X Pawilon Cytadeli Warszawskiej

Muzea

X Pawilon Cytadeli Warszawskiej jest istotnym elementem w architekturze oraz historii Warszawy.

Obiekt ten służy jako siedziba oddziału Muzeum Niepodległości, które skupia się na zagadnieniach związanych z walką o wolność i niepodległość Polski w czasach zaborów, szczególnie podczas zaboru rosyjskiego.

Tego rodzaju miejsca są nie tylko świadectwem bogatej historii, ale także przestrzenią do refleksji nad losami narodu polskiego. X Pawilon ma więc niebagatelne znaczenie dla edukacji historycznej oraz zachowania pamięci o ważnych wydarzeniach w dziejach naszego kraju.

Historia

„X Pawilon Cytadeli Warszawskiej, który został zbudowany w 1828 roku, z inicjatywy rozbudowy koszar, pierwotnie pełnił funkcję magazynu umundurowania. Już od 5 lipca 1833 roku, obiekt zaczął przekształcać się w centralne więzienie śledcze, z przeznaczeniem na umieszczanie więźniów politycznych. To tutaj wielu z nich, niestety, straciło życie na stokach twierdzy, podczas gdy tysiące innych zostały zesłane na katorgę do Syberii. Warto w tym kontekście wspomnieć, że od 1834 roku w X Pawilonie funkcjonowała Komisja Śledcza, działająca przy naczelnym Dowódcy Armii Czynnej oraz Naczelniku Królestwa Polskiego. Była ona głównym organem odpowiedzialnym za badanie przestępstw politycznych w Królestwie Polskim.

W gronie więźniów przetrzymywanych w X Pawilonie można wymienić takie osobistości jak: Apollo Korzeniowski (ojciec Józefa Korzeniowskiego), Romuald Traugutt, Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Gustaw Ehrenberg, ks. Piotr Ściegienny, Stefan Okrzeja, Róża Luksemburg, Władysław Jabłonowski, Jan Rosół, Adolf Hennel, Janusz Meissner oraz Ludwik Waryński.

Niestety, budynek X Pawilonu został całkowicie zniszczony w wyniku wybuchu prochowni, który miał miejsce 13 października 1923 roku. Po zakończeniu II wojny światowej obiekt został wyodrębniony z najbliższego otoczenia i otwarty dla zwiedzających 22 stycznia 1963 roku, co miało związek z obchodami setnej rocznicy powstania styczniowego.

W 2015 roku zakończono kolejny etap remontu, podczas którego odnowiono elewację budynku, a nowoczesne multimedia zainstalowano na wystawie edukacyjnej. Dodatkowo, w sierpniu 2015 roku przed X Pawilonem odsłonięto popiersia pięciu członków Rządu Narodowego, którzy zostali skazani na karę śmierci przez władze rosyjskie. Byli to: Romuald Traugutt, Rafał Krajewski, Józef Toczyski, Roman Żuliński oraz Jan Jeziorański.

Przypisy

  1. Jerzy S. Majewski. X Pawilon na nowo. „Gazeta Stołeczna”, 10-11.11.2015 r.
  2. Stefan Artymowski, Nowe spojrzenie na Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, „Niepodległość i Pamięć”, 2015 nr 2, s. 301.
  3. Skazani powrócą na Cytadelę. zw.com.pl. [dostęp 15.07.2017 r.]
  4. Dobrosław Kobielski, Józef Zięba: Kronika lat 1944–1986 [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 32.
  5. Warszawa. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1966, s. 25.
  6. Wybuch prochowni w warszawskiej cytadeli. „Nowości Illustrowane”. Nr 42, s. 9, 20.10.1923 r.
  7. Stała Komisja Wojenno-Śledcza, AGAD, opis zespołu, wstęp. baza.archiwa.gov.pl.

Oceń: X Pawilon Cytadeli Warszawskiej

★★★★★
Średnia ocena:4.74 Liczba ocen:8