Aleksander Kawałkowski, znany również pod pseudonimami „Hubert” i „Justyn”, to postać, która ma wiele do zaoferowania w kontekście polskiej historii oraz dyplomacji. Urodził się 8 sierpnia 1899 roku w Warszawie, gdzie zaczęła się jego droga życiowa, która doprowadziła go do wielu znaczących ról w kraju i za granicą.
Jako historyk i dyplomata, Kawałkowski dostarczył cennych wkładów w badania nad polską historią oraz reprezentował Polskę w międzynarodowych relacjach. Był podpułkownikiem dyplomowanym Wojska Polskiego, co odzwierciedla jego znaczenie oraz zasługi militarno-dyplomatyczne.
W szczególności, jego rola jako ministra pełnomocnego rządu na emigracji podkreśla jego znaczenie w czasie trudnych lat historii Polski, kiedy to kraj stawiał czoła wyzwaniom politycznym, zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej. Jego życie zakończyło się 19 sierpnia 1965 roku w Genewie, pozostawiając za sobą dziedzictwo, które nadal inspiruje wielu badaczy i historyków.
Życiorys
W 1915 roku Aleksander Kawałkowski związał się z Polską Organizacją Wojskową, co stanowiło kluczowy krok w jego późniejszej karierze wojskowej. W roku 1918 przyjął aktywną rolę w szeregach Wojska Polskiego. Młody oficer, od 1 października 1919 do 1 czerwca 1920, uczęszczał na 20. klasę Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie, kształcąc swoje umiejętności wojskowe.
W latach 1921-1922 zyskał status oficera klasy podchorążych, a w 1923 roku awansował na oficera kompanii kursu doszkolenia. Jego kariera w wojsku kontynuowała się w 1924 roku, kiedy to pełnił funkcję komendanta kursu I rocznika Oficerskiej Szkoły Piechoty w Warszawie. Z dniem 1 listopada 1925 roku, rozpoczął naukę w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, biorąc udział w VI Kursie Normalnym.
Po pomyślnym ukończeniu kursu, w dniu 28 października 1927 roku, Kawałkowski uzyskał dyplom naukowy oficera Sztabu Generalnego, co umożliwiło mu dalszy awans w struktury wojskowe; został przeniesiony do Wojskowego Biura Historycznego w Warszawie na pozycję kierownika referatu. Równocześnie miał zaszczyt wykładać historię wojskowości w Oficerskiej Szkole Inżynierii.
W dniu 1 września 1932 roku, Kawałkowski został przydzielony do dyspozycji ministra spraw zagranicznych na czas 12 miesięcy. W rezultacie, 30 września 1933 roku, przeszedł do rezerwy, z zachowaniem rezerwy w 30. pułku Strzelców Kaniowskich w Warszawie.
Po zakończeniu służby wojskowej, objął stanowisko naczelnika Wydziału Polityki Oświatowej w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a wkrótce przeszedł do pracy w dyplomacji. 1 marca 1936 roku objął funkcję konsula w Konsulacie Generalnym RP w Paryżu, a 1 października 1937 roku awansował na konsula generalnego RP w Lille.
6 września 1941 roku Kawałkowski został komendantem Polskiej Organizacji Walki o Niepodległość o kryptonimie „Monika”, organizacji działającej w nieokupowanej przez Niemców części Francji. W tym czasie kierował także pracami pionu cywilnego w obrębie tej konspiracyjnej formacji i był zaangażowany w Akcję Kontynentalną, mając wpływ na sieć wywiadowców.
Po wyzwoleniu Paryża w 1944 roku, zasłużony działacz przemienił się w ministra pełnomocnego w rządzie na uchodźstwie. 17 maja 1944 roku został wyznaczony jako przedstawiciel polskiego rządu emigracyjnego na Francję, Holandię i Belgię, pełniąc istotną funkcję w zachowaniu polskiej tożsamości na obczyźnie.
Po długiej i pełnej wyzwań karierze, zmarł 19 sierpnia 1965 roku w Genewie. Jego życie zakończyło się w Montmorency, gdzie spoczął na cmentarzu Les Champeaux, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo w historii Polski.
Publikacje książkowe
Aleksander Kawałkowski był uznawanym encyklopedystą, który miał znaczący wpływ na polską historiografię wojskową. W latach 1931–1939 brał udział w redagowaniu ośmiotomowej Encyklopedii wojskowej, gdzie zajął się opracowaniem haseł związanych z historią wojny polsko-rosyjskiej z lat 1918-1920.
Jego pierwsze prace ukazały się w 1925 roku na łamach „Polski Zbrojnej”, a w sumie Kawałkowski opublikował kilkaset felietonów, artykułów oraz opinii w takich pismach jak „Kurier Poranny” oraz „Gazeta Polska”. Tematy, które podejmował, koncentrowały się na historii wojskowości oraz kontekście historycznym działań zbrojnych, szczególnie w odniesieniu do wojen polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej.
W dorobku literackim Kawałkowskiego znalazły się znaczące publikacje, do których należą:
- „Historia wojen” (skrypt) /1925/,
- „Od rozbiorów do zjednoczenia” /1928/,
- „Z dziejów odbudowy państwa” /1933/,
- „Obrona Lwowa” (współpraca redakcyjna) /1933/.
Ordery i odznaczenia
Aleksander Kawałkowski był osobą odznaczoną wieloma wyróżnieniami za swoje zasługi oraz działania. Jego osiągnięcia zostały uhonorowane następującymi medalami i odznaczeniami:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 10476,
- Krzyż Niepodległości (28 grudnia 1933),
- Krzyż Walecznych,
- Złoty Krzyż Zasługi (1939),
- Srebrny Krzyż Zasługi (16 marca 1933),
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
Przypisy
- Lista nazwisk osób odznaczonych Orderem VIRTUTI MILITARI. stankiewicze.com.
- Łukomski, Polak, Suchcitz, Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 432.
- M.P. z 1934 r. nr 23, poz. 35 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - zamiast uprzednio nadanego Medalu Niepodległości (M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260).
- Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 13, 1939.
- M.P. z 1933 r. nr 64, poz. 83 „za zasługi na polu historyczno-wojskowem”.
- Baza biogramów Biblioteki Jagiellońskiej.
- Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930, s. 447.
- Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930, s. 398, 402, 405, 407.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 13 z 09.12.1932 r., s. 434.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 5 z 11.04.1933 r., s. 94.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 11 z 07.06.1934 r., s. 139.
- Rocznik Służby Zagranicznej 1938, s. 190, 243.
- Juchniewicz i Panecki 1988, s. 930, 931, 940, 954.
- Juchniewicz i Panecki 1988, s. 956-957.
- Laskowski 1931, t.I.
- Towarzystwo Opieki nad Polskimi Zabytkami i Grobami Historycznymi we Francji.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Jan Rabanowski | Olga Krzyżanowska | Jan Jabłoński (wiceminister) | Stanisław Kostka Zamoyski | Roman Łągwa | Barbara Koziej-Żukowa | Wiesław Bończa-Tomaszewski | Maciej Radziwiłł | Krzysztof Śliwiński | Józef Hersz Dawidsohn | Walerian Łukasiński | Franciszka Świetlikowa | Julian Kulski | Aleksander Littich | Aleksander Kowalski (polityk) | Dariusz Witkowski | Kornel Morawiecki | Janusz Wilhelmi | Zbigniew Brzeziński | Katarzyna DoraczyńskaOceń: Aleksander Kawałkowski