Roman Łągwa

Polityka i administracja

Roman Łągwa, znany także jako Роман Войцехович Лонгва, to postać o bogatej historii, która odgrywała znaczącą rolę w polskim ruchu socjalistycznym oraz komunistycznym. Urodził się 9 lipca 1891 roku w Warszawie, gdzie rozpoczął swoją działalność polityczną, która później zyskała międzynarodowy zasięg.

Łągwa był aktywnym działaczem w Polskiej Partii Socjalistycznej - Lewicy w latach 1910–1918. W tym okresie angażował się w działania mające na celu wspieranie idei socjalistycznych i walkę o prawda robotników. Po zakończeniu I wojny światowej, wstąpił do Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików), która później zmieniła nazwę na Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików), uczestnicząc w jej pracach i działalności aż do 1937 roku.

W swoich działaniach politycznych, Łągwa stał się także komkorem Armii Czerwonej, co świadczy o jego zaangażowaniu w militarną stronę rewolucji. Jego życie zakończyło się tragicznie 8 lutego 1938 roku w Kommunarce pod Moskwą, gdzie zmarł, pozostawiając po sobie ślad w polskiej historii lewicowej.

Życiorys

Roman Łągwa pochodził z rodziny o tradycjach kupieckich. W 1910 roku uzyskał dyplom w średniej szkole handlowej w Warszawie. Od tego momentu zaangażował się w życie polityczne jako członek Polskiej Partii Socjalistycznej-Lewicy.

W latach 1912-1913, w wyniku działalności rewolucyjnej, został uwięziony w Łomży. Po nastaniu I wojny światowej, w listopadzie 1914 roku, został powołany do Armii Imperium Rosyjskiego. W 1915 roku ukończył Aleksiejewską Szkołę Oficerów Piechoty w Moskwie, a w szeregach 66 Pułku Piechoty, jako sztabskapitan, dowodził kompanią.

Po rewolucji lutowej, gdy obalono carat, Łągwa stał się aktywnym działaczem polskiej lewicy w armii rosyjskiej, nawiązując współpracę z bolszewikami. W czasie przewrotu bolszewickiego sprawował funkcję komendanta poczty i telegrafu w Piotrogrodzie pod auspicjami Rządu Tymczasowego Aleksandra Kiereńskiego, co umożliwiło mu przekazywanie łączności bolszewikom.

W grudniu 1917 roku, jako przewodniczący Komitetu Głównego Związku Wojskowych Polaków w Rosji, objął kierownictwo Wydziału Wojskowego Komisariatu do Spraw Polskich w Piotrogrodzie. Tamtejsze instytucje prowadziły intensywną działalność agitacyjną wśród żołnierzy I Korpusu Polskiego, starając się ich bolszewizować.

W lipcu 1918 roku został mianowany szefem sztabu Zachodniej Dywizji Strzelców Armii Czerwonej, a we wrześniu tego samego roku objął dowództwo I Brygady Zachodniej Dywizji Strzelców. W styczniu 1919 roku został aresztowany przez władze bolszewickiej 9 Armii, oskarżony o propagandę mającą na celu nakłonienie żołnierzy polskiego pochodzenia do opuszczenia swoich oddziałów i przeniesienia się do polskich jednostek rewolucyjnych. Został jednak uwolniony po interwencji polskich działaczy rewolucyjnych.

W lutym 1919 roku dowodził Zachodnią Dywizją Strzelców, która w czerwcu tegoż roku przekształciła się w 52 Dywizję Strzelców. Od 24 września 1919 roku do 3 sierpnia 2020 roku był dowódcą 2 Dywizji Strzeleckiej, walcząc przeciw Wojsko Polskie. Od sierpnia do października 1920 roku sprawował dowództwo nad Polską Armią Czerwoną, którą utworzono jako formację wojskową Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski.

W listopadzie 1920 roku został przeniesiony na stanowisko szefa oddziału w Rozpoznawczym Zarządzie Polowego Sztabu Wojskowego Komitetu Rewolucyjnego Republiki. Również w tym samym miesiącu 1921 roku objął kierownictwo Oddziału Rozpoznawczego Dowództwa Sił Zbrojnych Ukrainy i Krymu. Te struktury w kolejnych latach przeszły reorganizację na Dowództwo Ukraińskiego Okręgu Wojskowego.

Łągwa był następnie zastępcą szefa sztabu oraz p.o. szefa sztabu w Dowództwie Ukraińskiego Okręgu Wojskowego. W latach 1925-1926 pełnił funkcję sekretarza Komisji do Spraw Japonii w Biurze Politycznym Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Partii Komunistycznej, a w latach 1926-1927 działał jako attaché wojskowy przy Poselstwie ZSRR w Chinach.

W sierpniu 1927 roku objął dowództwo 43 Dywizji Terytorialnej. W 1930 roku został inspektorem, a dwa lata później zastępcą szefa Zarządu Łączności Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej. Między latami 1935-1937 pełnił rolę szefa Zarządu Łączności RKKA i 20 listopada 1935 roku awansował na stopień komkora.

W okresie Wielkiego terroru, 21 maja 1937 roku, został aresztowany przez NKWD. Pomimo brutalnych przesłuchań, nie dał się złamać i nie przekazał obciążających zeznań dotyczących marszałka Michaiła Tuchaczewskiego, z którym współpracował. 8 lutego 1938 roku, na mocy wyroku Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR, skazano go na karę śmierci za rzekomy udział w wojskowo-faszystowskim spisku. Tego samego dnia został wykonany wyrok w miejscy egzekucji NKWD “Kommunarka” pod Moskwą, a jego ciało pochowane anonimowo.

Po XX zjeździe KPZR, 15 września 1956 roku, Łągwa został zrehabilitowany postanowieniem Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR.

Przypisy

  1. Nikołaj Iwanow, Zapomniane ludobójstwo. Polacy w państwie Stalina. „Operacja polska” 1937–1938, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 354
  2. Stanisław Sławomir Nicieja "Julian - Leszczyński - Leński" Książka i Wiedza 1979, s. 113
  3. Walentyna Najdus „Lewica polska w Kraju Rad 1918 – 1920“ PWN 1971, s. 57
  4. Walentyna Najdus „Lewica polska w Kraju Rad 1918 – 1920“ PWN 1971, s. 199 i 200
  5. Mała Encyklopedia 1970, s. 232

Oceń: Roman Łągwa

★★★★★
Średnia ocena:4.8 Liczba ocen:8