Maksymilian Horwitz

---

Życiorys

Maksymilian Horwitz przyszedł na świat w zamożnej, zasymilowanej rodzinie żydowskiej mieszkającej w Warszawie. Jego dziadek, Lazar Horowitz, pełnił funkcję rabina w Wiedniu. Po ukończeniu Gimnazjum Wojciecha Górskiego w 1893 roku, podjął studia na kierunku matematyczno-fizycznym w Gandawie. W 1898 roku z powodzeniem obronił doktorat na Wydziale Fizyko-Matematycznym, a następnie rozpoczął pracę jako dyrektor szkoły rzemiosł dla młodzieży żydowskiej.

Równocześnie z pełnieniem obowiązków w szkole, aktywnie uczestniczył w warszawskim ruchu politycznym, związując się z Polską Partią Socjalistyczną. W latach 1905–1906 stał się ofiarą represji politycznych, co zaowocowało jego więzieniem w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej.

W kwietniu 1906 brał udział w przygotowaniu spektakularnej akcji ratunkowej, w ramach której grupa bojowców Organizacji Bojowej PPS, na czele z Janem Gorzechowskim Jurem, uwolniła 10 więźniów politycznych, skazanych na śmierć przez wojskowy sąd doraźny.

Po rozłamie w PPS, który miał miejsce w listopadzie 1906, stał się członkiem Centralnego Komitetu Robotniczego PPS-Lewicy. Następnie, od 16 grudnia 1918, był jednym z założycieli Komunistycznej Partii Robotniczej Polski oraz uczestniczył w pracach jej Komitetu Centralnego. W latach 1918–1919 oraz 1923–1925 pełnił funkcję członka KC KPRP oraz, w 1923 roku, zasiadał w Biurze Politycznym KC KPRP. Dodatkowo w roku 1922 stał się częścią Komitetu Wykonawczego Kominternu.

W okresie 1919-1920, Horwitz również został ponownie uwięziony, najpierw w Cytadeli Warszawskiej, a następnie w obozie internowanych, który znajdował się w Dąbiu. Zdołał uciec w nocy z 8 na 9 grudnia 1920 roku – podczas tej ucieczki został ranny w nogę, co miało wpływ na jego dalsze życie, gdyż później utykał.

W KPRP i KPP należał do frakcji „większości”, jednak po 1926 roku został odsunięty przez Komintern od pełnienia funkcji partyjnych. Po usunięciu z władz KPP, Horwitz osiedlił się na stałe w ZSRR. Od 1925 roku należał do Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) (WKP(b)). Po VII Kongresie Międzynarodówki Komunistycznej w 1935 roku, w latach 1935–1937 pełnił rolę sekretarza politycznego czasopisma “Komunisticzeskij Internacjonał” oraz był członkiem międzynarodowej komisji kontrolnej Kominternu.

Niestety, w czasie „wielkiej czystki” został aresztowany przez NKWD 21 czerwca 1937 roku w Hotelu Lux w Moskwie. 20 września tego samego roku został skazany przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR na karę śmierci pod zarzutem zdrady ojczyzny oraz działalności w kontrrewolucyjnej organizacji terrorystycznej. Ostatecznie stracony tego samego dnia, jego ciało zostało skremowane w krematorium na Cmentarzu Dońskim, a prochy zostały pochowane anonimowo.

Warto dodać, że Horwitz został zrehabilitowany przez Kolegium Wojskowe SN ZSRR w 1955 roku, co na pewno ma swoje znaczenie w kontekście jego złożonej biografii.

Życie prywatne

Maksymilian Horwitz był potomkiem Gustawa Horwitza (1844–1882) oraz Julii Horwitz z domu Kleinmann (1845–1912). W życiu osobistym miał żonę, Stefanię Heryng (1881–1937), która była córką znanego działacza socjalistycznego Zygmunta Herynga oraz Heleny Heryng. Para miała troje dzieci: Stanisława, Annę i Katarzynę.

Później Maksymilian wszedł w związek z Józefiną Swarowską, z którą doczekał się syna o imieniu Pietia. W rodzinie Horwitzów znajdowały się również jego siostry, a wśród nich Kamilla Kancewicz oraz Janina (Żaneta) Mortkowiczowa.

Bibliografia, linki

– Валецкий Максимилиан Густавович,

– Horwitz Maksymilian Henryk,

– Publikacje Maksymiliana Horwitza dostępne w serwisie Polona.pl.

---

Oceń: Maksymilian Horwitz

---