Czwórka (stacja radiowa)

---

Historia

Od momentu swojego powstania w 1976 roku, stacja radiowa Czwórka skoncentrowała się głównie na audycjach popularnonaukowych, które skierowane były do uczniów oraz nauczycieli. W pewnym czasie, z powodu kłopotów związanych z masztami radia Jedynki, stacja musiała dzielić czas antenowy z radiową Dwójką. Wydarzenie to miało miejsce przez okres trzech lat, od 24 września 1997 roku, kiedy to zagrażał brak nadawania w pełnej skali. Rozdzielenie programów miało miejsce 1 września 2000 roku, jednak stacja nie mogła korzystać z pełni częstotliwości, co powodowało ograniczenie zasięgu jej audycji w skali kraju.

Do sierpnia 2002 roku, Czwórka dysponowała 33 nadajnikami fal ultrakrótkich oraz jednym nadajnikiem fal długich. Jednak 30 maja 2007 roku w wyniku alokacji częstotliwości Polskiego Radia, stacja znacznie ograniczyła swój zasięg, co zrodziło pewne kontrowersje między jej słuchaczami.

W 2004 roku zdecydowano o fundamentalnej zmianie formatu stacji, co było odpowiedzią na niedostateczną słuchalność, wynoszącą jedynie 0,2%. Od tej pory, Czwórka przyjęła młodzieżowy i poznawczy charakter, wprowadzając do swojego programu liczne audycje muzyczne z różnych gatunków, takich jak hip-hop, elektronika czy rock alternatywny. Zrezygnowano także z nadawania na falach długich.

Istotną rolę w tym procesie odegrały nowe osobistości związane z radiem, w tym Kamila Dąbrowa, a modyfikacje przyniosły wzrost słuchalności do poziomu 0,4–0,6% w skali kraju. W 2005 roku stanowisko szefa anteny objął Paweł Sito, który podjął się podniesienia poziomu programowego. Wprowadzenie nowych twarzy, takich jak Novika, miało na celu ożywienie audycji. Niestety, zwolnienie Sitki z powodu jego kontrowersyjnych decyzji programowych związanych ze śmiercią Jana Pawła II z początkiem 2007 roku pokazało, że dyskusje na temat formatu były niewątpliwie konfliktowe.

Wśród kolejnych rewolucji, zmiana na stanowisku dyrektora Radia Bis w 2006 roku na Jacka Sobalę miała swoje konsekwencje dla programu stacji. Jego decyzje, takie jak rezygnacja z audycji autorskich oraz muzyki ciężkiej, wprowadziły zamieszanie wśród słuchaczy, a słuchalność stacji spadła do 0,3%. Dąbrowa, usunięty dyrektor, zwracał uwagę, że te zmiany zrujnowały nowy profil stacji i wpłynęły negatywnie na jej wizerunek.

Od 2005 roku stacja Czwórka prowadzi plebiscyt pod nazwą Nieprzeciętni, w ramach którego promowani są młodzi, utalentowani ludzie, robiący różnicę w swoich środowiskach. Dotychczasowymi finalistami byli muzycy, reżyserzy oraz sportowcy, którzy swoim działaniem dążą do tworzenia zrównoważonego społeczeństwa obywatelskiego.

W 2009 roku, pod szyldem Polskiego Radia Euro, zrealizowano cykl akcji, a kilka lat później, jako Czwórka, stacja rozpoczęła projekt „Czwórka w wielkim mieście”, w ramach którego odwiedzano kluczowe miasta Polski, nadając programy z ich centrum. Od czerwca 2014 roku, Czwórka wdrożyła cykl audycji wyjazdowych, znany jako „PlenAir”, na który zapraszano gości z różnych regionów kraju.

To historia stacji Czwórka, która od swego początku zmieniała się i dostosowywała do potrzeb zarówno słuchaczy, jak i sytuacji w kraju. Zawsze jednak pozostawała blisko związana z dążeniem do wspierania młodych talentów.

Radio na Wizji

Czwórka – Radio na Wizji (znana także jako Czwórka – Radio z Wizją, Czwórka na Wizji lub Czwórka z Wizją) to innowacyjny projekt zrealizowany przez Program IV Polskiego Radia. Jego celem było jednoczesne nadawanie programów radiowych oraz ich emisja w formie telewizyjnej. Było to pionierskie przedsięwzięcie, które jako pierwsze zaoferowało 24-godzinny dostęp do radia na wizji w naszym kraju. Oryginalnie stacja była dostępna z satelity i w wielu sieciach kablowych, jednak z chwilą problemów finansowych zdecydowano się na rezygnację z emisji satelitarnej, co wpłynęło na ograniczenie zasięgu. Obecnie Czwórka dostępna jest jedynie w nielicznych sieciach kablowych (takich jak m.in. UPC Polska, Toya, Echostar Studio), poprzez Internet i na urządzeniach mobilnych. 18 sierpnia 2014 roku stacja została usunięta z największej sieci kablowej UPC, co stanowiło początek końca tego projektu, który zakończył działalność 31 sierpnia 2014 roku.

Historia Czwórki na Wizji

Za pomysłem na Radio na Wizji stał ówczesny prezes Polskiego Radia, Jarosław Hasiński. To przedsięwzięcie było jednym z kluczowych projektów zrealizowanych w ramach obchodów 85-lecia Polskiego Radia. W celu realizacji projektu, Studio S-2 Polskiego Radia zostało zmodernizowane oraz przystosowane technicznie do nadawania telewizyjnych programów, przy zachowaniu wysokich standardów akustycznych. W krótce przed uruchomieniem, ramówka Programu IV była dostosowywana do nowego formatu stacji, która miała mieć profil publicystyczno-rozrywkowy, skierowany głównie do odbiorców w przedziale wiekowym 25-45 lat.

Emisję testową uruchomiono 17 grudnia 2010 roku, a pierwszym nadawcą była łódzka sieć kablowa Toya. Z czasem dostęp do kanału uzyskały inne sieci kablowe i platformy cyfrowe. Dodatkowo, podpisano kontrakt z francuską firmą Eutelsat, która miała odpowiedzialność za nadawanie sygnału Radia na Wizji na obszar całej Europy, a także części Afryki i Azji. Regularna emisja rozpoczęła się 18 stycznia 2011 roku o godzinie 23:00.

Pojawiła się również możliwość odbioru Radia na Wizji za pośrednictwem strony internetowej Polskiego Radia od 13 lutego 2011 roku. Tego samego dnia ogłoszono, że stacja będzie również dostępna w telewizji mobilnej (DVB-H). Nadawany obraz był w formacie 16:9 oraz rozdzielczości 720×576, a sygnał radiowy można było odbierać w nieskompresowanym formacie HD-SDI w siedzibie Polskiego Radia.

22 lutego 2011 roku, łódzka sieć kablowa TV-SAT 364 jako pierwsza w Polsce wprowadziła Czwórkę – Radio na Wizji w wersji HD, z sygnałem wejściowym w rozdzielczości 1080i50. Jednak już pod koniec października 2011 roku z powodu trudności finansowych podjęto decyzję o zakończeniu nadawania sygnału satelitarnego, będącego podstawą dla wielu sieci kablowych i platform satelitarnych. Planowany budżet wynosił 3,5 mln zł, podczas gdy roczna strata Polskiego Radia wynosiła 30 mln zł. Ponadto stacja miała skrajnie niską oglądalność – utwierdzono, że we wrześniu 2011 roku program oglądało średnio tylko 350 osób, co stanowiło 0,01% widzów.

Po ogłoszeniu decyzji o zakończeniu telewizyjnej emisji, Polskie Radio rozpoczęło anulowanie umów z poszczególnymi operatorami. 30 maja 2012 roku Radio z Wizją zakończyło emisję satelitarną, ale kontynuowało nadawanie w niektórych sieciach kablowych, przemieniając się w „multimedialne radio dla młodych ludzi”. Sygnał dostarczano do kablówek za pomocą światłowodów.

31 sierpnia 2014 roku projekt Czwórka Radio na Wizji ostatecznie zakończył działalność, zlikwidowano również teledyski. Obecnie jedynym sposobem na oglądanie pracy prezenterów radiowych jest skorzystanie z oficjalnej strony internetowej kanału.

Czwórka po 2016 roku i zejściu z częstotliwości UKF

Od 1 września 2016 roku nastąpiły istotne zmiany w funkcjonowaniu stacji radiowej Czwórka, która zdecydowała się zrezygnować z tradycyjnych częstotliwości UKF, by ustąpić miejsca kanałowi informacyjnemu Polskie Radio 24. Od tego momentu stacja dostępna jest dla słuchaczy w internecie, poprzez aplikację „Player Polskiego Radia” i w technologii DAB+.

Niezależnie od zmiany formy nadawania, 2016 rok był także rokiem reorganizacji kadrowej, kiedy to zaszczytną funkcję dyrektora programowego oraz redaktora naczelnego przejęła wieloletnia dziennikarka Hanna Dołęgowska. Ta zmiana przywódcza oznaczała zakończenie działalności Iwony Kostki-Kwiatkowskiej na tym stanowisku – obecnie związanej z Chillizet.

Reaktywacja plebiscytu Nieprzeciętni

Rok 2017 przyniósł nietuzinkowy powrót znanego konkursu Czwórki – „Nieprzeciętni”. Po ośmiu latach nieobecności, stacja ponownie rozpoczęła inicjatywę promującą młodych, utalentowanych indywidualistów, wyróżniających się swoją postawą i działaniami na tle mas.

Konkurs „Wydaj płytę z Będzie Głośno”

W tym samym roku miała miejsce inauguracyjna edycja konkursu „Wydaj płytę z Będzie Głośno”, skierowanego do początkujących muzyków. Główna nagroda – wydanie debiutanckiego albumu – przyciągnęła wielu uczestników. Zwyciężczynią pierwszej edycji została Ms. Obsession. Za nią, w 2018 roku, triumfowała Marta Zalewska, a w kolejnej edycji Sara Kordowska, która uczyła się pod okiem takich artystów jak Paulina Przybysz, Mieczysław Szcześniak, Katarzyna Wilk i Natalia Lubrano. Konkurs stanowi rozszerzenie audycji „Będzie Głośno”, pierwszego talent show w radiu z koncertami na żywo.

Nowe audycje i prowadzący

Lipiec 2017 roku okazał się przełomowym momentem dla stacji. Do zespołu dołączyli nowi prowadzący: Zamilska, twórczyni muzyki elektronicznej, rozpoczęła autorską audycję „Nocny TransPort”, oraz Jakub Chuptyś, znany jako Gargamel, z nową muzyczną audycją „Pogłos”. Damian Sikorski zaś objął prowadzenie po Mariuszu Infuleckim w programie „Będzie Głośno”.

Od 2017 roku, R.A.U. prowadził własną audycję „RAUdycja”, skierowaną do poszukiwaczy świeżych inspiracji. Audycja zyskała uznanie za realizację misji społecznych i kulturowych, z nominacją do Nagrody Rady Programowej Polskiego Radia.

„Teraz Kpop!” to propozycja dla fanów koreańskiej popkultury, przyciągająca ponad 3 tysiące słuchaczy na Facebooku (stan na 2019 rok). Kolejne nowości, jak „Wieczór rezydentów” i „Dziewczyny grają”, prezentowały talenty uznanych muzyków i wokalistek jak m.in. Justyna Święs.

Warto także wspomnieć o projekcie „12”/h, prezentującym winylowe sety dla pasjonatów klasycznych brzmień.

Czwarta Scena Czwórki na Up To Date Festival

Współpraca z Up To Date Festival była momentem, w którym Czwórka stworzyła swoją własną przestrzeń muzyczną na tym wydarzeniu. Czwarta Scena Czwórki gościła takich artystów jak Adi Nowak, R.A.U., Włodi, czy Brodki. Promocją wydarzenia zajmował się Dtekk, dj i współtwórca festiwalu, podkreślając jego techno-korporacyjny charakter.

Jubileuszowe wydania „Off Control”

Audycja „Off Control” świętowała setne wydanie z udziałem **Tajemniczej Izy M.** oraz artystów związanych z NEXTPOP, m.in.: Baasch, Milky Wishlake, Oly.

Zlot słuchaczy audycji „Hejterska 4”

Rok 2017 rozpoczął tradycję zlotów dla fanów programu „Hejterska 4”, w którym Kamil Jasieński przedstawia subiektywne spojrzenia na muzykę. Spotkania te przyciągnęły takich artystów jak Aldona Orłowska czy Marianowi Lichtmanowi.

Nagrody i wyróżnienia

Hanna Dołęgowska, obecna dyrektor, została wyróżniona Złotym Mikrofonem w 2017 roku za działalność promującą młode pokolenie. Jakub Jamrozek, prowadzący „Strefę Prywatną”, został nagrodzony w konkursach dziennikarskich za poruszanie tematów uzależnień i depresji.

Redakcja „Aktualności Czwórki” zdobyła nagrodę EDUinspiracje – Media za cykl materiałów związanych z programem Erasmus+. Zofia Glińska, laureatka Nagrody Młodych Dziennikarzy, współtworzyła reportaż o historii stewardes w Polskich Liniach Lotniczych LOT.

Po roku 2020

W 2020 roku nastąpiły kolejne przemiany. Część pracowników przeszła do nowego Radia Kierowców. Rok później zmianie uległo brzmienie stacji, a w 2022 roku zaprezentowano aplikację mobilną Czwórki. Początek 2023 roku przyniósł kolejne transformacje; zrezygnowano z serwisów informacyjnych, a wiele audycji zastąpiono muzyką lub zmieniono godziny ich nadawania.

Platformy społecznościowe i streamingowe

Czwórka skutecznie rozwija swoją obecność w mediach społecznościowych. Na Facebooku zdobyła ponad 162 tysiące obserwujących, co czyni ją drugą najpopularniejszą stacją Polskiego Radia na tej platformie po Trójce. Na Instagramie rozpoznawalność jest równie imponująca, przewyższająca Jedynkę i Dwójkę.

Działalność Czwórki obejmuje również obecność na platformach streamingowych takich jak YouTube oraz serwisy iTunes i Spotify, gdzie publikowane są podcasty i wywiady.

Redaktorzy naczelni

W tej części przedstawiamy redaktorów naczelnych radiowej stacji Czwórka, którzy odegrali kluczową rolę w jej historii. Rozpoczynając od Krystyny Kępskiej-Michalskiej, która pełniła swoją funkcję w latach 1994–2005, stacja zyskała solidne fundamenty. Następnie w 2005 roku na stanowisku zasiadł Paweł Sito, co zapoczątkowało nowy rozdział w działalności Czwórki.

W latach 2005–2006 redaktorem naczelnym był Kamil Dąbrowa, a po nim w latach 2006–2007 Jacek Sobala. Stacja kontynuowała swój rozwój pod kierownictwem Krzysztofa Łuszczewskiego w latach 2009–2014.

Warto również wspomnieć o Iwonie Kostce-Kwiatkowskiej, która pełniła swoje obowiązki w latach 2014–2015. Następnie, w roku 2016, do zespołu dołączyła Hanna Dołęgowska, której kadencja trwała do 2024 roku. Obecnie rolę redaktora naczelnego sprawuje Justyna Dżbik-Kluge, która rozpoczęła swoją pracę w 2024 roku.

Obecny skład redakcji i historia stacji są dowodem na dynamiczny rozwój i zmiany, jakie zaszły w Czwórce na przestrzeni lat.

Słuchalność

Według analizy przeprowadzonej w ramach badania Radio Track, które zostało zrealizowane przez MillwardBrown SMG/KRC w okresie od grudnia 2013 do lutego 2014, wskaźnik słuchalności Polskiego Radia Programu IV wyniósł 0,6 proc. To sprawiło, że stacja zajmowała 9. miejsce w ogólnopolskiej klasyfikacji.

Po dokonaniu zmiany na nadawanie cyfrowe, stacja zaczęła być niewidoczna w ogólnopolskich badaniach słuchalności. W tej chwili, jedynymi dostępnymi informacjami są sporadyczne wyniki z niektórych miast.

---

Oceń: Czwórka (stacja radiowa)

---