  3. Zebranie ogólne TNW wybrało nowych członków.
  4. Wybór artykułów zob. https://uw.academia.edu/StanislawKrajewski.

Oceń: Stanisław Krajewski (filozof)

★★★★★
Średnia ocena:4.5 Liczba ocen:6