Piotr Wierzbicki

---

Życiorys

Piotr Wierzbicki to postać, której życie i działalność literacka zatrzymały uwagę wielu Polaków. Jest on absolwentem warszawskiegoGimnazjum im. Tadeusza Reytana, które ukończył w 1953 roku. Następnie podjął studia na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie otrzymał dyplom w 1957 roku. Wkrótce po ukończeniu edukacji rozpoczął pracę jako nauczyciel języka polskiego w szkołach w Warszawie, kształcąc młode pokolenia przez kilka lat.

W 1957 roku Wierzbicki nawiązał współpracę z pismem „Współczesność”, publikując tam felietony muzyczne oraz eseje dotyczące polskiej poezji. Dzięki swojej pracy literackiej, zyskał reputację i stał się członkiem redakcji szeregowych czasopism, w tym tygodników „itd” (w latach 1967–1972) oraz „Literatura” (od 1972 do 1977). Jego teksty można było regularnie znaleźć w „Literaturze”, gdzie pisał stałe felietony, jednakże w 1977 roku po podpisaniu listu w obronie aresztowanych działaczy Komitetu Obrony Robotników został zwolniony z redakcji.

Po tym incydencie, kontynuował swoją pracę felietonisty w „Tygodniku Powszechnym”, gdzie pisał od 1977 do 1989 roku. W drugiej połowie lat 70. XX wieku pojawił się w wydawnictwach podziemnych i emigracyjnych, w tym w Biuletynie Informacyjnym KSS „KOR”, „Głosie” oraz „Zapisie”. Właśnie w „Zapisa” opublikował jeden ze swoich najsłynniejszych tekstów zatytułowany Traktat o gnidach, krytykujący postawy intelektualistów, którzy pozostali lojalni wobec władz PRL. Tekst ten wzbudził spore kontrowersje, wywołując polemikę ze strony Adama Michnika w „Zapisie” oraz zyskał poparcie Jarosława Kaczyńskiego w „Głosie”.

W czasie stanu wojennego, trwającego od 13 grudnia 1981 do 10 lipca 1982 roku, został internowany w ośrodkach usytuowanych w Białołęce, Jaworzu oraz Darłówku. W latach 1989–1991 pełnił funkcję w redakcji „Tygodnika Solidarność”. 10 listopada 1989 roku opublikował tam znaczący artykuł pt. Familia, świta, dwór, w którym przybliżył wewnętrzne koterie działające w kierownictwie obozu solidarnościowego. Praca ta była jednym z pierwszych sygnałów wskazujących na podziały w środowisku „Solidarności”.

W okresie od 1991 do 1992 roku Wierzbicki zajmował stanowisko redaktora naczelnego „Nowego Świata”. Rok później, w 1993 roku, założył miesięcznik, który przekształcił się w tygodnik, pod nazwą „Gazeta Polska”, gdzie pełnił funkcję redaktora naczelnego aż do 2005 roku. Ustąpił z tego stanowiska po konflikcie z Tomaszem Sakiewiczem, który został jego następcą.

W 1990 roku Wierzbicki był zwolennikiem kandydatury Lecha Wałęsy na prezydenta, jednak z biegiem lat stał się jego ostrym krytykiem. Jako redaktor „Nowego Świata” popierał politykę rządu Jana Olszewskiego, lecz z czasem zaczął krytykować zarówno Wałęsę, jak i środowiska Unii Demokratycznej oraz Unii Wolności. Był również głównym zwolennikiem lustracji i dekomunizacji. W „Gazecie Polskiej” opublikował słynną „listę Macierewicza”, równocześnie ostrzegając przed rosnącym zagrożeniem ze strony skrajnej prawicy.

W latach 2004–2009 publikował seryjnie felietony dotyczące muzyki poważnej w „Gazecie Wyborczej”. Dodatkowo prowadził audycje w Programie I Polskiego Radia, mające na celu popularyzację muzyki poważnej. Od 2020 roku zyskał popularność jako prowadzący audycję „Filharmonia w pigułce” w radiowej Czwórce.

Wierzbicki jest również aktywnym członkiem Polskiego PEN Clubu, jak i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, angażując się w szereg działań na rzecz kultury literackiej w Polsce.

Twórczość

Twórczość Piotra Wierzbickiego obejmuje bogaty zbiór dzieł literackich, które przyciągają uwagę zarówno krytyków, jak i czytelników. Poniżej znajduje się zestawienie jego publikacji, które odzwierciedlają różnorodność tematów oraz stylów w jego twórczości.

• Entuzjasta w szkole, Warszawa 1977,
• Cyrk, Warszawa 1979,
• Wybór studiów gnidologicznych, Kraków: „Kos”, 1981,
• Myśli staroświeckiego Polaka, Warszawa 1985,
• Pułapka na ludzi, Warszawa 1985,
• Struktura kłamstwa, Warszawa 1986,
• Traktat o gnidach, Chicago: „Polonia”, 1986,
• Szary człowiek, Warszawa: „Pokolenie”, 1986,
• Bitwa o Wałęsę, Warszawa 1990,
• Rozkosznisie czyli Epos gnidologiczny w czterech księgach, Warszawa 1991,
• Życie z muzyką, Warszawa 1993,
• Upiorki, Warszawa 1995,
• Podręcznik Europejczyka. Z Ciemnogrodu do Paryża, Poznań 1996,
• Andrzej Wierzbicki, Żywy Lewiatan. Wspomnienia, Warszawa 2001 (wstęp i oprac.),
• Mikrokosmos, Warszawa 2002,
• Zapis świata. Traktat metafizyczny, Warszawa 2009,
• Migotliwy ton. Esej o stylu Chopina, Warszawa 2010,
• Muzykalny kosmos, Warszawa 2010 (nominacja do Nagrody Literackiej Nike 2011),
• Boski umysł. Esej o tropieniu świata, Warszawa 2011,
• Cholerna niepodległość, Warszawa 2012,
• Boski Bach, Warszawa 2014 (Nagroda Literacka Gdynia 2015 w kategorii eseistyka),
• Nieboski Chopin, Warszawa 2015,
• Lilianik, Warszawa 2015,
• Jak słuchać muzyki, Warszawa 2016,
• W salonie, Warszawa 2017,
• Agnostyk i jego Bóg, Warszawa 2018,
• Powrót do Mickiewicza, Warszawa 2020,
• Wiersze o wierszach, Warszawa 2021,
• Bez honoru, Warszawa 2021,
• Domek Baby Jagi. Felietony i eseje wybrane, Warszawa 2022.

Każda z tych książek wnosi coś wyjątkowego do polskiej literatury, ukazując zarówno głębię refleksji autora, jak i jego niezwykle różnorodne zainteresowania. Jego prace są nie tylko literackim bogactwem, ale także ważnym głosem w dyskusjach o kulturze oraz historii Polski.

Odznaczenia

Decyzją prezydenta Lecha Kaczyńskiego z dnia 3 maja 2007 roku, Piotr Wierzbicki odebrał zaszczytne odznaczenie. Otrzymał Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, które przyznano mu „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz przemian demokratycznych, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i działalności społecznej”. Uroczystość wręczenia occurred tego samego dnia, podczas obchodów święta 3 Maja.

---

Oceń: Piotr Wierzbicki

---