Stanisław Benedykt Machowicz, znany również pod pseudonimem „Sawa”, jest postacią wyróżniającą się w historii Polski. Urodził się w Warszawie, przy czym jego dokładna data urodzenia to 18 listopada 1889 lub 18 stycznia 1890, co sprawia, że jego życie objęło ważne epoki historyczne.
Przez większość swojej kariery wojskowej pełnił funkcję pułkownika piechoty w Wojsku Polskim, co świadczy o jego znaczącej roli w strukturach militarnych kraju.
Zmarł 3 lipca 1962, pozostawiając po sobie dziedzictwo, które jest pamiętane przez wielu historyków i entuzjastów militariów.
Życiorys
Stanisław Machowicz przyszedł na świat 18 listopada 1889 lub 18 stycznia 1890. Jego ścieżka zawodowa rozpoczęła się od pracy w charakterze księgarza. Był zaangażowany w działalność Związku Strzeleckiego oraz Związku Walki Czynnej, gdzie ukończył kurs oficerski. Od marca 1913 do kwietnia 1914 sprawował urząd komendanta obwodu Nowy Sącz w Związku Strzeleckim.
Wkrótce po wybuchu I wojny światowej, od sierpnia do 26 października 1914, pełnił rolę dowódcy 3 kompanii strzeleckiej podległej kpt. Mieczysławowi Rysiowi-Trojanowskiemu, która później została włączona do IV batalionu 1 pułku piechoty w składzie I Brygady. Po wstąpieniu do Legionów Polskich, Machowicz kontynuował służbę w Polskiej Organizacji Narodowej, a 9 października 1914 awansował na porucznika piechoty legionów.
W kolejnych miesiącach objął dowództwo 2 kompanii w VI batalionie 7 pułku piechoty w I Brygadzie, gdzie służył do końca sierpnia 1915. Następnie został mianowany dowódcą batalionu rekruczego. Przez pewien czas dowodził także kompanią w 2 pułku piechoty w ramach II Brygady. Jego uczestnictwo w walkach zakończyło się zranieniem się pod Rudką Miryńską 3 sierpnia 1916.
Po odniesieniu ran, został skierowany do służby werbunkowej, później zajął się kierowaniem PUZ w Płocku do 4 czerwca 1917. Po tym okresie ponownie wstąpił do 2 pułku piechoty Legionów Polskich. Po zwolnieniu z Legionów 14 lipca 1917 został internowany w Beniaminowie. W czasie swej służby w Legionach przyjął pseudonim „Sawa”.
W obliczu niepodległości Polski w 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Jego stopień majora piechoty został zatwierdzony z datą 1 czerwca 1919. Dnia 10 lipca 1922 roku objął stanowisko pełniącego obowiązki zastępcy dowódcy 3 pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku, a równocześnie przeniósł się z 9 pp Leg. W 1924 roku awansował na podpułkownika ze starszeństwem z 1 lipca 1923 roku w korpusie oficerów piechoty.
W 1928 roku Machowicz został przeniesiony do 9 pułku piechoty Legionów w Zamościu na stanowisko dowódcy pułku. W tym czasie awansował do rangi pułkownika piechoty 1 stycznia 1930. Na 31 sierpnia 1935 roku liczył się jako komendant Miasta Warszawa. W czasie mobilizacji 1939 roku odpowiadał za przygotowania Warszawy do obrony.
Początkowo pełnił funkcję komendanta miasta stołecznego po wybuchu II wojny światowej 1939 roku, w czasie kampanii wrześniowej i obrony Warszawy aż do 10 września 1939 roku. Po kapitulacji stolicy został ujęty przez Niemców i trafił do obozu jenieckiego Oflag VII A Murnau, skąd odzyskał wolność 29 kwietnia 1945 roku.
Po zakończeniu wojny Machowicz zdecydował się na życie na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie zmarł 3 lipca 1962 roku.
Ordery i odznaczenia
Stanisław Machowicz, znany ze swoich zasług, został odznaczony wieloma honorowymi nagrodami i medalami w uznaniu za swoją służbę i odwagę. Jego osiągnięcia zostały docenione poprzez przyznanie mu następujących odznaczeń:
- Krzyż Niepodległości (10 grudnia 1931),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937),
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie),
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931),
- Znak oficerski „Parasol”.
Przypisy
- Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 22.05.2021 r.]
- Żołnierze Niepodległości. Machowicz Stanisław Benedykt „Sawa”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 06.05.2020 r.]
- Oficerowie. muzeumwp.pl. [dostęp 31.03.2015 r.]
- JK: Garnizon Warszawa - rys historyczny. [dostęp 01.04.2015 r.]
- M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- M.P. z 1931 r. nr 287, poz. 381 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28.01.1928 roku, s. 25.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 22.07.1922 roku, s. 543.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Henryk Borucki | Jan Hiż | Zbigniew Czajkowski-Dębczyński | Janusz Gumuliński | Józef Adam Stanisław Mickiewicz | Witold Modelski | Jan Maksymilian Sokołowski | Jan Strusiński | Roman Witorzeniec | Włodzimierz Ludwig | Tadeusz Prauss | Witold Kirszenstein | Urszula Plenkiewicz | Piotr Abakanowicz | Stanisław Perko | Andrzej Malinowski (harcmistrz) | Władysław Chmielewski (rotmistrz) | Stefania Wojtulanis-Karpińska | Spirydion Koiszewski | Jan WłodarkiewiczOceń: Stanisław Machowicz