Hipolit Gliwic

---

Życiorys

Hipolit Gliwic przyszedł na świat jako potomek znanego przemysłowca Bernarda Gliwitza oraz Flory Selbstman, znanej także jako Florentyna Zakrzewska (1851-1882). Wywodził się z spolonizowanej rodziny żydowskiej, co miało znaczący wpływ na jego późniejsze życie. Po ukończeniu prestiżowej szkoły średniej w Warszawie, którą zakończył z złotym medalem, w roku 1901 otrzymał tytuł kandydata nauk matematycznych na Uniwersytecie w Odessie. Ciekawym aspektem jego biografii jest fakt, że został ochrzczony w wieku dwudziestu lat w ewangelicko-reformowanej parafii w Warszawie (1898 r.). W czasie studiów aktywnie angażował się w życie polityczne, będąc członkiem Petersburskiego Komitetu Okręgowego Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) oraz współpracując z galicyjskimi pismami socjalistycznymi jak „Naprzód” i „Przedświt”. Za swoją działalność w czasie rewolucji 1905 roku został aresztowany i na krótko osadzony w więzieniu Kresty w Petersburgu.

Po odbyciu towarzyszących mu trudności, Gliwic kontynuował naukę w Instytucie Górniczym w Petersburgu, gdzie w 1906 roku zdobył tytuł inżyniera górnictwa. Szybko stał się cenionym pracownikiem akademickim, pełniąc funkcję asystenta od 1907 roku, a w 1909 roku uzyskując tytuł docenta. Ekspansywna kariera Gliwica nie ograniczała się jedynie do nauki — brał również aktywny udział w pracach Rady Zjazdów Przedstawicieli Przemysłu i Handlu w Petersburgu. Poza tym, angażował się w działalność Związku Polskich Lekarzy i Przyrodników.

Wielka Wojna i II Rzeczpospolita

W tym okresie, Gliwic osiedlił się w Petersburgu, gdzie pracował w Rosyjskim Towarzystwie Akcyjnym Granitu, Marmuru i Robót Budowlanych (1915-1916) oraz Towarzystwie Akcyjnym Sosnowieckich Fabryk Rur i Żelaza (1917). Jego pasja do niepodległości i patriotyzmu skłoniła go do aktywnej pracy w Zrzeszeniu Niepodległościowym oraz Towarzystwie Prawników i Ekonomistów. W marcu 1917 roku współtworzył Polski Komitet Demokratyczny w Piotrogrodzie, a także brał udział w inicjatywach mających na celu ustanowienie przedstawicielstw dyplomatycznych Rady Regencyjnej na terenie Rosji i Ukrainy. Efektem tych działań było nawiązanie bliskiej współpracy z Radą Regencyjną. W dniu 3 maja 1918 roku, po utworzeniu rządu przez Radę, Gliwic został członkiem Wydziału Ekonomiczno-Finansowego tegoż rządu.

W 1918 roku objął również funkcję radcy Królewsko-Polskiego Przedstawicielstwa na Ukrainie, które przekształciło się w Poselstwo Polskie na Ukrainie. W latach 1918-1919, po odzyskaniu niepodległości, Gliwic pełnił rolę radcy handlowego poselstwa RP w Waszyngtonie, a od 1920 roku po awansach, odgrywał istotną rolę w zarządzaniu polityką gospodarczą kraju jako radca legislacyjny. Bez powodzenia kandydował do sejmu w wyborach w 1922 roku, jednakże w 1925 roku działał jako chargé d’affaires Ambasady RP w Waszyngtonie. Po powrocie do Polski w grudniu 1925 roku, objął dyrektorskie stanowisko w Departamencie Handlu Ministerstwa Przemysłu i Handlu.

II wojna światowa

W latach 15 maja 1926, Gliwic działając w rządzie Kazimierza Bartla, wyraził symboliczne poparcie dla zamachu majowego i związanego z nim rządu, jednak szybko popadł w konflikt z Józefem Piłsudskim, co skutkowało jego rychłym odejściem z ministerialnego stanowiska. Pracując dalej w polskim aparacie dyplomatycznym, pełnił rolę w Komitecie Przygotowawczym Międzynarodowej Konferencji Ekonomicznej w Genewie i postulował o powołanie Ministerstwa Gospodarki Narodowej.

W latach 1928-1930 zasiadał w Senacie RP, był wicemarszałkiem oraz przewodniczącym Komisji Skarbowo-Budżetowej. Jako współorganizator koncernu Wspólnota Interesów Górniczo-Hutniczych, wchodził w skład rady nadzorczej Banku Handlowego S.A. w Warszawie. Od 1928 roku był profesorem WWP w Warszawie, pełniąc później funkcję dziekana Wydziału Polityczno-Społecznego. Rozpoczął też wykłady na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.

W czasie II wojny światowej Gliwic stanął po stronie Polskiego Państwa Podziemnego i współpracował z Delegaturą Rządu RP na Kraj pod pseudonimem „Tomasz”. Jako lider Rady Gospodarczej przy Biurze Studiów Wywiadu Przemysłowego Oddziału II KG AK, odpowiadał za gromadzenie materiałów dotyczących odbudowy oraz rozbudowy polskiej gospodarki po wojnie. Niestety, 9 kwietnia 1943 roku został aresztowany przez Niemców i umieszczony w areszcie na Pawiaku. Następnego dnia, w tragicznych okolicznościach, odebrał sobie życie, zażywając truciznę.

Zmarły został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 241-4-20). W 2022 roku, z inicjatywy Mateusza Morawieckiego, Fundacja „Stare Powązki” podjęła się projektu odrestaurowania grobów ministrów II RP, rehabilitując w ten sposób pamięć Hipolita Gliwica.

Życie prywatne

Hipolit Gliwic w pewnym momencie swojego życia podjął decyzję o zawarciu małżeństwa, będąc w areszcie. Jego wybranką była Wiktoria Haykowiczówna, która żyła w latach 1878-1948. Ksiądz katolicki odmówił im udzielenia sakramentalnego ślubu, co skłoniło parę do szukania pomocy u pastora kalwińskiego. Wzruszony historią miłości narzeczonych, pastor chętnie przyjął ich prośbę i udzielił im ślubu. Warto wspomnieć, że żona Hipolita była córką oraz wnuczką zesłańców na Syberię, a także powstańców styczniowych.

Poza swoim życiem osobistym, Gliwic aktywnie uczestniczył w ruchu wolnomularskim, przyjmując w nim imię Hipolit Matada. Jego działalność w tej organizacji nabrała intensywności w czasie jego pobytu w Stanach Zjednoczonych, gdzie zdobył kolejne stopnie w strukturze masońskiej, dochodząc do najwyższego 33 stopnia w tej hierarchii. Jako członek Rady Najwyższej i Najwyższej Kapituły, Gliwic przyczynił się do uznania polskiej Rady Najwyższej przez obie amerykańskie rady najwyższe, zarówno bostońską, jak i nowojorską.

W okresie 1920–1938 był członkiem loży „Kopernik” w Warszawie. Jego działalność w masonerii obejmowała również lata 1933-1936, kiedy to pełnił funkcję sekretarza Wielkiej Loży Narodowej w Polsce.

Ordery i odznaczenia

Hipolit Gliwic był osobą, która zdobyła uznanie dzięki swojemu wkładowi w różne dziedziny życia społecznego oraz gospodarczego. W jego dorobku znalazły się ważne odznaczenia, które świadczą o jego osiągnięciach i zaangażowaniu.

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 9 listopada 1926, przyznany za znaczące zasługi w rozwijaniu polskiego handlu zarówno w kraju, jak i w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, jak również za jego osiągnięcia naukowe.
• Medal Niepodległości – 27 czerwca 1938, otrzymany za wysiłki na rzecz odzyskania niepodległości Polski.
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja).

Odznaczenia te nie tylko podkreślają znaczenie jego działań, ale również potwierdzają jego wpływ na rozwój społeczny i gospodarczy, zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami.

Prace

Hipolit Gliwic jest znanym autorem, którego prace znacząco przyczyniły się do rozwoju myśli ekonomicznej. W jego dorobku znajduje się wiele cennych publikacji, w tym:

• hipolit gliwic, ewolucja syndykatów t. 1–2, warszawa 1916,
• hipolit gliwic, podstawy ekonomiki światowej t. 1–3, warszawa 1926–1938.

Bibliografia, literatura, linki

Oto kilka istotnych pozycji oraz źródeł, które podkreślają znaczenie Hipolita Gliwic w kontekście II Rzeczypospolitej:

• – Kto był kim w II Rzeczypospolitej, pod redakcją prof. Jacka M. Majchrowskiego, Warszawa 1994, wydanie I,
• – Gliwic Hipolit – biogram dostępny w bazie Sejmu RP.

---

Oceń: Hipolit Gliwic

---